Фаза

Фаза

1. тербелістер мен толқындар теориясында — тербелмелі процестердің әрбір уақыт мезетіндегі күйін анықтайтын шама. Мысалы, гармониялық тербеліс жасайтын шаманың (кернеу, ток, т.б.) тепе-теңдік күйден ауытқуы (х) мына формуламен өрнектеледі:

${\displaystyle x=xAsin(\omega t+\varphi _{0})}$,

мұндағы х0 — тербеліс амплитудасы,

${\displaystyle (\omega t+\varphi _{0})}$

, — тербеліс Фазасы, ${\displaystyle \omega t}$ — бұрыштық жиілік, t — уақыт,

${\displaystyle \varphi _{0}}$ — тербелістің бастапқы Фазасы, яғни Фазаның уақыттың бастапқы (t=0) мезетіндегі мәні. Гармониялық тербелістің Фазасы бұрыштық бірліктермен өрнектеледі, ал гармониялық емес периодты тербелістің Фазасы тербеліс периодының үлестері арқылы өрнектеледі;

2. термодинамикада — заттың физикалық қасиеттері бойынша басқа мүмкін болатын тепе-теңдік күйлерден өзгеше термодинамик. тепе-теңдік күйі (қ. Термодинамикалық тепе-теңдік). Кейде заттың тепе-тең емес метатұрақты күйі де Фаза (метатұрақты фаза) деп аталады. Заттың бір Фазадан екінші Фазаға көшуі фазалық ауысу деп аталады. Ол зат қасиеттерінің сапалық өзгерістеріне тәуелді. Мысалы, заттың газ, сұйық және кристалдық күйлері құрылымдық бөлшектердің (атомдардың, молекулалардың) қозғалыс сипатымен және реттелген құрылымның болуымен немесе болмауымен ерекшеленеді. Әр түрлі кристалдық Фазалар бір-бірінен кристалдық құрылым типімен, электр өткізгіштігімен, электрлік және магниттік, асқын өткізгіштік қасиеттерімен, т.б. ерекшеленеді. Сұйық Фазалар бір-бірінен құраушыларының шоғырымен, асқындатқыштық қасиетінің болуы немесе болмауымен, серпімділік және электрлік қасиеттерінің анизотропиясымен өзгешеленеді. Қатты қорытпалардағы кристалдық құрылым Фазалары тығыздығымен, серпімділік модулімен, балқу температурасымен, т.б. қасиеттерімен ерекшеленуі мүмкін. Көп жағдайларда Фазалар кеңістік бойынша біртекті таралады, бірақ оған жатпайтындары да бар. Олар: екінші текті өткізгіштің аралас күйі (асқын өткізгіштік), әлсіз магнит өрісіндегі ферромагнетиктер, т.б;

3. электртехникада — көп фазалы тізбектің құрамына енетін электр тізбектерінің бірі.

Тербеліс фазасы

Тербеліс фазасы - тербелмелі немесе толқындық процестерді сипаттайтын функцияның мерзімді өзгеретін аргументі.

Тербеліс фазасының айырымы

Тербеліс фазаның айырымы –– екі тербелмелі процестерді сипаттайтын бір мәнді гармоникалық функциялардың аргументтерінің айырымы.

Дереккөздер

1. Рахимбекова З.М. Материалдар механикасы терминдерінің ағылшынша-орысша-қазақша түсіндірме сөздігі ISBN 9965-769-67-2
2. "Қазақ Энциклопедиясы", 9 том
3. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Механика / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар : «ЭКО»ҒӨФ. 2007.-29 1 б. ISBN 9965-08-234-0