Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Салт-дәстүр — әр ұлттың, халықтың діні мен сеніміне, тұрмыс-тіршілігіне, ұлттық құрылым ерекшелігіне сәйкес ғасырлар бойы жинақталып, өмірдің өзі туғызған ғұрыптардың жиынтығы; қауым мен қоғамда қалыптасқан мінез-құлықтың үлгілері. Күнделікті қолданыста бір мәдени топты екіншісінен айыратын және бейресми жолмен реттейтін қабылданған мінез-кұлық ережесіне немесе әлеуметтік әрекеттерді жөнге келтіретін терминге жатады.
Салт-дәстүр ұлт үшін өмір, қоғам заңы болып негізделіп, сана, тағылым, тәрбие, тіршілік ережесі ретінде ел зердесіне рухани байлық — өнеге тәжірибесін құраған. Бұл талаптар мен ережелерді халық бұлжытпай орындаумен бірге оны құрметтемеген, сақтамаған адамдарды сол заң негізінде жазалап та отырған. Өткен заманда қазақ қоғамы үшін салт-дәстүр бұлжымас заң рөлін атқарды. Мысалы, той, наурыз көже, қыз ұзату, қонағасы, шашу, ерулік ата салты болып саналады. Салт-дәстүрдің ел арасындағы тәлімдік, тәрбиелік, халықтық мәні зор. Халықтың атадан балаға көшіп, дамып отыратын тарихи әлеуметтік, мәдени-тұрмыстық, кәсіптік, салт-сана, мінез-құлық, тәлім-тәрбие және рухани іс-әрекетінің көрінісі дәстүр арқылы танылады. Салт-дәстүр байлығы — мәдениеттің байлығы. Мысалы, ата-ананы, үлкенді құрметтеу, байғазы, көрімдік, сүйінші, кәде сұрау, сәлем беру, ат тергеу, құрдастық қалжың, т.б. салт-дәстүрге жатады. Қазақ халқы салт-дәстүрге бай. Әдет-ғұрып, ишара, ырым, тыйым, дағды бәрі осы салт-дәстүр көрінісі.
Салт-дәстүр мәселесі
Қазіргі таңда салт-дәстүр мәселесі алғашқы орындарды тіреп тұр. Қазақ халқында көптеген салт-дәстүрлер мен ырымдар бар. Бірақ өкінішке орай адамдардың көбісі ырым мен салт- дәстүрді шатастырады екен. Ата баба өсиеті болып келе жатқан салт-дәстүрлердің өзіндік ерекшеліктері болса, ырым жырымдар арнайы тыйымдар үшін қолданылған. Дана халықтың өзі жасаған осы әдет-ғұрып пен жөн-жосықты біліп, үйрену және өмірде қолдану – ағайынды адастырмас сара жол. Мұны отбасында ата-ана, мектепте ұстаз, көпшілік ортада ақсақалдар жастарға үйретіп, айтып отырса, ұтарымыз көп болар еді.
Дереккөздер
- Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Әлеуметтану және саясаттану бойынша / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2006. - 569 б. ISBN 9965-808-89-9
- Қазақ энциклопедиясы, 7 - том
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Salt dәstүr әr ulttyn halyktyn dini men senimine turmys tirshiligine ulttyk kurylym ereksheligine sәjkes gasyrlar bojy zhinaktalyp omirdin ozi tugyzgan guryptardyn zhiyntygy kauym men kogamda kalyptaskan minez kulyktyn үlgileri Kүndelikti koldanysta bir mәdeni topty ekinshisinen ajyratyn zhәne bejresmi zholmen rettejtin kabyldangan minez kulyk erezhesine nemese әleumettik әreketterdi zhonge keltiretin terminge zhatady Salt dәstүr ult үshin omir kogam zany bolyp negizdelip sana tagylym tәrbie tirshilik erezhesi retinde el zerdesine ruhani bajlyk onege tәzhiribesin kuragan Bul talaptar men erezhelerdi halyk bulzhytpaj oryndaumen birge ony kurmettemegen saktamagan adamdardy sol zan negizinde zhazalap ta otyrgan Өtken zamanda kazak kogamy үshin salt dәstүr bulzhymas zan rolin atkardy Mysaly toj nauryz kozhe kyz uzatu konagasy shashu erulik ata salty bolyp sanalady Salt dәstүrdin el arasyndagy tәlimdik tәrbielik halyktyk mәni zor Halyktyn atadan balaga koship damyp otyratyn tarihi әleumettik mәdeni turmystyk kәsiptik salt sana minez kulyk tәlim tәrbie zhәne ruhani is әreketinin korinisi dәstүr arkyly tanylady Salt dәstүr bajlygy mәdeniettin bajlygy Mysaly ata anany үlkendi kurmetteu bajgazy korimdik sүjinshi kәde surau sәlem beru at tergeu kurdastyk kalzhyn t b salt dәstүrge zhatady Қazak halky salt dәstүrge baj Әdet guryp ishara yrym tyjym dagdy bәri osy salt dәstүr korinisi Salt dәstүr mәselesi Қazirgi tanda salt dәstүr mәselesi algashky oryndardy tirep tur Қazak halkynda koptegen salt dәstүrler men yrymdar bar Birak okinishke oraj adamdardyn kobisi yrym men salt dәstүrdi shatastyrady eken Ata baba osieti bolyp kele zhatkan salt dәstүrlerdin ozindik erekshelikteri bolsa yrym zhyrymdar arnajy tyjymdar үshin koldanylgan Dana halyktyn ozi zhasagan osy әdet guryp pen zhon zhosykty bilip үjrenu zhәne omirde koldanu agajyndy adastyrmas sara zhol Muny otbasynda ata ana mektepte ustaz kopshilik ortada aksakaldar zhastarga үjretip ajtyp otyrsa utarymyz kop bolar edi DerekkozderOryssha kazaksha tүsindirme sozdik Әleumettanu zhәne sayasattanu bojynsha Zhalpy redakciyasyn baskargan e g d professor E Aryn Pavlodar EKO ҒӨF 2006 569 b ISBN 9965 808 89 9 Қazak enciklopediyasy 7 tom Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet