Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Резонанс (лат. resono, фр. resonance — үн қосу, дыбыс қайтару) — периодты түрде сырттан әсер етуші күштің жиілігі тербелмелі жүйенің меншікті жиілігіне жақындағанда сол тербелмелі жүйедегі еріксіз тербелістер амплитудасының күрт арту құбылысы; мәжбүр етуші күштің жиілігі жүйе тербелісінің меншікті жиілігіне жуықтаған кезде жүйедегі мәжбүр тербеліс амплитудасының кенеттен артып кету кұбылысы.
Резонансты алғаш рет механика және акустикалық құбылыс ретінде италиян ғалым , ал электр-магниттік жүйелерде, мысалы, тербелмелі контур арқылы ағылшын ғалымы (1831 — 1879) қарастырған (1868). Жүйеге гармондық сыртқы күш (F) әсер еткенде массасы m-ге тең дененің қозғалыс теңдеуі мына түрде жазылады:
мұндағы F0 — сыртқы күштің амплитудасы, v — сыртқы әсердің жиілігі, х — ауытқу, — масса жылдамдығы, a— масса үдеуі, b — үйкеліс коэфф., k — қатаңдық коэфф. Бұл теңдеудің шешуі болады. Мәжбүрлеуші күштің жиілігі тербелмелі жүйенің жиілігіне жақындаған сайын тербеліс амплитудасының қалай өсетіні осы формуладан айқын көрінеді.
Акустикалық резонанс
Қарапайым мысал қарастырайық. Меншікті тербеліс жиіліктері бірдей екі камертон алып, оларды бір-біріне жақынырақ қояйық та, олардың бірін тербелтейік (110-сурет). Сәл уақыттан кейін оның тербелісін қолымызбен басып тоқтатсақ, екінші камертонның дыбыс шығарып тұрғанын естиміз. Ал екінші камертонды ешкім тербеліске келтірмегендіктен, "оның тербелуіне бірінші камертоннан ауа арқылы берілген тербеліс ықпал етті" деген қорытындыға келеміз.
Енді екінші камертонды меншікті тербеліс жиілігі бірінші камертондыкінен өзгеше камертонмен алмастырып, тәжірибені қайталайық. Бұл кезде екінші камертонның дыбыс шығармайтынын байқауға болады. Бірінші жағдайда камертондардың меншікті тербеліс жиіліктері сәйкес келгендіктен, резонанс құбылысы байқалды. Екінші жағдайда камертондардың меншікті тербеліс жиіліктері сәйкес келмегендіктен, резонанс туындаған жоқ. Бірінші жағдайда қарастырылған құбылыс акустикалық резонанс деп аталады.
Осы акустикалық резонанс құбылысын пайдаланып, тербелетін денеден шығатын дыбысты күшейтуге болады. Сондықтан камертондар арнайы жәшіктерге орнатылады. Жәшіктің меншікті тербеліс жиілігі камертонның шығаратын дыбыс жиілігіне үндестіріледі.
Резонанс жиілігі
Резонанс жиілігі - резонанс кұбылысы басталатын тербеліс жиілігі.
Резонанстық сәулелену
Резонанстық сәулелену - жиілігі сәуле алған жиілігімен сәйкес .
Гамма-сәулеленудің резонанстық жұтылуы
Гамма-сәулеленудің резонанстық жұтылуы -ядроның қозған күйге өтуімен шартталған атом ядросының жұтуы.
Жарықтың резонансты жұтылуы
Жарықтың резонансты жұтылуы - жұтушы орта атомдарының негізгі күйден қозған күйге өтуіне сәйкес жиіліктегі жарықтың жұтылуы.
Резонанс құбылысы
Резонанс құбылысы табиғатта, ғылым мен техникада маңызды орын алады. Резонанс құбылысын машиналар мен механизмдер жасауда, көпірлер мен ғимараттар салуда, т.б. мұқият ескеру керек. Радиотехникада Резонанс құбылысы маңызды рөл атқарады.
Резонанс қисығы
Резонанс қисығы - мәжбүр тербелісті сипаттайтың кандай да бір параметрдің (амплитуданын, фазаның және т.б.) Сырткы әсердің жиілігіне тәуелділік графигі.
Резонанс жиілігі
Резонанс жиілігі –– резонанс құбылысы басталатын тербеліс жиілігі.
Резонансты үдеткіш
Резонансты үдеткіш-үдеуі жоғары жиілікті электр өрісінде өтетін және бөлшектер осы өрістің өзгеруімен резонансты қозғалатын зарядталған бөлшектер үдеткіші.
Резонанстық шашырау
Резонанстық шашырау -жарықтың жиілігі орта атомындағы электрондардың меншікті тербеліс жиілігіне жақын жағдайда шашырауы.
Дереккөздер
- Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Механика / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар : «ЭКО»ҒӨФ. 2007.-29 1 б. ISBN 9965-08-234-0
- Физика және астрономия: Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық. Өңд., толыкт. 2-бас. / Р. Башарұлы, Д. Қазақбаева, У. Токбергенова, Н. Бекбасар. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2009. — 240 бет. ISBN 9965-36-700-0
- Қазақша энциклопедия 7 том.
- Рахимбекова З.М. Материалдар механикасы терминдерінің ағылшынша-орысша-қазақша түсіндірме сөздігі ISBN 9965-769-67-2
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — физика бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Rezonans lat resono fr resonance үn kosu dybys kajtaru periodty tүrde syrttan әser etushi kүshtin zhiiligi terbelmeli zhүjenin menshikti zhiiligine zhakyndaganda sol terbelmeli zhүjedegi eriksiz terbelister amplitudasynyn kүrt artu kubylysy mәzhbүr etushi kүshtin zhiiligi zhүje terbelisinin menshikti zhiiligine zhuyktagan kezde zhүjedegi mәzhbүr terbelis amplitudasynyn kenetten artyp ketu kubylysy Rezonans Rezonansty algash ret mehanika zhәne akustikalyk kubylys retinde italiyan galym al elektr magnittik zhүjelerde mysaly terbelmeli kontur arkyly agylshyn galymy 1831 1879 karastyrgan 1868 Zhүjege garmondyk syrtky kүsh F әser etkende massasy m ge ten denenin kozgalys tendeui myna tүrde zhazylady mundagy F0 syrtky kүshtin amplitudasy v syrtky әserdin zhiiligi h auytku massa zhyldamdygy a massa үdeui b үjkelis koeff k katandyk koeff Bul tendeudin sheshui bolady Mәzhbүrleushi kүshtin zhiiligi terbelmeli zhүjenin zhiiligine zhakyndagan sajyn terbelis amplitudasynyn kalaj osetini osy formuladan ajkyn korinedi Akustikalyk rezonansTolyk makalasy Akustikalyk rezonans Қarapajym mysal karastyrajyk Menshikti terbelis zhiilikteri birdej eki kamerton alyp olardy bir birine zhakynyrak koyajyk ta olardyn birin terbeltejik 110 suret Sәl uakyttan kejin onyn terbelisin kolymyzben basyp toktatsak ekinshi kamertonnyn dybys shygaryp turganyn estimiz Al ekinshi kamertondy eshkim terbeliske keltirmegendikten onyn terbeluine birinshi kamertonnan aua arkyly berilgen terbelis ykpal etti degen korytyndyga kelemiz Endi ekinshi kamertondy menshikti terbelis zhiiligi birinshi kamertondykinen ozgeshe kamertonmen almastyryp tәzhiribeni kajtalajyk Bul kezde ekinshi kamertonnyn dybys shygarmajtynyn bajkauga bolady Birinshi zhagdajda kamertondardyn menshikti terbelis zhiilikteri sәjkes kelgendikten rezonans kubylysy bajkaldy Ekinshi zhagdajda kamertondardyn menshikti terbelis zhiilikteri sәjkes kelmegendikten rezonans tuyndagan zhok Birinshi zhagdajda karastyrylgan kubylys akustikalyk rezonans dep atalady Osy akustikalyk rezonans kubylysyn pajdalanyp terbeletin deneden shygatyn dybysty kүshejtuge bolady Sondyktan kamertondar arnajy zhәshikterge ornatylady Zhәshiktin menshikti terbelis zhiiligi kamertonnyn shygaratyn dybys zhiiligine үndestiriledi Rezonans zhiiligiRezonans zhiiligi rezonans kubylysy bastalatyn terbelis zhiiligi Rezonanstyk sәulelenuRezonanstyk sәulelenu zhiiligi sәule algan zhiiligimen sәjkes Gamma sәulelenudin rezonanstyk zhutyluy Gamma sәulelenudin rezonanstyk zhutyluy yadronyn kozgan kүjge otuimen sharttalgan atom yadrosynyn zhutuy Zharyktyn rezonansty zhutyluy Zharyktyn rezonansty zhutyluy zhutushy orta atomdarynyn negizgi kүjden kozgan kүjge otuine sәjkes zhiiliktegi zharyktyn zhutyluy Rezonans kubylysyRezonans kubylysy tabigatta gylym men tehnikada manyzdy oryn alady Rezonans kubylysyn mashinalar men mehanizmder zhasauda kopirler men gimarattar saluda t b mukiyat eskeru kerek Radiotehnikada Rezonans kubylysy manyzdy rol atkarady Rezonans kisygyRezonans kisygy mәzhbүr terbelisti sipattajtyn kandaj da bir parametrdin amplitudanyn fazanyn zhәne t b Syrtky әserdin zhiiligine tәueldilik grafigi Rezonans zhiiligiRezonans zhiiligi rezonans kubylysy bastalatyn terbelis zhiiligi Rezonansty үdetkishRezonansty үdetkish үdeui zhogary zhiilikti elektr orisinde otetin zhәne bolshekter osy oristin ozgeruimen rezonansty kozgalatyn zaryadtalgan bolshekter үdetkishi Rezonanstyk shashyrauRezonanstyk shashyrau zharyktyn zhiiligi orta atomyndagy elektrondardyn menshikti terbelis zhiiligine zhakyn zhagdajda shashyrauy DerekkozderOryssha kazaksha tүsindirme sozdik Mehanika Zhalpy redakciyasyn baskargan e g d professor E Aryn Pavlodar EKO ҒӨF 2007 29 1 b ISBN 9965 08 234 0 Fizika zhәne astronomiya Zhalpy bilim beretin mekteptin 9 synybyna arnalgan okulyk Өnd tolykt 2 bas R Basharuly D Қazakbaeva U Tokbergenova N Bekbasar Almaty Mektep baspasy 2009 240 bet ISBN 9965 36 700 0 Қazaksha enciklopediya 7 tom Rahimbekova Z M Materialdar mehanikasy terminderinin agylshynsha oryssha kazaksha tүsindirme sozdigi ISBN 9965 769 67 2Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul fizika bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz