Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Архегоний (еже.гр. ἀρχή — басталу, γονή — ұрпақ) — мүк, қырыққұлақ тәрізді плаун және жалаңаш тұқымды өсімдіктердің аналық тұқым жасушасы (кейде бұларды архегонийлі өсімдіктер деп атайды).
Оның пішіні шөлмек немесе қолба тәрізді төменгі кеңейген бөлігі құрсақ жоғарғы тарылған жағы мойын. Құрсақта қозғалмайтын аналық гамета жұмыртқа оның үстіңде құрсақ канал жасушалары орналасқан. Мойынның ішінде мойын канал жасушалары орналасқан. Жұмыртқалар пісіп жетілуіне дейін барлық канал жасушалары шырыштанады және төбесінде архегоний ашылады. Шырыш бойымен енуыз архегоний құрсағына еніп жұмыртқаны ұрықтандырады.
Мүктердің архегонийлері топталып, өркеннің төбесінде немесе бүйірінде, плаун, қырыққұлақ тәрізділерде — спорадан түзілген тұқымдық өскінде (гаметофитте), ал жалаңаш тұқымдыларда (қарағай, шырша) — аналық бүрлеріндегі тұқым бүршігі мен тұқымдық өскінде (эндоспермде) жетіледі. Архегонийдің қабырғасы бір қатар клеткадан тұрады, мойны ұзын, құмыра тәрізді болады. Кеңейген жерінде бір аналық тұқым клеткасы жетіледі де, мойын тәрізді жіңішке келген жеріндегі клеткалар арнайы зат бөліп шығарып, аталық тұқым клеткасының аналық тұқым клеткасына кедергісіз өтуіне жағдай жасайды.
Дереккөздер
- Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007. - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3
 | Бұл — ботаника бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Arhegonij ezhe gr ἀrxh bastalu gonh urpak mүk kyrykkulak tәrizdi plaun zhәne zhalanash tukymdy osimdikterdin analyk tukym zhasushasy kejde bulardy arhegonijli osimdikter dep atajdy Arhegonij kurylysy Onyn pishini sholmek nemese kolba tәrizdi tomengi kenejgen boligi kursak zhogargy tarylgan zhagy mojyn Қursakta kozgalmajtyn analyk gameta zhumyrtka onyn үstinde kursak kanal zhasushalary ornalaskan Mojynnyn ishinde mojyn kanal zhasushalary ornalaskan Zhumyrtkalar pisip zhetiluine dejin barlyk kanal zhasushalary shyryshtanady zhәne tobesinde arhegonij ashylady Shyrysh bojymen enuyz arhegonij kursagyna enip zhumyrtkany uryktandyrady Mүkterdin arhegonijleri toptalyp orkennin tobesinde nemese bүjirinde plaun kyrykkulak tәrizdilerde sporadan tүzilgen tukymdyk oskinde gametofitte al zhalanash tukymdylarda karagaj shyrsha analyk bүrlerindegi tukym bүrshigi men tukymdyk oskinde endospermde zhetiledi Arhegonijdin kabyrgasy bir katar kletkadan turady mojny uzyn kumyra tәrizdi bolady Kenejgen zherinde bir analyk tukym kletkasy zhetiledi de mojyn tәrizdi zhinishke kelgen zherindegi kletkalar arnajy zat bolip shygaryp atalyk tukym kletkasynyn analyk tukym kletkasyna kedergisiz otuine zhagdaj zhasajdy DerekkozderOryssha kazaksha tүsindirme sozdik Biologiya Zhalpy redakciyasyn baskargan e g d professor E Aryn Pavlodar EKO ҒӨF 2007 1028 b ISBN 9965 08 286 3 Bul botanika bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz