Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Моңғол тілі, халха тілі (монгол хэл; 
{mongɣol xele} ) — моңғол халқының тілі. Моңғол тілінде Моңғолия, Қытайдың Ішкі Моңғолия автономиясы мен Ганьсу, , , , Шыңжаң өлкелерінде тұратын жергілікті халық сөйлейді. Моңғол тілі , қалмақ тілдеріне жақын. Ол бірнеше жергілікті ерекшеліктерге ажыратылады: шығыс диалектісіне , , говорлары; орталық диалектіге халха, чахар, ордос; батыс диалектісіне , , кукунор говорлары жатады. Әдеби тілі халха диалектісі негізінде қалыптасқан. Көне жазба ескерткіштері сақталғанымен, Моңғол тілі ұлт тілі ретінде 14 – 16 ғасырларда қалыптаса бастады. Моңғол тілінің фонетикасында сингармонизм заңы орын алған, ң, дж, дз дыбыстары н, ж, з әріптерімен таңбаланады, б, в дыбыстары байырғы сөздерде бір дыбыстың нұсқалары болып табылады. В қысқа у-дың орнына пайдалыналды. Л, р дыбыстары сөз басында келмейді, к, п, ф фонемалары өзге тілден енген сөздерде ғана кездеседі. Дауысты дыбыстары қысқа және созылыңқы келеді (харах-қарау, көру, хаагдах-жабылу). Моңғол тілі лексикасында көне түркі, маньчжур, тибет, санскрит, қытай тілдерінен енген сөздер жиі кездеседі. Қазіргі тілінде орыс сөздері көбірек. Моңғол жазуы 1942 жылдан кирил әліпбиіне негізделді. Алфабиті 35 әріптен тұрады. Дауысты 13, дауыссыз 20 , дыбыс белгіленбейтін 2 әріп бар.
Дереккөздер
- «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев — Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, XI том 27 бет.
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Mongol tili halha tili mongol hel mongɣol xele mongol halkynyn tili Mongol tilinde Mongoliya Қytajdyn Ishki Mongoliya avtonomiyasy men Gansu Shynzhan olkelerinde turatyn zhergilikti halyk sojlejdi Mongol tili kalmak tilderine zhakyn Ol birneshe zhergilikti erekshelikterge azhyratylady shygys dialektisine govorlary ortalyk dialektige halha chahar ordos batys dialektisine kukunor govorlary zhatady Әdebi tili halha dialektisi negizinde kalyptaskan Kone zhazba eskertkishteri saktalganymen Mongol tili ult tili retinde 14 16 gasyrlarda kalyptasa bastady Mongol tilinin fonetikasynda singarmonizm zany oryn algan n dzh dz dybystary n zh z әripterimen tanbalanady b v dybystary bajyrgy sozderde bir dybystyn nuskalary bolyp tabylady V kyska u dyn ornyna pajdalynaldy L r dybystary soz basynda kelmejdi k p f fonemalary ozge tilden engen sozderde gana kezdesedi Dauysty dybystary kyska zhәne sozylynky keledi harah karau koru haagdah zhabylu Mongol tili leksikasynda kone tүrki manchzhur tibet sanskrit kytaj tilderinen engen sozder zhii kezdesedi Қazirgi tilinde orys sozderi kobirek Mongol zhazuy 1942 zhyldan kiril әlipbiine negizdeldi Alfabiti 35 әripten turady Dauysty 13 dauyssyz 20 dybys belgilenbejtin 2 әrip bar Dәstүrli mongol zhazuyDerekkozder Қazakstan Ұlttyk enciklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 XI tom 27 bet Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet