Тартарлар (лат. Porzana) – отряды, сутартарлар тұқымдасына жататын құстар. Қазақстанда батпақты жерлер мен қамыс, қоға, қияқ қалың өскен су қоймаларында кездесетін 3 түрі: тартар (Р. porzana), кішкене тартар (Р. parva) және титтей тартар (Р. pusіlla) бар. Бұлардың дене мөлшері 16,5 – 28 см, салмағы 80 – 130 г. Тұмсығы кішкентай, қанаты қысқа, денесі екі бүйірінен қысыңқы, аяғындағы саусақтары ұзын. Тартарлар – жыл құстары. Наурыз айының басында ұшып келіп, қалың қамыс, қоғаның арасына ұя салады. Ұядағы 5 – 9 жұмыртқаны мекиені мен қоразы 21 күндей кезектесіп басып, балапан өргізеді. Қорегін түнде аулайды, сондықтан күндіз көзге шалына бермейді. Негізінен жәндіктер мен суда өсетін өсімдіктермен қоректенеді. Қыстау үшін қарашада жылы жаққа ұшып кетеді. Тартарларды әуесқойлық жолмен аулайды.
Тартарлар | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() Тартар, Porzana porzana | ||||||||||||
| ||||||||||||
Түрлері | ||||||||||||
13 қазіргі |
Сипаты
Кішкене тартарлар (Porzana parva)- танымал ‘’суртартар келбетті’’ қараторғайдай (50-60г) құс. Жоны – қошқыл діңгек теңбілді және бойлай созылған ақ түсті жіңішке сызықты болып келеді. Тұмсығының түбі – қызыл, ұшы – сары. Еуропада, ішінара Азия және Солтүстік Африкада қоныстанады. Қазақстанда батыс, солтүстік және Орталық Қазақстанның көптеген аудандарында өмір сүреді. Оңтүстік Қазақстанда Оңтүстік Қазақстан мен Алматы облыстарында орын тепкен. Ұшып өту кезінде барлық жерлерден кездеседі.
Дереккөздер
Қазақстан табиғаты
Дереккөздер
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
![]() | Бұл — орнитология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Tartarlar lat Porzana otryady sutartarlar tukymdasyna zhatatyn kustar Қazakstanda batpakty zherler men kamys koga kiyak kalyn osken su kojmalarynda kezdesetin 3 tүri tartar R porzana kishkene tartar R parva zhәne tittej tartar R pusilla bar Bulardyn dene molsheri 16 5 28 sm salmagy 80 130 g Tumsygy kishkentaj kanaty kyska denesi eki bүjirinen kysynky ayagyndagy sausaktary uzyn Tartarlar zhyl kustary Nauryz ajynyn basynda ushyp kelip kalyn kamys koganyn arasyna uya salady Ұyadagy 5 9 zhumyrtkany mekieni men korazy 21 kүndej kezektesip basyp balapan orgizedi Қoregin tүnde aulajdy sondyktan kүndiz kozge shalyna bermejdi Negizinen zhәndikter men suda osetin osimdiktermen korektenedi Қystau үshin karashada zhyly zhakka ushyp ketedi Tartarlardy әueskojlyk zholmen aulajdy TartarlarTartar Porzana porzanaDүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarTaby ҚustarSaby Tukymdasy Tegi Porzana 1816Tүrleri13 kazirgiSipatyKishkene tartarlar Porzana parva tanymal surtartar kelbetti karatorgajdaj 50 60g kus Zhony koshkyl dingek tenbildi zhәne bojlaj sozylgan ak tүsti zhinishke syzykty bolyp keledi Tumsygynyn tүbi kyzyl ushy sary Europada ishinara Aziya zhәne Soltүstik Afrikada konystanady Қazakstanda batys soltүstik zhәne Ortalyk Қazakstannyn koptegen audandarynda omir sүredi Ontүstik Қazakstanda Ontүstik Қazakstan men Almaty oblystarynda oryn tepken Ұshyp otu kezinde barlyk zherlerden kezdesedi DerekkozderҚazakstan tabigatyDerekkozder Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 VIII tomBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul ornitologiya bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz