Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Airbus A320 — қысқа және орта қашықтықтарға арналған коммерциялық жолаушы тасымалдайтын ұшақтар жанұясы. Airbus A320 жанұясы A318, A319, A320, және A321 ұшақтарынан құрылған. Ең алғаш 1988 жылы шығарылған. A320 ұшағыда ең алғаш рет Thomson-CSF/SFENA ұшудың сандық (fly-by-wire flight control) қолданған. Бұл жүйе ұшақты штурвал көмегімен емес, кабинаның шет жағында орналасқан джойстик арқылы басқаруына мүмкіндік берді. Барлығы 5.500 ұшақ құрылған A320 жанұясы әлемдегі Boeing 737 кейін екінші ең көп сатылған ұшақ болып табылады.
| Airbus A320 Family | |
 Германиялық Lufthansa әуе тасымалдаушысының A319, A320, A321 ұшақтары | |
| Түрі | Ортамагистральды тасымалдаушы ұшақ |
|---|---|
| Жобалаушысы | Airbus Idustrie |
| Өндірушісі |
|
| Мемлекеті | Халықаралық |
| Алғашқы ұшуы | 1987 жылы 22 ақпан |
| Қолданысқа енгізілуі | 1988 жыл 28 наурыз |
| Статусы | Қолданылуда |
| Негізгі эксплуатанттары | |
| Басқа эксплуатанттары | |
| Өндіріс жылдары | 1988 жылдан бастап |
| Өндірілген бірліктері | 5516 (2013 жыл 4 сәуір) |
| Базалық моделі | Airbus A320 |
 Airbus A320 Family Ортаққорда | |
Тарихы
1970-жылдары мұнай бағасының өсуінен және A300-дың алғашқы жетістігінен кейін, Airbus сол кездегі ең әйгілі ұшақтар: Boeing 727, Boeing 737, DC-9-дің орнын баса алатын жаңа моделдің жобалануын қолға алды. Алайда Эйрбас осындай ұшақ түрлерінің алуан түрлілігімен кездесті. Dassault фирмасы Mercure ұшағын жасап шығарды (алайда көп қаражат жұмсалған жоба 10 ұшақ жасалғаннан соң жабылды), BAC фирмасы One Eleven 700 немесе 800 ұшағын жасауды ұсынса, Hawker Siddeley германдық Dornier және VFW-Fokker фирмаларымен бірігіп QTOL (тыныш қонып-ұшатын ұшақ) жобасын бастауды ұсынды. 1979 жылы British Aerospace Airbus Industries-пен бірігіп, компания жай ғана Airbus атала бастады және JET ұшақтар жанұясы Airbus SA-1 (130 орын) және SA-2 (180 орын) деп атала бастады. Airbus компаниясының Hamilton Standart және Pratt&Whitney фирмаларымен бірлесіп өткізген зерттеулер нәтижесінде 1980 жылы ұшаққа турбожелдеткішті қозғалтқыштарды орнату дұрыс деп шешілді. Осының нәтижесінде 1981 жылы ақпанда A320 ұшағы таныстырылды. 4 ай өткеннен соң ұшақ париждік авиасалонда көрсетіліп, оған жақсы сын берілді. Жаңа ұшақ көлемімен өзгермесе де, үнемділігі мен ұлғайған сыйымдылықпен белгіленеді. A320-ның сандық технологиясы ұшақты аналогтық Boeing 727-дан екі қадам, ал Boeing 737-300/-400/-500 серияларынан бір қадам алға қойды. A320 бүкіл әлем бойынша Boeing 727 мен Boeing 737-нің бертінгі серияларын айырбастауға көзделген. 1970 жылдардағы мұнай бағасының күрт өсуінен кейін, Airbus шығынын барынша азайту керек еді. Сол үшін Airbus алдыңғы қатарлы технологияларды қолданды. Соның ішінде fly-by-wire басқару жүйесі, композитті материалдар, centre-of-gravity жанармай жүйесі және екі адамдық жүргізуші кабинасы ендірілді. Осыған байланысты A320-ның жанармай шығыны Boeing 727-мен салыстырғанда 50%-ға азайды.
Нұсқалары
A318
Airbus A318 — A320 ұшақтар жанұясының ең қысқа өкілі. Бұл нұсқа A319 ұшағын қысқарту арқылы жасалында. Алғашында A319M3 ретінде белгілі болған A318 ұшағының жобалау жұмыстары 1988 жылы басталды. Ұшақтың алғашқы ұшуы 2002 жылы болды.
A319
A319 Эйрбас A320 ұшағының қысқарған нұсқасы. A320-200 ұшағымен бірдей жанармай шығындайтын, және азырақ жолаушыларды сыйғызады. Ұшу қашықтығы 6,900 км болатын ұшақ екі классты 124 жолаушыны сыйдырады. A319-тар A320 жанұясындағы ең әйгілілердің арасында. Эйр Астанада бір A319 бар.
A319CJ
Бұл A319-дың коорпоративтік нұсқасы. Онда қосымша жанармай бактары қойылғандықтан ұшу қашықтығы 12,000 км дейін жетеді. Ұшақты бактарды алу арқылы әрқашан стандартты A319-ға айналдыруға болады.
A320
A320 жанұясының ең алғашқы өкілі. 10 жыл талқылаулардан кейін ұшақтың жобалануы 1981 жылы басталды. A320 екі нұсқада шығады A320-100 және A320-200. Олардың басты айырмашылығы ұшу қашықтығында болды (A320-200-де қосымша 8016 литрлік жанармай багы болды). Барлығы тек 21 A320-100 құрастырылған; олар тек Air Inter (кейін Air France сатып алған) және British Airways (British Airways -ты сатып алғанға дейін соңғысы тапсырыс берген) әуекомпанияларына сатылған болатын. A320-200 ұлғайтылған жанармай сыйымдылығы мен ұзартылған ұшу қашықтығымен A320-100 ден бөлінеді; осыдан басқа ұсақ айырмашылықтары да бар. British Airways қолданған соңғы бес A320-100 ұшағы, 2007 жылдың соңында қолданудан шығарылды. әлембегі ең үлкен A320 әуепаркіне ие.
A321
A320-ның 6,94 м-ге ұзартылған нұсқасы. A321 бағдарламасы 1989 жылдың мамырында жарияланып, сол жылдың қарашасында басталды. V2530-A5 қозғалтқышымен жабдықталған бірінші ұшақ ең алғаш 1993 жылы 11 наурызда ұшты. Сол жылы желтоқсанда ұшақ Еуропалық ұшу жарамдылығы сертификатын алды. 1993 жылы мамырда CFM56-5B қозғалтқышы орнатылған екінші ұшақ бірінші рет ұшты, ал 1994 жылы ақпанда A321-дің бұл нұсқасы еуропалық сертификаттаудан өтті. A320-мен салыстырғанда A321-дің ұзындығының ұлғаюынан басқа да жаңалықтары бар. Нақтырақ: жүк тасымалдау қабілеті арттырылды, күшейтілген қозғалтқыш, жақсартылған жанармай жүйесі мен үлкенірек дөңгелектер осы ұшақты кішірек ұшақтардан бөліп тұрады.
Өндіру
Эйрбас бір лайнерді шығарып шығу үшін сегіз айды қажет етеді. Airbus компаниясының басқа ұшақ модельдер сияқты A320 жанұясы ұшақтары да Еуропаның әр түрлі мемлекеттерінде жасалған негізгі бөліктердің Гамбург (A318 бен A319) пен Тулузадағы (A320 мен A321) зауыттарда толығымен жиналатын. Осының арқасында соңғы жинау барысында керек еңбектң 8%-ы ғана жұмсалатын. Бөлшектердің басым бөлігі Эйрбастың A300-600ST 'Beluga' жүк тасушы ұшақтарымен тасымалданады. Эйрбас Қытайға сатқан A320-лар 2009-2012 жылдарының арасында Қытай Халық Республикасының Тианжин қаласында жиналатын болады. Сонымен қатар компания қайта құру бағдарламасына сәйкес, Тулузадағы A320 жинақтау жұмысын Гамбургге көшіргісі келеді. 2008 жылы Эйрбас жуықтап алғанда айына 32 бірлік ұшақ жасаған.
Техникалық сипаттамалары
| Моделі | A318-100 | A319-100 | A320-100 / −200 | A321-100 / −200 |
|---|---|---|---|---|
| Ұзындығы, м | 31,44 | 33,84 | 37,57 | 44,51 |
| Қанат жаймасы, м | 34,1 | |||
| Фюзеляж диаметрі, м | 3,95 | |||
| Салон диаметрі, м | 3,70 | |||
| Биіктігі, м | 12,51 | 11,76 | 11 | 11,76 |
| Қанат ауданы, м² | 122,6 | |||
| Макс. ұшу салмағы, кг | 68.000 | 75.000 | 77.000 | 93.500 |
| Максималды ұшу салмағына сәйкес минималды ұшу сызығының ұзындығы, м | 1.355 | 1.950 | 2.090 | 2.180 |
| Крейсерлік жылдамдығы, км/сағ (М) | 840 (0.78) | |||
| Жолаушы сыйымдылығы | 107 — 132 | 116 — 156 | 140 — 180 | 170 — 220 |
| Ұшу қашықтығы, км | 5.950 | 6.850 | 6.150 | 5.950 |
| Жанармай қоры, л | 24.210 | 24.210 — 30.190 | 24.210 — 30.190 | 24.050 — 30.030 |
| Жолаушылар есігі | 4 | 4 | 4 | 4 |
| Апатты шығу есіктері | 2 | 2 | 4 | 4 |
| : | 12 000 м | |||
| Жанармай шығыны, л/сағ | 2.400 | 2.600 | 2.700 | 2.900 |
| Қозғалтқыштар (2×): | CFM International CFM56-5B (2×105,9 кН) немесе Pratt & Whitney PW6000A]] (2×96 кН) | CFM International CFM56-5B (2×104,5 кН немесе International Aero Engines V2500-A5 (2×104,5 кН) | CFM International CFM56-5B (2×118 кН) немесе International Aero Engines V2500-A5 (2×118 кН) | CFM International CFM56-5B (2×142,3 кН) немесе International Aero Engines V2500-A5 (2×146,8 кН) |
| Бірінші ұшуы: | 15 қаңтар 2002 жыл | 25 тамыз 1995 жыл | 22 ақпан 1987 жыл | −100: наурыз 1993 жыл / −200: 1996 жыл |
Қазақстанда қолданылуы
Қазақстандық Air Astana әуе тасымалдаушысында 7 A320-232, 4 A321-231 және 1 A319-132 ұшағын пайдаланады.
Түсініктемелер
- http://www.airbus.com/aircraftfamilies/passengeraircraft/a320family/
- Economy catches up with Airbus, Wall Street Journal, Ақпанның 20, 2009, p.B3
- Hamburger Abendblatt: Airbus baut erstmals den A320 in Hamburg, 03-26-2008
- Airbus signs framework agreement with Chinese consortium on A320 Final Assembly Line in China, Airbus S.A.S. (26 қазан 2006).
- Construction started on Airbus A320 Family Final Assembly Line in China, Airbus S.A.S (15 мамыр 2007).
- Airbus to base A320 production in Hamburg, 350s and 380s in Toulouse - report, Forbes (15 қаңтар 2007).
- Helmut Kreuzer: Moderne Verkehrsflugzeuge und Business Jets, ISBN 3-9805934-0-1
- http://www.planespotters.net/Production_List/Airbus/A320/index.php Мұрағатталған 7 сәуірдің 2013 жылы.
- http://www.planespotters.net/Production_List/Airbus/A319/index.php Мұрағатталған 30 наурыздың 2013 жылы.
- http://www.planespotters.net/Production_List/Airbus/A321/index.php Мұрағатталған 7 сәуірдің 2013 жылы.
Дереккөздер
- Мировая Авиация журналы, №640 файл, 1-4, 7 парақтар, ISSN 2071-1131 (орысша)
- Мировая Авиация журналы, №1007 файл, 36-37 парақтар, ISSN 2071-1131 (орысша)
Сыртқы сілтемелер
| Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Airbus A320 |
- A320 Жанұясының Ресми Сайты Мұрағатталған 13 сәуірдің 2010 жылы.
- Airliners.net: History and pictures of the A320 family,
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Airbus A320 kyska zhәne orta kashyktyktarga arnalgan kommerciyalyk zholaushy tasymaldajtyn ushaktar zhanuyasy Airbus A320 zhanuyasy A318 A319 A320 zhәne A321 ushaktarynan kurylgan En algash 1988 zhyly shygarylgan A320 ushagyda en algash ret Thomson CSF SFENA ushudyn sandyk fly by wire flight control koldangan Bul zhүje ushakty shturval komegimen emes kabinanyn shet zhagynda ornalaskan dzhojstik arkyly baskaruyna mүmkindik berdi Barlygy 5 500 ushak kurylgan A320 zhanuyasy әlemdegi Boeing 737 kejin ekinshi en kop satylgan ushak bolyp tabylady Airbus A320 FamilyGermaniyalyk Lufthansa әue tasymaldaushysynyn A319 A320 A321 ushaktaryTүriOrtamagistraldy tasymaldaushy ushakZhobalaushysyAirbus IdustrieӨndirushisiMemleketiHalykaralykAlgashky ushuy1987 zhyly 22 akpanҚoldanyska engizilui1988 zhyl 28 nauryzStatusyҚoldanyludaNegizgi ekspluatanttaryUnited AirlinesBaska ekspluatanttaryAir France Air Astana Air Canada AeroflotӨndiris zhyldary1988 zhyldan bastapӨndirilgen birlikteri5516 2013 zhyl 4 sәuir Bazalyk modeliAirbus A320Airbus A320 Family OrtakkordaAir Bishkek әue kompaniyasynyn A320 ushagyAir Astana nyn ekinshi A320 200 ushagyIspandyk әue tasymaldaushysy A320 nyn ushyp shygu sәtiTarihy1970 zhyldary munaj bagasynyn osuinen zhәne A300 dyn algashky zhetistiginen kejin Airbus sol kezdegi en әjgili ushaktar Boeing 727 Boeing 737 DC 9 din ornyn basa alatyn zhana modeldin zhobalanuyn kolga aldy Alajda Ejrbas osyndaj ushak tүrlerinin aluan tүrliligimen kezdesti Dassault firmasy Mercure ushagyn zhasap shygardy alajda kop karazhat zhumsalgan zhoba 10 ushak zhasalgannan son zhabyldy BAC firmasy One Eleven 700 nemese 800 ushagyn zhasaudy usynsa Hawker Siddeley germandyk Dornier zhәne VFW Fokker firmalarymen birigip QTOL tynysh konyp ushatyn ushak zhobasyn bastaudy usyndy 1979 zhyly British Aerospace Airbus Industries pen birigip kompaniya zhaj gana Airbus atala bastady zhәne JET ushaktar zhanuyasy Airbus SA 1 130 oryn zhәne SA 2 180 oryn dep atala bastady Airbus kompaniyasynyn Hamilton Standart zhәne Pratt amp Whitney firmalarymen birlesip otkizgen zertteuler nәtizhesinde 1980 zhyly ushakka turbozheldetkishti kozgaltkyshtardy ornatu durys dep sheshildi Osynyn nәtizhesinde 1981 zhyly akpanda A320 ushagy tanystyryldy 4 aj otkennen son ushak parizhdik aviasalonda korsetilip ogan zhaksy syn berildi Zhana ushak kolemimen ozgermese de үnemdiligi men ulgajgan syjymdylykpen belgilenedi A320 nyn sandyk tehnologiyasy ushakty analogtyk Boeing 727 dan eki kadam al Boeing 737 300 400 500 seriyalarynan bir kadam alga kojdy A320 bүkil әlem bojynsha Boeing 727 men Boeing 737 nin bertingi seriyalaryn ajyrbastauga kozdelgen 1970 zhyldardagy munaj bagasynyn kүrt osuinen kejin Airbus shygynyn barynsha azajtu kerek edi Sol үshin Airbus aldyngy katarly tehnologiyalardy koldandy Sonyn ishinde fly by wire baskaru zhүjesi kompozitti materialdar centre of gravity zhanarmaj zhүjesi zhәne eki adamdyk zhүrgizushi kabinasy endirildi Osygan bajlanysty A320 nyn zhanarmaj shygyny Boeing 727 men salystyrganda 50 ga azajdy NuskalaryA318 Tolyk makalasy Airbus A318 Airbus A318 A320 ushaktar zhanuyasynyn en kyska okili Bul nuska A319 ushagyn kyskartu arkyly zhasalynda Algashynda A319M3 retinde belgili bolgan A318 ushagynyn zhobalau zhumystary 1988 zhyly bastaldy Ұshaktyn algashky ushuy 2002 zhyly boldy A319 A319 Ejrbas A320 ushagynyn kyskargan nuskasy A320 200 ushagymen birdej zhanarmaj shygyndajtyn zhәne azyrak zholaushylardy syjgyzady Ұshu kashyktygy 6 900 km bolatyn ushak eki klassty 124 zholaushyny syjdyrady A319 tar A320 zhanuyasyndagy en әjgililerdin arasynda Ejr Astanada bir A319 bar A319CJ Bul A319 dyn koorporativtik nuskasy Onda kosymsha zhanarmaj baktary kojylgandyktan ushu kashyktygy 12 000 km dejin zhetedi Ұshakty baktardy alu arkyly әrkashan standartty A319 ga ajnaldyruga bolady A320 A320 zhanuyasynyn en algashky okili 10 zhyl talkylaulardan kejin ushaktyn zhobalanuy 1981 zhyly bastaldy A320 eki nuskada shygady A320 100 zhәne A320 200 Olardyn basty ajyrmashylygy ushu kashyktygynda boldy A320 200 de kosymsha 8016 litrlik zhanarmaj bagy boldy Barlygy tek 21 A320 100 kurastyrylgan olar tek Air Inter kejin Air France satyp algan zhәne British Airways British Airways ty satyp alganga dejin songysy tapsyrys bergen әuekompaniyalaryna satylgan bolatyn A320 200 ulgajtylgan zhanarmaj syjymdylygy men uzartylgan ushu kashyktygymen A320 100 den bolinedi osydan baska usak ajyrmashylyktary da bar British Airways koldangan songy bes A320 100 ushagy 2007 zhyldyn sonynda koldanudan shygaryldy әlembegi en үlken A320 әueparkine ie A321 A321 A320 nyn 6 94 m ge uzartylgan nuskasy A321 bagdarlamasy 1989 zhyldyn mamyrynda zhariyalanyp sol zhyldyn karashasynda bastaldy V2530 A5 kozgaltkyshymen zhabdyktalgan birinshi ushak en algash 1993 zhyly 11 nauryzda ushty Sol zhyly zheltoksanda ushak Europalyk ushu zharamdylygy sertifikatyn aldy 1993 zhyly mamyrda CFM56 5B kozgaltkyshy ornatylgan ekinshi ushak birinshi ret ushty al 1994 zhyly akpanda A321 din bul nuskasy europalyk sertifikattaudan otti A320 men salystyrganda A321 din uzyndygynyn ulgayuynan baska da zhanalyktary bar Naktyrak zhүk tasymaldau kabileti arttyryldy kүshejtilgen kozgaltkysh zhaksartylgan zhanarmaj zhүjesi men үlkenirek dongelekter osy ushakty kishirek ushaktardan bolip turady ӨndiruEjrbas bir lajnerdi shygaryp shygu үshin segiz ajdy kazhet etedi Airbus kompaniyasynyn baska ushak modelder siyakty A320 zhanuyasy ushaktary da Europanyn әr tүrli memleketterinde zhasalgan negizgi bolikterdin Gamburg A318 ben A319 pen Tuluzadagy A320 men A321 zauyttarda tolygymen zhinalatyn Osynyn arkasynda songy zhinau barysynda kerek enbektn 8 y gana zhumsalatyn Bolshekterdin basym boligi Ejrbastyn A300 600ST Beluga zhүk tasushy ushaktarymen tasymaldanady Ejrbas Қytajga satkan A320 lar 2009 2012 zhyldarynyn arasynda Қytaj Halyk Respublikasynyn Tianzhin kalasynda zhinalatyn bolady Sonymen katar kompaniya kajta kuru bagdarlamasyna sәjkes Tuluzadagy A320 zhinaktau zhumysyn Gamburgge koshirgisi keledi 2008 zhyly Ejrbas zhuyktap alganda ajyna 32 birlik ushak zhasagan Tehnikalyk sipattamalaryModeli A318 100 A319 100 A320 100 200 A321 100 200Ұzyndygy m 31 44 33 84 37 57 44 51Қanat zhajmasy m 34 1Fyuzelyazh diametri m 3 95Salon diametri m 3 70Biiktigi m 12 51 11 76 11 11 76Қanat audany m 122 6Maks ushu salmagy kg 68 000 75 000 77 000 93 500Maksimaldy ushu salmagyna sәjkes minimaldy ushu syzygynyn uzyndygy m 1 355 1 950 2 090 2 180Krejserlik zhyldamdygy km sag M 840 0 78 Zholaushy syjymdylygy 107 132 116 156 140 180 170 220Ұshu kashyktygy km 5 950 6 850 6 150 5 950Zhanarmaj kory l 24 210 24 210 30 190 24 210 30 190 24 050 30 030Zholaushylar esigi 4 4 4 4Apatty shygu esikteri 2 2 4 4 12 000 mZhanarmaj shygyny l sag 2 400 2 600 2 700 2 900Қozgaltkyshtar 2 CFM International CFM56 5B 2 105 9 kN nemese Pratt amp Whitney PW6000A 2 96 kN CFM International CFM56 5B 2 104 5 kN nemese International Aero Engines V2500 A5 2 104 5 kN CFM International CFM56 5B 2 118 kN nemese International Aero Engines V2500 A5 2 118 kN CFM International CFM56 5B 2 142 3 kN nemese International Aero Engines V2500 A5 2 146 8 kN Birinshi ushuy 15 kantar 2002 zhyl 25 tamyz 1995 zhyl 22 akpan 1987 zhyl 100 nauryz 1993 zhyl 200 1996 zhylҚazakstanda koldanyluyҚazakstandyk Air Astana әue tasymaldaushysynda 7 A320 232 4 A321 231 zhәne 1 A319 132 ushagyn pajdalanady Tүsiniktemelerhttp www airbus com aircraftfamilies passengeraircraft a320family Economy catches up with Airbus Wall Street Journal Akpannyn 20 2009 p B3 Hamburger Abendblatt Airbus baut erstmals den A320 in Hamburg 03 26 2008 Airbus signs framework agreement with Chinese consortium on A320 Final Assembly Line in China Airbus S A S 26 kazan 2006 Construction started on Airbus A320 Family Final Assembly Line in China Airbus S A S 15 mamyr 2007 Airbus to base A320 production in Hamburg 350s and 380s in Toulouse report Forbes 15 kantar 2007 Helmut Kreuzer Moderne Verkehrsflugzeuge und Business Jets ISBN 3 9805934 0 1 http www planespotters net Production List Airbus A320 index php Muragattalgan 7 sәuirdin 2013 zhyly http www planespotters net Production List Airbus A319 index php Muragattalgan 30 nauryzdyn 2013 zhyly http www planespotters net Production List Airbus A321 index php Muragattalgan 7 sәuirdin 2013 zhyly DerekkozderMirovaya Aviaciya zhurnaly 640 fajl 1 4 7 paraktar ISSN 2071 1131 oryssha Mirovaya Aviaciya zhurnaly 1007 fajl 36 37 paraktar ISSN 2071 1131 oryssha Syrtky siltemelerOrtakkorda bugan katysty media fajldar bar Airbus A320A320 Zhanuyasynyn Resmi Sajty Muragattalgan 13 sәuirdin 2010 zhyly Airliners net History and pictures of the A320 family