Өркені өсу. Түсіндірме сөздігіміздегі мағынасы — басқа бас қосылу, үрім-бүтақты болу.
«Рахмет, балалар, өркендерің өссін. Мына шоколадты бөліп жеңдер,— деп, тұман көз балаға ұсынды» (С. Шаймерденов, Өмір.).
«Өркен» сөзінің алғашқы түбірі мен мағынасын моңғол тобындағы тілдерден табамыз.
- моңғолдарда: үр — тұқым, дән; бала, сәби,
- ал бурят тілінде: урһэн — түқым.
Түркі тілдерінен «тұқым, ұрық» мағыналарын беретін осы тұлғалас сөздер қырғыз, тува тілдершде үшырасады. Қырғызша —«үрөн», тува тілінде—«үрезин». Осы деректерге қарағанда, сөздің алғашқы түлғасы мен мағынасы моңғол, түркі тобындағы тілдерге ортақ болуы да мүмкін. Тіпті мағынасы мен дыбыстық қүрамы сәйкес сөздер тунгус-маньчжур тобындағы тілдерде де кездеседі.
Көрсетілген деректерге сүйенсек, «өркені өсу» тұрақ- ты тіркесінід мағынасы, алғашқы кездерде, «тұқымы өсу» үғымымен бірдей болған.
Дереккөздер
- Бес жүз бес сөз.— Алматы: Рауан, 1994 жыл. ISBN 5-625-02459-6
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Өrkeni osu Tүsindirme sozdigimizdegi magynasy baska bas kosylu үrim bүtakty bolu Rahmet balalar orkenderin ossin Myna shokoladty bolip zhender dep tuman koz balaga usyndy S Shajmerdenov Өmir Өrken sozinin algashky tүbiri men magynasyn mongol tobyndagy tilderden tabamyz mongoldarda үr tukym dәn bala sәbi al buryat tilinde urһen tүkym Tүrki tilderinen tukym uryk magynalaryn beretin osy tulgalas sozder kyrgyz tuva tildershde үshyrasady Қyrgyzsha үron tuva tilinde үrezin Osy derekterge karaganda sozdin algashky tүlgasy men magynasy mongol tүrki tobyndagy tilderge ortak boluy da mүmkin Tipti magynasy men dybystyk kүramy sәjkes sozder tungus manchzhur tobyndagy tilderde de kezdesedi Korsetilgen derekterge sүjensek orkeni osu turak ty tirkesinid magynasy algashky kezderde tukymy osu үgymymen birdej bolgan DerekkozderBes zhүz bes soz Almaty Rauan 1994 zhyl ISBN 5 625 02459 6Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet