Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Қазақстан Республикасының Президенті — Қазақстан Республикасының мемлекет басшысы және ҚР Қарулы Күштерінің Жоғарғы Бас Қолбасшысы, елдегі ең жоғарғы лауазым.
| Қазақстан Республикасының Президенті | |
 Президент байрағы | |
| Басқару түрі | |
|---|---|
| Ресми резиденциясы | |
| Тағайындалды | тікелей дауыс беру арқылы |
| Өкілеттігінің мерзімі | 7 жыл, қайта сайлану құқығы жоқ |
| Лауазым пайда болды | |
| Алғашқысы | |
| Сайты | akorda.kz |
Тарихы
1990 жылғы 24 сәуірде лауазымын белгілеу және өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы Қазақ КСР заңымен Нұрсұлтан Назарбаев Қазақ КСР Президенті . Сайланған кезінде Назарбаев Қазақстанды 1989 жылғы 22 маусымнан бастап Қазақ КСР Коммунистік партиясы Орталық Комитетінің бірінші хатшысы болып басқарған болатын.
1991 жылғы 1 желтоқсанда Қазақстанда өтті. Дауыс беруге келген 88.2% сайлау 98.78% дауыс жинап Нұрсұлтан Назарбаев жеңіске жетті.
1991 жылғы 16 желтоқсанда Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Қазақстанның мемлекеттік тәуелсіздігін жариялады.
1993 жылдың жаңа Конституциясы арқылы Қазақстанда қоғам дамуына динамика беріп, бірпартиялық саяси басқарудан, экономикалық монополия жүйесінен және тарихи идеологиядан бас тарту арқылы Жоғарғы Кеңеске қатысу ауқымды өкілет берілді.
Бұл конституцияға сәйкес, президент жалпыхалықтық дауыс беру арқылы бес жыл мерзімге сайланды, бір адам екі мерзіммен шектелді.
1995 жылы 29 сәуірде өтті. Мұны 91.26% келушілердің сайлаушылардың 95.46% қолдаған.
1995 жылы 30 тамызда республикада бүкілхалықтық референдум өтті, нәтижесінде Қазақстан Республикасының жаңа Конституциясы қабылданды. Бұл конституция бойынша президент жалпыхалықтық дауыс беру арқылы 5 жыл мерзімге сайланды. Президент туғаннан Қазақстан азаматы болуы керек, 40 жастан кіші болмауы керек, мемлекеттік (қазақ) тілді еркін білуі қажет, Қазақстанда кемінде 15 жыл тұруы керек және жоғары білімі болуы керек.
1998 жылы 7 қазанда Қазақстан конституциясына, оның ішінде президентке қатысты өзгертулер енгізілді — оның өкілеттік мерзімі 7 жылға дейін ұлғайтылды, президент үшін белгіленген шектік жас мөлшерін (65 жас) алып тастады, оған міндетті түрде қатысу қажеттілігі де белгіленді, Президенттік сайлауда сайлаушылардың 50%-ы болып қажеттілігі жойылды, Қазақстанның барлық мемлекеттік қызметшілері үшін осындай шектеуді алып тастады. Конституцияға енгізілген өзгерістермен бір мезгілде кезектен тыс президент сайлауы белгіленді.
10 қаңтар күні 1999 жылы Нұрсұлтан Назарбаев 79.78%, Серікболсын Әбділдин 11.7%, Ғани Қасымов 4.61%, Энгельс Ғаббасов 0.76% дауыс жинады.
2005 жылғы 4 желтоқсанда Қазақстанда өтті. Нұрсұлтан Назарбаев сайлаушылардың 91.15 % дауысын жинап, жеңіске жетіп, алдағы 7 жылда билікте қалды. Оппозициялық кандидат Жармахан Тұяқбай 6.61 % дауыс жинады. Ел тарихында алғаш рет кандидаттар арасында теледебаттар өтті.
2007 жылғы 21 мамырда Конституцияға, оның ішінде президент лауазымына қатысты өзгерістер қайтадан енгізілді. Парламенттік өзгерістері кезінде Ата заңға 30 түзету жасалды. Президенттің өкілеттігінің мерзімі 5 жылға өзгертілді. Бірақ, "бір адам қатарынан екі реттен артық президент болып сайлана алмайды" деген тармаққа "бұл шектеу Қазақстан Республикасының Тұңғыш президентіне қолданылмайды" деген есептеме қосылды. Сонымен өзара өкілеттігін жүзеге асыру кезеңінде президенттің саяси партиядағы қызметін тоқтатуына сөз қосылды.
2011 жылғы 3 сәуірде елде кезектен тыс сайлауы тағайындалды. Нәтижесінде жалпы дауыстың 95.5% жинаған Назарбаев қайта сайланды.
2015 жылғы 26 сәуірде Қазақстанда тағы бір кезектен тыс президент сайлауы жүргізілді. Сайлауда Назарбаев сайлаушылардың 97.75% дауысын алды да, тағы қайта сайланды.
2019 жылғы 19 наурызда президент Нұрсұлтан Назарбаев өкілеттігінің аяқталуына бір жыл қалғанда отставкаға кетті. Президент міндетінің атқарушысы болып Конституция бойынша тағайындалатындықтан Назарбаевтың ізбасары Қасым-Жомарт Тоқаев болды. Көп ұзамай 9 сәуір күні Тоқаевтың жарлығы арқылы кезектен тыс президент сайлауының 9 маусым күні өтетіні бекітілді. Сайлау нәтижесінде Тоқаев жалпы дауыстың 70.96% жинады да, елдің екінші президенті болды.
2022 жылғы 17 қыркүйекте Қасым-Жомарт Тоқаев конституцияға өзгертулерге қол қойды, оған сәйкес президенттің өкілеттік мерзімі 7 жылдық болды да, қайта сайлануға тыйым салынды.
Президенттер тізімі
Саяси партиясы ҚКП Отан → Нұр Отан Аманат Партиясыз
- Статусы
Президент міндетін атқарушысын білдіреді
| # | Суреті | Аты-жөні (өмір сүрген жылдары) | Сайлауы | Өкілеттік мерзімі | Саяси партиясы | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Қызметін бастады | Қызметін аяқтады | Қызмет еткені | |||||
| 1 |  | Нұрсұлтан Назарбаев (1940 туған) | 24 сәуір 1990 | 20 наурыз 2019 | 28 жыл, 330 күн | ҚКП (–1991) | |
| Партиясыз (1991–1999) | |||||||
2011 2015 | Отан → Нұр Отан (1999–) | ||||||
| 2 |  | Қасым-Жомарт Тоқаев (1953 туған) | — | 20 наурыз 2019 | 12 маусым 2019 | 84 күн | Нұр Отан → Аманат |
| 2019 | 12 маусым 2019 | Қазіргісі | 4 жыл, 190+ күн | Аманат (–2022) | |||
| 2022 | Партиясыз (2022–) | ||||||
Ескертпе 16 желтоқсан 1991 жылға дейін мемлекет басшысын деп атайтын.
Тағы қараңыз
Дереккөздер
- Тұңғыш Президенттің ерен еңбегі.
- Тұңғыш Президенттің ерен еңбегі.
- Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев.
- Қазақстандағы президент сайлауы. Хроника.
- 1991-2022. Қазақстан президенті болғысы келгендер.
- Тәуелсіздік жылдарында Қазақстанның Конституциясы қалай өзгерді.
- Қазақстан Республикасы Президентінің кезектен тыс сайлауын тағайындау туралы.
- 2011 жылы ҚР Президентінің кезектен тыс сайлауы өткізілді.
- Қазақстан президенті болғысы келгендер.
- ҚазТАГ агенттігінің нұсқасы бойынша 2019 жылдың 10 басты оқиғасы.
- Назарбаев өкілеттігін тоқтату туралы шешім қабылдады. Халыққа үндеуінің толық мәтіні (қаз.). informburo.kz (19 наурыз 2019). Тексерілді, 24 желтоқсан 2023.
- Тоқаев ҚР Президентінің кезектен тыс сайлауын жариялады (қаз.). BAQ.kz (9 сәуір 2019). Тексерілді, 24 желтоқсан 2023.
- Results of the early election of the President of the Republic of Kazakhstan, held on June 9, 2019 (ағыл.). Қазақстан Республикасының Орталық сайлау комиссиясы (10 June 2019). Тексерілді, 24 желтоқсан 2023.
- Тоқаев президенттікті 7 жылдық бір мерзіммен шектеу және Астана атауын қайтару туралы түзетулерге қол қойды.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қazakstan Respublikasynyn Prezidenti Қazakstan Respublikasynyn memleket basshysy zhәne ҚR Қaruly Kүshterinin Zhogargy Bas Қolbasshysy eldegi en zhogargy lauazym Қazakstan Respublikasynyn PrezidentiPrezident bajragyLauazymdy ielenushi Қasym Zhomart Tokaev 20 nauryz 2019 zhyldan bastapBaskaru tүrimemleket basshysyResmi rezidenciyasyAkorda AstanaTagajyndaldytikelej dauys beru arkylyӨkilettiginin merzimi7 zhyl kajta sajlanu kukygy zhokLauazym pajda boldy24 sәuir 1990 zhylyAlgashkysyNursultan NazarbaevSajtyakorda kzTarihy1990 zhylgy 24 sәuirde lauazymyn belgileu zhәne ozgerister men tolyktyrular engizu turaly Қazak KSR zanymen Nursultan Nazarbaev Қazak KSR Prezidenti Sajlangan kezinde Nazarbaev Қazakstandy 1989 zhylgy 22 mausymnan bastap Қazak KSR Kommunistik partiyasy Ortalyk Komitetinin birinshi hatshysy bolyp baskargan bolatyn 1991 zhylgy 1 zheltoksanda Қazakstanda otti Dauys beruge kelgen 88 2 sajlau 98 78 dauys zhinap Nursultan Nazarbaev zheniske zhetti 1991 zhylgy 16 zheltoksanda Қazak KSR Zhogargy Kenesi Қazakstannyn memlekettik tәuelsizdigin zhariyalady 1993 zhyldyn zhana Konstituciyasy arkyly Қazakstanda kogam damuyna dinamika berip birpartiyalyk sayasi baskarudan ekonomikalyk monopoliya zhүjesinen zhәne tarihi ideologiyadan bas tartu arkyly Zhogargy Keneske katysu aukymdy okilet berildi Bul konstituciyaga sәjkes prezident zhalpyhalyktyk dauys beru arkyly bes zhyl merzimge sajlandy bir adam eki merzimmen shekteldi 1995 zhyly 29 sәuirde otti Muny 91 26 kelushilerdin sajlaushylardyn 95 46 koldagan 1995 zhyly 30 tamyzda respublikada bүkilhalyktyk referendum otti nәtizhesinde Қazakstan Respublikasynyn zhana Konstituciyasy kabyldandy Bul konstituciya bojynsha prezident zhalpyhalyktyk dauys beru arkyly 5 zhyl merzimge sajlandy Prezident tugannan Қazakstan azamaty boluy kerek 40 zhastan kishi bolmauy kerek memlekettik kazak tildi erkin bilui kazhet Қazakstanda keminde 15 zhyl turuy kerek zhәne zhogary bilimi boluy kerek 1998 zhyly 7 kazanda Қazakstan konstituciyasyna onyn ishinde prezidentke katysty ozgertuler engizildi onyn okilettik merzimi 7 zhylga dejin ulgajtyldy prezident үshin belgilengen shektik zhas molsherin 65 zhas alyp tastady ogan mindetti tүrde katysu kazhettiligi de belgilendi Prezidenttik sajlauda sajlaushylardyn 50 y bolyp kazhettiligi zhojyldy Қazakstannyn barlyk memlekettik kyzmetshileri үshin osyndaj shekteudi alyp tastady Konstituciyaga engizilgen ozgeristermen bir mezgilde kezekten tys prezident sajlauy belgilendi 10 kantar kүni 1999 zhyly Nursultan Nazarbaev 79 78 Serikbolsyn Әbdildin 11 7 Ғani Қasymov 4 61 Engels Ғabbasov 0 76 dauys zhinady 2005 zhylgy 4 zheltoksanda Қazakstanda otti Nursultan Nazarbaev sajlaushylardyn 91 15 dauysyn zhinap zheniske zhetip aldagy 7 zhylda bilikte kaldy Oppoziciyalyk kandidat Zharmahan Tuyakbaj 6 61 dauys zhinady El tarihynda algash ret kandidattar arasynda teledebattar otti 2007 zhylgy 21 mamyrda Konstituciyaga onyn ishinde prezident lauazymyna katysty ozgerister kajtadan engizildi Parlamenttik ozgeristeri kezinde Ata zanga 30 tүzetu zhasaldy Prezidenttin okilettiginin merzimi 5 zhylga ozgertildi Birak bir adam katarynan eki retten artyk prezident bolyp sajlana almajdy degen tarmakka bul shekteu Қazakstan Respublikasynyn Tungysh prezidentine koldanylmajdy degen esepteme kosyldy Sonymen ozara okilettigin zhүzege asyru kezeninde prezidenttin sayasi partiyadagy kyzmetin toktatuyna soz kosyldy 2011 zhylgy 3 sәuirde elde kezekten tys sajlauy tagajyndaldy Nәtizhesinde zhalpy dauystyn 95 5 zhinagan Nazarbaev kajta sajlandy 2015 zhylgy 26 sәuirde Қazakstanda tagy bir kezekten tys prezident sajlauy zhүrgizildi Sajlauda Nazarbaev sajlaushylardyn 97 75 dauysyn aldy da tagy kajta sajlandy 2019 zhylgy 19 nauryzda prezident Nursultan Nazarbaev okilettiginin ayaktaluyna bir zhyl kalganda otstavkaga ketti Prezident mindetinin atkarushysy bolyp Konstituciya bojynsha tagajyndalatyndyktan Nazarbaevtyn izbasary Қasym Zhomart Tokaev boldy Kop uzamaj 9 sәuir kүni Tokaevtyn zharlygy arkyly kezekten tys prezident sajlauynyn 9 mausym kүni otetini bekitildi Sajlau nәtizhesinde Tokaev zhalpy dauystyn 70 96 zhinady da eldin ekinshi prezidenti boldy 2022 zhylgy 17 kyrkүjekte Қasym Zhomart Tokaev konstituciyaga ozgertulerge kol kojdy ogan sәjkes prezidenttin okilettik merzimi 7 zhyldyk boldy da kajta sajlanuga tyjym salyndy Prezidentter tizimiSayasi partiyasy ҚKP Otan Nur Otan Amanat Partiyasyz Statusy Prezident mindetin atkarushysyn bildiredi Sureti Aty zhoni omir sүrgen zhyldary Sajlauy Өkilettik merzimi Sayasi partiyasyҚyzmetin bastady Қyzmetin ayaktady Қyzmet etkeni1 Nursultan Nazarbaev 1940 tugan 24 sәuir 1990 20 nauryz 2019 28 zhyl 330 kүn ҚKP 1991 Partiyasyz 1991 1999 2011 2015 Otan Nur Otan 1999 2 Қasym Zhomart Tokaev 1953 tugan 20 nauryz 2019 12 mausym 2019 84 kүn Nur Otan Amanat2019 12 mausym 2019 Қazirgisi 4 zhyl 190 kүn Amanat 2022 2022 Partiyasyz 2022 Eskertpe 16 zheltoksan 1991 zhylga dejin memleket basshysyn dep atajtyn Tagy karanyzҚazakstan Respublikasynyn Vice prezidenti Қazakstannyn birinshi hanymy Қazakstan basshylarynyn tizimiDerekkozderTungysh Prezidenttin eren enbegi Tungysh Prezidenttin eren enbegi Nursultan Әbishuly Nazarbaev Қazakstandagy prezident sajlauy Hronika 1991 2022 Қazakstan prezidenti bolgysy kelgender Tәuelsizdik zhyldarynda Қazakstannyn Konstituciyasy kalaj ozgerdi Қazakstan Respublikasy Prezidentinin kezekten tys sajlauyn tagajyndau turaly 2011 zhyly ҚR Prezidentinin kezekten tys sajlauy otkizildi Қazakstan prezidenti bolgysy kelgender ҚazTAG agenttiginin nuskasy bojynsha 2019 zhyldyn 10 basty okigasy Nazarbaev okilettigin toktatu turaly sheshim kabyldady Halykka үndeuinin tolyk mәtini kaz informburo kz 19 nauryz 2019 Tekserildi 24 zheltoksan 2023 Tokaev ҚR Prezidentinin kezekten tys sajlauyn zhariyalady kaz BAQ kz 9 sәuir 2019 Tekserildi 24 zheltoksan 2023 Results of the early election of the President of the Republic of Kazakhstan held on June 9 2019 agyl Қazakstan Respublikasynyn Ortalyk sajlau komissiyasy 10 June 2019 Tekserildi 24 zheltoksan 2023 Tokaev prezidenttikti 7 zhyldyk bir merzimmen shekteu zhәne Astana atauyn kajtaru turaly tүzetulerge kol kojdy