Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Эксперименттік физика — арнайы дайындалған жағдайларда, табиғи құбылыстарды зерттеуден тұратын табиғатты тану тәсілі. Табиғаттың математикалық моделін зерттейтін теориялық физикадан айырмашылығы, эксперименталды физика табиғаттың өзін зерттеуге арналған.
Физикалық теорияның жаңылысуы немесе дәлірек айтқанда, теорияның біздің әлемге қолданылмауы критерийі болып табылатын эксперименттің нәтижесімен келіспеушілік. Эксперимент келісімі теорияның дұрыстығын (қолданылуын) дәлелдей алмайды. Яғни физикалық теорияның өміршеңдігінің негізгі өлшемі эксперимент арқылы тексеру болып табылады.
Эксперименттің бұл айқын рөлін тек Галилео Галилей мен кейінірек зерттеушілер жүзеге асырды, олар ерекше жағдайдағы заттардың мінез-құлқын бақылау негізінде, яғни эксперименттер жасай отырып, әлемнің қасиеттері туралы қорытынды жасады. Байқаңыз, бұл ежелгі гректердің көзқарастарына толығымен қарама-қайшы екеніне назар аударыңызшы: әлем құрылымы туралы шынайы білімнің көзі тек ойлауға ұқсады, ал «сенсорлық тәжірибе» көптеген жалғандықтар мен белгісіздіктерге ұшырады және сондықтан шынайы білім болуды талап ете алмады.
Ең дұрысы, эксперименталды физика эксперименттік нәтижелерді ғана сипаттауға тиіс, оларды түсіндіру емес. Алайда іс жүзінде бұл мүмкін емес. Көп немесе аз күрделі эксперименттің нәтижелерін түсіндіру эксперименталды қондырғының барлық элементтері қалай әрекет ететінін түсінуімізге негізделеді. Бұл ұғым, өз кезегінде, кез келген теорияға сене алмайды. Осылайша, қарапайым бөлшектердің үдеткіш физикасы бойынша эксперименттер - барлық эксперименттік физикадағы ең күрделі бірі - элементтер бөлшектердің қасиеттерін нақты детектордың барлық элементтерінің механикалық және серпінді қасиеттерінен кейін ғана, олардың жауап электр және магнит өрісі, вакуум камерасындағы қалдық газдардың қасиеттері, пропорционалды камераларда электр өрісі мен иондардың дрейфі, иондану үдерістері және т.б.
Дереккөздер
- Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Физика / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д,, профессор Е. Арын – Павлодар: С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті, 2006. ISBN 9965-808-88-0
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Eksperimenttik fizika arnajy dajyndalgan zhagdajlarda tabigi kubylystardy zertteuden turatyn tabigatty tanu tәsili Tabigattyn matematikalyk modelin zerttejtin teoriyalyk fizikadan ajyrmashylygy eksperimentaldy fizika tabigattyn ozin zertteuge arnalgan Eksperimentaldy fizika sureti Fizikalyk teoriyanyn zhanylysuy nemese dәlirek ajtkanda teoriyanyn bizdin әlemge koldanylmauy kriteriji bolyp tabylatyn eksperimenttin nәtizhesimen kelispeushilik Eksperiment kelisimi teoriyanyn durystygyn koldanyluyn dәleldej almajdy Yagni fizikalyk teoriyanyn omirshendiginin negizgi olshemi eksperiment arkyly tekseru bolyp tabylady Eksperimenttin bul ajkyn rolin tek Galileo Galilej men kejinirek zertteushiler zhүzege asyrdy olar erekshe zhagdajdagy zattardyn minez kulkyn bakylau negizinde yagni eksperimentter zhasaj otyryp әlemnin kasietteri turaly korytyndy zhasady Bajkanyz bul ezhelgi grekterdin kozkarastaryna tolygymen karama kajshy ekenine nazar audarynyzshy әlem kurylymy turaly shynajy bilimnin kozi tek ojlauga uksady al sensorlyk tәzhiribe koptegen zhalgandyktar men belgisizdikterge ushyrady zhәne sondyktan shynajy bilim boludy talap ete almady En durysy eksperimentaldy fizika eksperimenttik nәtizhelerdi gana sipattauga tiis olardy tүsindiru emes Alajda is zhүzinde bul mүmkin emes Kop nemese az kүrdeli eksperimenttin nәtizhelerin tүsindiru eksperimentaldy kondyrgynyn barlyk elementteri kalaj әreket etetinin tүsinuimizge negizdeledi Bul ugym oz kezeginde kez kelgen teoriyaga sene almajdy Osylajsha karapajym bolshekterdin үdetkish fizikasy bojynsha eksperimentter barlyk eksperimenttik fizikadagy en kүrdeli biri elementter bolshekterdin kasietterin nakty detektordyn barlyk elementterinin mehanikalyk zhәne serpindi kasietterinen kejin gana olardyn zhauap elektr zhәne magnit orisi vakuum kamerasyndagy kaldyk gazdardyn kasietteri proporcionaldy kameralarda elektr orisi men iondardyn drejfi iondanu үderisteri zhәne t b DerekkozderOryssha kazaksha tүsindirme sozdik Fizika Zhalpy redakciyasyn baskargan e g d professor E Aryn Pavlodar S Torajgyrov atyndagy Pavlodar memlekettik universiteti 2006 ISBN 9965 808 88 0