Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Шаңғымен трамплиннен секіру, шаңғымен тұғырдан секіру (ағылш. ski jumping) - арнайы жабдықталған (тұғыр) шаңғымен секіруге негізделген қысқы спорт түрі. Өз алдына жеке дара спорт түрі ретінде саналады, сонымен қатар шаңғы қоссайысы бағдарламасына кіреді. Халықаралық шаңғы спорты федерациясы (ағылш. International Ski Federation, фр. Fédération Internationale de Ski, FIS) қарамағында.
Олимпиада ойындарының құрамында 1924 жылдан бері ұйымдастырылса, алғашқы әлем чемпионаты 1937 жылы өткен.
Ережелері
Секіруге арналған 20 және 50 метрлік кіші, орташа 70-90 метрлік үлкен трамплиндер бар. Тұғырдан секіруге 5 төреші қазылық жасайды. Олар секірушілердің нәтижелерін 20 баллмен есептелінетін секірудің әдісіне, арнайы кестемен балл берілетін секірудің қашықтығына қарай есептейді. Жарыс үстінде әр спортшы үш реттен секіріп, оның екеуінің нәтижесі есепке кіреді.
Тарихы
Шаңғымен тұғырдан секірудің де отаны Норвегия болып есептелінеді. 1897 ж. Норвегияда ш.-мен т. С-ден алғашқы ресми жарыс өтті. 1964 жылдан бастап жарыстар екі тұғырдан (орта және үлкен) өте бастады.
Шаңғымен трамплиннен секіруден рекордтар есепке алынады. 1866 ж. Ә- дік рекорд 19 метр болса, 1936 ж. Австриялық Иозеф Браль алғаш рет 100 метрлік межеден асып түсті. Ал 1967 жылы Германияның Абередесфедегі 90 метрлік норвегиялық Грини рекордты 150 метрге жеткізді. Осылайша рекордтар өсе берді. 14 жылдан кейін швейцариялық Штрауман 160 метрлік межеден асты, австриялық А.Каглер 180 метрден, чех Павел Плац 181 метр, финн Матти Нюкяннен 191 метр нәтиже көрсетті. Қазір Шаңғымен трамплиннен секірушілер 200 метр- лік межені алу қарсаңында.
Бұл қысқы спорт түрі Қысқы Азия ойындарының бағдарламасында бар. Алматыда өткен ойындарда оңтүстік астананың тұрғындары мен меймандары Азия құрлығының ең үздік секіргіштерінің өнерін көре алады.
Дереккөздер
- Спорт түрлерінің ресейлік реестрі Мұрағатталған 14 тамыздың 2011 жылы.
- Қазақстан - спортшылар елі. Энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы: "Сөздік-Словарь". ISBN 9965-822-57-3
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Shangymen tramplinnen sekiru shangymen tugyrdan sekiru agylsh ski jumping arnajy zhabdyktalgan tugyr shangymen sekiruge negizdelgen kysky sport tүri Өz aldyna zheke dara sport tүri retinde sanalady sonymen katar shangy kossajysy bagdarlamasyna kiredi Halykaralyk shangy sporty federaciyasy agylsh International Ski Federation fr Federation Internationale de Ski FIS karamagynda Almatydagy Sunkar tau shangy tramplin kesheniSekiru үstindegi birneshe dүrkin әlem zhәne olimpiada chempiony Martin Koh Olimpiada ojyndarynyn kuramynda 1924 zhyldan beri ujymdastyrylsa algashky әlem chempionaty 1937 zhyly otken ErezheleriSekiruge arnalgan 20 zhәne 50 metrlik kishi ortasha 70 90 metrlik үlken tramplinder bar Tugyrdan sekiruge 5 toreshi kazylyk zhasajdy Olar sekirushilerdin nәtizhelerin 20 ballmen eseptelinetin sekirudin әdisine arnajy kestemen ball beriletin sekirudin kashyktygyna karaj eseptejdi Zharys үstinde әr sportshy үsh retten sekirip onyn ekeuinin nәtizhesi esepke kiredi TarihyShangymen tugyrdan sekirudin de otany Norvegiya bolyp eseptelinedi 1897 zh Norvegiyada sh men t S den algashky resmi zharys otti 1964 zhyldan bastap zharystar eki tugyrdan orta zhәne үlken ote bastady Shangymen tramplinnen sekiruden rekordtar esepke alynady 1866 zh Ә dik rekord 19 metr bolsa 1936 zh Avstriyalyk Iozef Bral algash ret 100 metrlik mezheden asyp tүsti Al 1967 zhyly Germaniyanyn Aberedesfedegi 90 metrlik norvegiyalyk Grini rekordty 150 metrge zhetkizdi Osylajsha rekordtar ose berdi 14 zhyldan kejin shvejcariyalyk Shtrauman 160 metrlik mezheden asty avstriyalyk A Kagler 180 metrden cheh Pavel Plac 181 metr finn Matti Nyukyannen 191 metr nәtizhe korsetti Қazir Shangymen tramplinnen sekirushiler 200 metr lik mezheni alu karsanynda Bul kysky sport tүri Қysky Aziya ojyndarynyn bagdarlamasynda bar Almatyda otken ojyndarda ontүstik astananyn turgyndary men mejmandary Aziya kurlygynyn en үzdik sekirgishterinin onerin kore alady DerekkozderSport tүrlerinin resejlik reestri Muragattalgan 14 tamyzdyn 2011 zhyly Қazakstan sportshylar eli Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Sozdik Slovar ISBN 9965 822 57 3