Тыл

Тыл —

1. соғысушы елдердің соғыс қимылдары жүріп жатқан ауданынан басқа, адам және экономикалық ресурстарымен бірге алғандағы барлық аумағы;
2. Соғыс және бейбіт уақытта армия мен флотты техникамен қамтамасыз ететін тыл қызметінің күші мен құрал-жабдықтары;
3. Майданда әрекет етуші әскер шебінің артқы бөлігі немесе арт жағы.

Тыл ауданы

Тыл ауданы (орыс. Тыловой район) — тыл бөлімдері мен мекемелерін, материалдық құралдар қорын (мыс., құрамаларды, бөлімдерді) бытырата орналастыруға, сондай-ақ жергілікті қорларды тасымалдауға, эвакуациялауға және пайдалануға арналған жер алқабы.

Тыл барлауы

Тыл барлауы (орыс. Тыловая разведка) — өз бөлімдерінің, бөлімшелері мен тыл мекемелерін орналастыру және әскерді тылмен қамтамасыз ету үшін жинау. Негізгі міндеттері — тыл мекемелерін орналастыруға лайықты аудандарды анықтау, жергілікті жердің қорғаныштық және таса болатындай ерекшеліктерін анықтау, эвакуация жасау және азық-түлік жеткізу жолдарын барлау, су көздерін, жергілікті ресурстарды және оларды пайдалану мүмкіндіктерін ашу, ауданның санитариялық-эпидемиялық, ветеринариялық-эпизодтық жағдайын анықтау т.б. Тыл барлауы тыл қызметкерлерінің күшімен және құрал-жабдықтарымен атқарылады. командирдің тыл жөніндегі орынбасары, оперативтік жағын тыл штабы мен арнайы әскер басшылары ұйымдастырады.

Тыл жағдайы

Тыл жағдайы (орыс. Тыловая обстановка) — операцияға (ұрысқа) дайындық және оның жүзеге асырылуы жағдайында әскерлерді тылмен қамтамасыз ету міндеттерінің көлемі және орындалу жағдайы, сондай-ақ әскерді тыл арқылы қамтамасыз етудің мүмкіндіктері. Оған қоса тыл жағдайына медициналық, эпидемиялық жағдайлар да кіреді.

Тыл қоры

Тыл қоры (орыс. Резерв тыла) — әскерлерді (күштерді) тылдық қамтамасыз ету күштері мен құралдарының барысында шұғыл берілген тапсырмаларды орындау үшін бөлінген арнайы бөлігі.

Тылдағы басқару пункті

Тылдағы басқару пункті (орыс. Тыловой пункт управления) — операцияға (ұрысқа) дайындық және операция барысында бөлім, бөлімше және тыл, сонымен қоса арнайы техникамен қамтамасыз ету мекемелерін басқаратын басқару пункті. Тылдағы басқару пунктері құрлыктағы және басқа да кейбір әскер түрлерінің бірлестіктерінде (кұрама, бөлім т.б.) құрылады. Қолбасшының (командирдің) тыл жөніндегі орынбасары басқарады.

Тылдағы жабдықтау жүйесінің беріктігі

Тылдағы жабдықтау жүйесінің беріктігі (орыс. Живучесть системы тылового обеспечения) — жүйе элементтерін қарсыластың жою құралдарынан корғау, эшелондау, тыл бөлімдерін, құрамалары мен мекемелерін топтастықтарына қажетті автономиялық беру резервтер құру, материалдыкқ құралдарды эшелондау, көлік қарым-қатынасының сенімді жүйесі, тыл органдарын, материалдық қорларды бүркемелеу және бытырата орналастыру, жүйенің жұмыс қабілеттілігін қалпына келтіруге даярлығы және т.б. арқылы қамтамасыз етіледі.

Тылдағы объектілер

Тылдағы объектілер (орыс. Тыловые объекты) — тыл органдарының, қатынас жолдарының, көлік құралдарының, материалдық жабдықтау аэродромдарының, уақытша тиеу-түсіру аудандарының, әуе десанттарын жабдықтау базаларының, сондай-ақ әскерді (күштерді) тылдық және техникалық жабдықтау үшін пайдаланылатын өндірістік кәсіпорындар мен жергілікті әскери-экономикалық базаның басқа да объектілерінің жинақтама атауы. Қолбасшының (командирдің) тыл жөніндегі орынбасары басқарады.

Тылды ұйымдастыру

Тылды ұйымдастыру (орыс. Организация тыла) — кез келген жағдайда әскерді жан-жақты қамтамасыз ету мақсатында жүргізілетін шаралар. Тылды ұйымдастыруға дайындық, тыл құрамаларын, бөлімдер мен мекемелерді орналастыру, қатынас жолдарын дайындау және ұстап тұру, тыл объектілерін қорғау және күзету қамтылады.

Тылдық бөлімдер мен бөлімшелер

Тылдық бөлімдер мен бөлімшелер (орыс. Тыловые части и подразделения) — әскерлерді соғыс уақытында да, бейбіт уақытта да материалдық, техникалық және медициналық қамтамасыз ету мен қызмет көрсетуге арналған бөлімдер мен бөлімшелер. Бұл міндеттерді дер кезінде орындау үшін әскер құрамалары мен бөлімдерінде штаттық Тылдық бөлімдер мен бөлімшелер болады. Оған автокөліктік және медициналық, бөлімдер мен бөлімшелер, жөндеу жатады. Олар құраманың (бөлімнің) қимыл алабында оның ұрыстық ретінен кейін орналасады.

Тылдық жорық заставасы

Тылдық жорық заставасы (орыс. Тыльная походная застава) — бөлімшелер мен бөлімдердің марштағы жорык,тык қорғау органы. Тылдық жорық заставасы күшейтілген взводтан күшейтілген ротаға дейін жіберіледі. Майданнан тылға қарайғы шеруде тылдық жорық заставасы қорғайтын легінен белгіленген қашықтықта, оның қарсыластардан ұзауына мүмкіндік беру және тылдан шабуылдаудан қорғау міндетін атқарады. Тылдық жорық заставасы әрқашан оңтайлы шепті иемденіп, қарсыластың шабуылын тойтаруға дайын тұрады. Сонымен қатар шегінген соң артқы көпірлер мен жолдарды қирату, миналы- бөгеттер орнатуды ұйымдастырады. Тылдан майданға бағытталған шеруде Тылдық жорық заставасы қарсыластардың лекке кенеттен шабуыл жасауына жол бермеу міндетін атқарады, өзін тікелей қорғау мақсатында шолғыншы машиналар (шолғыншылар) жіберіп, оларға бақылау жүргізіп және атыспен қорғау жасайды.

Тылдың жылжымалы заставасы

Тылдың жылжымалы заставасы (орыс. Тыльная походная застава) — жылжымалы органы. Қарсыластың ықтимал шабуылынан құраманы (бөлімді) қорғау үшін жеке топ болып бөлініп, негізгі лектің артында немесе алдында жүріп әтырады. Негізгі міндеті карсыластың тылдан күтпеген шабуыл жасауына және қарсылас барлаушыларының кіруіне мүмкіндік бермеу. Тылдық жорық заставасы көбінесе күшейтілген взводтан (ротадан) тұрады.

Дереккөздер

1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Әскери іс. Алматы: «Мектеп» ААҚ , 2001 жыл