Торит

Торит, торий силикаты – силикаттар класына жататын минерал. Химиялық формуласы: ThSіO4; құрамында 77%-ға дейін ТїО2 бар. Қоспалары U (10%-ға дейін), TR, Ca, Pb, Fe. Түрөзгерістеріне: , (10%-ға дейін UO2 бар), (15%-ға дейін Н2О), (13%-ға дейін Fe2O3), және – ауэрлит жатады. Кейде Ториттің құрамындағы торий цериймен, ал кремний фосформен ауысып келеді. Тетрагондық сингонияда кристалданады. Жеке кристалдары призма, дипирамида, минералдық агрегаттары түйірлі; Ториттер көбінесе метамикті, аморфты. Шыныдай жылтыр, қара, қоңыр, сары, сарғылт қызыл түсті; жіктілігі анық, морт, сынығы бақалшақты, қаттылығы 4,5 – 5, тығызд. 4,1 – 6,7 г/см3, радиоактивтілігі күшті және парамагнитті. Акцессорлық минерал ретінде қалайылы, колумбитті граниттерде, сиениттерде, нефелинді сиениттерде, пегматиттерде, мигматиттерде шоғырланған. Ториттен торий алынады; қ. Торий кентастары.

Сілтемелер

«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том.
Торит — силикаттар класына жататын минерал. Химиялық формуласы: Тһ[SіO4]. Сингониясы — тетрагондық,кристалдары — дипирамида, призма,агрегаттары — тұтас масса, көбінесе сеппе күйінде кездеседі. Түсі — қара, қоңыр,сары, қызғылт; сызығы — күңгірт қоңырдан қызғылтқа дейін; жылтырлығы—шыныдай; қаттылығы — 4,5—5, жіктілігі жоқ, меншікті салмағы — 5,4. Т. қышқыл және сілтілі магматиттерде, пегматиттерде, кейде гидротермалық түзілімдерде кездеседі.

Дереккөздер

1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Қ 17 Геология/Жалпы редакциясын басқарған — түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайышов — Алматы: "Мектеп" баспасы" ЖАҚ , 2003. — 248 бет. ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2