Рахманинов Сергей Васильевич (1 сәуір 1873, Ресей империясы, облысы — 28 наурыз 1943, , Калифорния; Нью-Йорк маңындағы Валхаллде жерленген) — орыс композиторы, пианист, дирижер.
1890 ж. жазған шығармаларының көрнектісі — “Пьеса-фантазиялар” (Прелюдия до-диез минор) мен фортепьяноға жазылған “Музыкалық сәттер” (1896), симф. фантазия “Шың” (1893), 1-симфония (1895), 20-дан астам романс, т.б. 1897 — 98 ж. Мәскеудегі жеке меншік орыс операсының, 1904 — 06 ж. Үлкен театрдың дирижері болған. 1900 — 17 ж. аралығында Р. 2 — 3-концертін (1901, 1909), 2-симфониясын (1907), “Са-раң сері” мен “Франческа да Римини” (1904) операларын, “Көктем” (1908) кантатасын, оркестрге арналған поэма (1913), 2 соната (1907, 1913), фортепьяноға жазылған 23 прелюдия мен 17 этюд-картина (1911, 1917), т.б. көптеген сюита, симфония, романстар жазған. 1917 ж. Скандинавияға кетіп, 1918 ж. АҚШ-та біржолата орналасады. 1918 — 43 ж. негізінен концерттік-пианистік қызметпен шұғылданады. Осы жылдары фортепьяно мен оркестрге арналған 4-концертін (1926), вариациялар (1932), симф. билер (1940) жазған.
Рахманинов шығармалары шынайылығымен, демокр. бағытымен, мелодия байланысымен ерекшеленеді. Рахманинов музыкасы орыстың халық әндерін, әсіресе оның жанға жайлы әуенділігін бойына сіңірген. Рахманинов , орыс табиғатының жалынды жыршысы болған. Сондай-ақ ол өз заманының аса ірі опералық және симфониялық дирижерлерінің бірі.
Өмірбаяны
Сергей Васильевич Рахманинов дворян отбасында туған. Көп уақыт бойы оның туған жері оның әке шешесінің иелігі Новгородқа жақын жерде орналасқан Онег саналды. Бірақ соңғы жылдары жүргізілген зерттеулер бойынша оның туған жері Новгород губерниясының Старорусский уезінің Семёново (Ресей) бекінісі екен.
Композитордың әкесі Василий Аркадьевич (1841―1916), Тамбовск губерниясындағы дворяндар отбасынан шыққан. Анасы, Любовь Петровна (туғанда Бутакова) ― Аракчеевск кадет корпусының директоры, генерал П. И. Бутаковтың қызы. Композитордың әкесі жағынан атасы, Аркадий Александрович, музыкант болған, фортепианода Джон Филдан ойнап үйренген, Тамбов, Мәскеу және Петербург қалаларында концерттер ұйымдастырған. Оның көптеген романстары, фортепианолық пьесалары, шығармалары сақталған, солардың ішінде «1869-жылғы қоштасарлық шөкірек» атап өтсе болады. Василий Рахманинов та музыкалық жағынан дарынды болатын.
С. В. Рахманиновтың музыкаға қызығушылығы балалық шағында байқалды. Ол фортепианодағы алғашқы сабақтарын анасынан алды, кейін А. Д. Орнатская оқытушысы шақыртылды. Оның қолдауымен 1882 жылдың күзінде Рахманинов Санкт-Петербург консерваториясының В. В. Демянский классының кіші бөліміне оқуға түседі. Петербург консерваториясындағы баланың оқуы жаман жүрді, себебі ол сабақты босата беретін. Сондықтан отбасы отырысында оны консерваториядан Мәскеуге ауыстыруға шешім қабылданды, 1885 жылдың күзінде ол Мәскеу консерваториясының профессоры Н. С. Зверевтің кіші тобының 3 курсына қабылданды.
Эмиграцияға ұшыраған кездері
1918 жылы 1 қарашада отбасымен бірге Норвегиядан Нью-Йоркқа жол жүрді. 1926 жылдан бастап маңызды шығармалар жазбаған – себебі шығармашылық дағдарысты басынан өткізді. Бұл дағдарыс 10 жылға созылды. 1926—1927 жылдары жаңа шығармалары пайда болды: Төртінші концерт және үш орыс әні. Шет елде өмір сүрген кезінде (1918—1943 жж.). Рахманинов 6 шығарма жазды, олар орыс және әлем музыкасының шыңына жатады.
1930 жылдан 1940 жылға дейін Швейцарияда, Люцерн тңірегіндегі Хертенштейн ауылында Веггис коммунасында өмір сүрді. Люцерн фестивальінде концерттер қойды. Рахманинов өмірінің соңғы жылдарын қатерлі ауруға шалдығумен өткізді (меланома). Бірақ соған қарамастан ол өзінің концерттік қызметін жалғастырды. Тек өліміне жақын қалғанда қызметін тоқтатты. Кейбір ақпараттар бойынша Рахманинов кеңес елшілігіне кірді, сол себепті отанына қайтқысы келді. Немересі Александрдың естеліктері бойынша, Рахманинов «Ресейді, өзінің Отанын қатты жақсы көретін, бірақ кеңес құрылысы мен оның басшыларын жек көретін».
Рахманинов 1943 жылдың 28 наурызында АҚШ-тың Калифорния штатындағы Беверли-Хиллз қаласында, өзінің 70-ші туған күніне дейін жете алмай өмірден озды. Кенсико зиратында жерленді.
Қызықты фактілер
• 1957 жылғы «Where Are You?» атты американдық Фрэнк Синатр әншісінің альбомынан орын тапқан «I Think of You» (Jack Elliott, Don Marcotte) өлеңінің әуені, основана на лирической теме из № 2 До минор Op. 18, I. Moderato Сергея Рахманиновтың оркестрлік фортепиано концертінің лирикалық тақырыбының (E flat major) негізінде дүниеге келген.
•1975 жылы пайда болған, Селин Дионның орындауында әйгілі болған «All by Myself» атты өлеңнің әуенін оның авторы американдық музыкант Эрик Кармен Рахманиновтың № 2 оркестрлік фортепиано концертінен алған. Ең алдымен Кармен бұл шығарма қоғамдық қол жетімділікке ие деп ойлап, оның жеке авторы бар екенін тек пластинкасының ресми түрде шыққанынан соң білді. Сол себепті ол Рахманиновтың ұрпақтарымен барлық заңға қатысты мәселелерді шешіп, Сергей Рахманиновтың атын өлеңнің ресми авторы ретінде белгілеуіне тура келді.
Дереккөздер
•Алексеев А. Д. Сергей Рахманинов. Жизнь и творческая деятельность — М.: Музгиз, 1954.
•Асафьев Б. В. С. В. Рахманинов, [М.], 1945.
•Воспоминания о Рахманинове / Сост. 3. Апетян. — Т. 1, 2. — 5-е изд., М.: Музыка, 1988.
•Давтян Л. Чеховский камертон в судьбе Рахманинова. — Иные берега. — 2008. — № 3(11).
•С. В. Рахманинов. Сб. статей и материалов, М. — Л., 1947.
Дереккөздер
- Қазақша энциклопедия 7 том
Толықтыру
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Rahmaninov Sergej Vasilevich 1 sәuir 1873 Resej imperiyasy oblysy 28 nauryz 1943 Kaliforniya Nyu Jork manyndagy Valhallde zherlengen orys kompozitory pianist dirizher Rahmaninov Sergej Vasilevich 1 4 1873 RF oblysy Novgorod audany 28 3 1943 1890 zh zhazgan shygarmalarynyn kornektisi Pesa fantaziyalar Prelyudiya do diez minor men fortepyanoga zhazylgan Muzykalyk sәtter 1896 simf fantaziya Shyn 1893 1 simfoniya 1895 20 dan astam romans t b 1897 98 zh Mәskeudegi zheke menshik orys operasynyn 1904 06 zh Үlken teatrdyn dirizheri bolgan 1900 17 zh aralygynda R 2 3 koncertin 1901 1909 2 simfoniyasyn 1907 Sa ran seri men Francheska da Rimini 1904 operalaryn Koktem 1908 kantatasyn orkestrge arnalgan poema 1913 2 sonata 1907 1913 fortepyanoga zhazylgan 23 prelyudiya men 17 etyud kartina 1911 1917 t b koptegen syuita simfoniya romanstar zhazgan 1917 zh Skandinaviyaga ketip 1918 zh AҚSh ta birzholata ornalasady 1918 43 zh negizinen koncerttik pianistik kyzmetpen shugyldanady Osy zhyldary fortepyano men orkestrge arnalgan 4 koncertin 1926 variaciyalar 1932 simf biler 1940 zhazgan Rahmaninov shygarmalary shynajylygymen demokr bagytymen melodiya bajlanysymen erekshelenedi Rahmaninov muzykasy orystyn halyk әnderin әsirese onyn zhanga zhajly әuendiligin bojyna sinirgen Rahmaninov orys tabigatynyn zhalyndy zhyrshysy bolgan Sondaj ak ol oz zamanynyn asa iri operalyk zhәne simfoniyalyk dirizherlerinin biri ӨmirbayanySergej Vasilevich Rahmaninov dvoryan otbasynda tugan Kop uakyt bojy onyn tugan zheri onyn әke sheshesinin ieligi Novgorodka zhakyn zherde ornalaskan Oneg sanaldy Birak songy zhyldary zhүrgizilgen zertteuler bojynsha onyn tugan zheri Novgorod guberniyasynyn Starorusskij uezinin Semyonovo Resej bekinisi eken Kompozitordyn әkesi Vasilij Arkadevich 1841 1916 Tambovsk guberniyasyndagy dvoryandar otbasynan shykkan Anasy Lyubov Petrovna tuganda Butakova Arakcheevsk kadet korpusynyn direktory general P I Butakovtyn kyzy Kompozitordyn әkesi zhagynan atasy Arkadij Aleksandrovich muzykant bolgan fortepianoda Dzhon Fildan ojnap үjrengen Tambov Mәskeu zhәne Peterburg kalalarynda koncertter ujymdastyrgan Onyn koptegen romanstary fortepianolyk pesalary shygarmalary saktalgan solardyn ishinde 1869 zhylgy koshtasarlyk shokirek atap otse bolady Vasilij Rahmaninov ta muzykalyk zhagynan daryndy bolatyn S V Rahmaninovtyn muzykaga kyzygushylygy balalyk shagynda bajkaldy Ol fortepianodagy algashky sabaktaryn anasynan aldy kejin A D Ornatskaya okytushysy shakyrtyldy Onyn koldauymen 1882 zhyldyn kүzinde Rahmaninov Sankt Peterburg konservatoriyasynyn V V Demyanskij klassynyn kishi bolimine okuga tүsedi Peterburg konservatoriyasyndagy balanyn okuy zhaman zhүrdi sebebi ol sabakty bosata beretin Sondyktan otbasy otyrysynda ony konservatoriyadan Mәskeuge auystyruga sheshim kabyldandy 1885 zhyldyn kүzinde ol Mәskeu konservatoriyasynyn professory N S Zverevtin kishi tobynyn 3 kursyna kabyldandy Emigraciyaga ushyragan kezderi 1918 zhyly 1 karashada otbasymen birge Norvegiyadan Nyu Jorkka zhol zhүrdi 1926 zhyldan bastap manyzdy shygarmalar zhazbagan sebebi shygarmashylyk dagdarysty basynan otkizdi Bul dagdarys 10 zhylga sozyldy 1926 1927 zhyldary zhana shygarmalary pajda boldy Tortinshi koncert zhәne үsh orys әni Shet elde omir sүrgen kezinde 1918 1943 zhzh Rahmaninov 6 shygarma zhazdy olar orys zhәne әlem muzykasynyn shynyna zhatady 1930 zhyldan 1940 zhylga dejin Shvejcariyada Lyucern tniregindegi Hertenshtejn auylynda Veggis kommunasynda omir sүrdi Lyucern festivalinde koncertter kojdy Rahmaninov omirinin songy zhyldaryn katerli auruga shaldygumen otkizdi melanoma Birak sogan karamastan ol ozinin koncerttik kyzmetin zhalgastyrdy Tek olimine zhakyn kalganda kyzmetin toktatty Kejbir akparattar bojynsha Rahmaninov kenes elshiligine kirdi sol sebepti otanyna kajtkysy keldi Nemeresi Aleksandrdyn estelikteri bojynsha Rahmaninov Resejdi ozinin Otanyn katty zhaksy koretin birak kenes kurylysy men onyn basshylaryn zhek koretin Rahmaninov 1943 zhyldyn 28 nauryzynda AҚSh tyn Kaliforniya shtatyndagy Beverli Hillz kalasynda ozinin 70 shi tugan kүnine dejin zhete almaj omirden ozdy Kensiko ziratynda zherlendi Қyzykty faktiler 1957 zhylgy Where Are You atty amerikandyk Frenk Sinatr әnshisinin albomynan oryn tapkan I Think of You Jack Elliott Don Marcotte oleninin әueni osnovana na liricheskoj teme iz 2 Do minor Op 18 I Moderato Sergeya Rahmaninovtyn orkestrlik fortepiano koncertinin lirikalyk takyrybynyn E flat major negizinde dүniege kelgen 1975 zhyly pajda bolgan Selin Dionnyn oryndauynda әjgili bolgan All by Myself atty olennin әuenin onyn avtory amerikandyk muzykant Erik Karmen Rahmaninovtyn 2 orkestrlik fortepiano koncertinen algan En aldymen Karmen bul shygarma kogamdyk kol zhetimdilikke ie dep ojlap onyn zheke avtory bar ekenin tek plastinkasynyn resmi tүrde shykkanynan son bildi Sol sebepti ol Rahmaninovtyn urpaktarymen barlyk zanga katysty mәselelerdi sheship Sergej Rahmaninovtyn atyn olennin resmi avtory retinde belgileuine tura keldi Derekkozder Alekseev A D Sergej Rahmaninov Zhizn i tvorcheskaya deyatelnost M Muzgiz 1954 Asafev B V S V Rahmaninov M 1945 Vospominaniya o Rahmaninove Sost 3 Apetyan T 1 2 5 e izd M Muzyka 1988 Davtyan L Chehovskij kamerton v sudbe Rahmaninova Inye berega 2008 3 11 S V Rahmaninov Sb statej i materialov M L 1947 Derekkozder Қazaksha enciklopediya 7 tomTolyktyru Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet