Ортоклаз

Ортоклаз (грек. orthos – түзу, кlasіs – бөліну) – силикаттар класының дала шпаттары тобындағы минерал. Хим. формуласы: [[K[AlSі3O8]]]. Басты қоспалары K2O (16,9%), Al2O3 (18,4%), SіO2 (64,7%), қосымша Na2O, CaO, аз мөлшерде ВаО, FeO, Fe2O3, т.б. кездеседі. Моноклиндік сингония да кристалданады. Жеке кристалдары призма тәрізді, телқосақтары жиі кездеседі, ал кристалдық агрегаттары түйірлі, тұтас масса түрінде болады. Түсі ақшыл-қызғылт, қоңырқай сары, кейде қызыл, шыныдай жылтыр, тығызд. 2,5 – 2,6 г/см3, қатт. 6 – 6,5. Гранит, гранит-порфир, кварцты-порфир, сиенит, гнейс, кристалды тақтатастарда негізгі жыныс құраушы басты минерал. О. қышқыл және сілтілі магмалық тау жыныстар, пегматиттердің құрамында болады. О-бен бірге кварц, мусковит, биотит, хлорит, агат,олигоклаз, турмалин, т.б. минералдар кездеседі. О. шыны және керамика өндірісінің шикізаты ретінде қолданылады. О-дың пегматитті кендері Оралда, Сарыарқада, Алтайда, Қиыр Шығыста кездеседі.

Orthoclase
Негізі
Санаты	Минерал
Химиялық формуласы	KAlSi3O8
Ерекшеліктері
Түсі	Colorless, Greenish, Grayish yellow, White, Pink
	Can be or . Grains are commonly elongate with a tabular appearance.
	(2/m) C2/m
	Typically displays carlsbad twinning. Baveno and manebach twins have also been reported in orthoclase.
	Has perfect cleavage on {001} and good cleavage on {010}. Cleavages intersect at 90°. It can be difficult to see cleavage in thin section due to orthoclase's low relief.
бойынша минерал қаттылығы	6 (defining mineral)
	white
	Transparent to translucent
	2.55–2.63
Оптикалық сипаты	Biaxial (-), 2V = 65–75
	nα = 1.518–1.520 nβ = 1.522–1.524 nγ = 1.522–1.525
	0.0050–0.0060
	relatively strong
Extinction	parallel to cleavage
Diagnostic features	Distinguishable from by a lack in gridiron twinning. Distinguishable from sanidine by a larger 2Vx.
Басқа сипаттамалары	Low negative relief
Дереккөздер

Ортоклаз

Дереккөздер

1. Mindat
2. Handbook of Mineralogy
3. Webmineral

Қазақ энциклопедиясы, 7том 9 бөлім