Неокертартпа қозғалысы

Қара ағартушылық (ағылш. Dark Enlightment), көбіне неокертартпа қозғалысы (ағылш. neoreactionary movement, NRx) — демократияға және эгалитаризмге қарсыкертартпа қозғалыс, саяси философия және идеология.

Идеология әлемнің ерте ме, кеш пе либералды демократия мен конституциялық монархияға айналуын және осылайша азаттыққа қол жеткізуін жоққа шығарады, оған қарсы шығады. Идеология биліктің және қоғамның дәстүрлі түрлеріне, соның ішінде абсолюттік монархияға және сияқты авторитарлық билік жүйелеріне оралуды жөн көреді.

Тарихы

Неокертартпашылар — 2000 жылдардан бері белсенді блоггерлер мен саяси теорияшылардың бейресми тобы. Идеологияны аса көп таратқан тұлғалардың бірі — блоггер және жазушы , ол Томас Карлейль мен сияқты жазушылардан шабыт алған еді.

2007 және 2008 жылдары инженер-бағдарламашы Менсиус Молдбаг есімінен жаза отырып, қара ағартушылық ойлауын түсіндірген жазба шығарды. Ярвиннің теорияларын философ әзірлеп, кеңейтті де, аттас эссесінде «Қара ағартушылық» терминін енгізді.

Идеологиясы

идеялары бостандықтың демократиямен үйлеспейтіндігіне негізделген. Ланд өзінің «Қара ағартушылық» эссесінде Питер Тиль сияқты либертаристерден шабыт алғанын айтты. Журналистер мен сарапшылар Неокертартпа қозғалысын және неофашистік деген. 2016 жылы жазылған журналының мақаласында неокертартпа қозғалысының демократияға қарсылығы және авторитаризмді жақтауы айтылған.

Ланд «Фашизм, негізінен, — антикапиталистік қозғалыс» деп, оның идеялары мен фашизм арасындағы ұқсастықты жоққа шығарып, өз идеологиясын «[капиталистік] корпоративтік билікті» қалауым деп сипаттайды.

The Guardian журналына жазған тарихшы Джо Мулхолл Ник Ландты «өте оңшыл идеяларды насихаттайтын» деп сипаттады. Неокертартпашылықтың шектеулі онлайн аудиториясына қарамастан, Мулхолл идеологияны «альтернативті оңшылдықтың негізгі түрі» деп те атады.

Тағы қараңыз

• Аристократия
• Монархия
• Әлеуметтік дарвинизм
• Дәстүрлі үстемдік

Дереккөздер

1. Kindinger, Evangelia; Schmitt, Mark Ақтықтың қиылысы = The Intersections of Whiteness — Routledge, 2019. — ISBN 978-1-351-11277-2.
2. Goldhill, Olivia. The neo-fascist philosophy that underpins both the alt-right and Silicon Valley technophiles, Quartz. Тексерілді 27 мамырдың 2018.
3. Gray, Rosie. Behind the Internet's Anti-Democracy Movement, The Atlantic (10 ақпан 2017). Тексерілді 15 ақпанның 2017.
4. Finley, Klint Geeks for Monarchy: The Rise of the Neoreactionaries. TechCrunch (22 қараша 2013). Тексерілді, 25 маусым 2017.
5. Phillips, Jon Troublesome Sources. Southern Poverty Law Center (2014). Тексерілді, 24 ақпан 2015. Мұрағат көшірмесі 24 ақпанның 2015 Wayback Machine мұрағатында
6. The Dark Enlightenment  (ағыл.). The Dark Enlightmenent (25 December 2012). Тексерілді, 23 желтоқсан 2014. Мұрағат көшірмесі 25 қыркүйектің 2013 Wayback Machine мұрағатында
7. Sigl, Matt The Dark Enlightenment: The Creepy Internet Movement You'd Better Take Seriously. Vocativ (2 желтоқсан 2013). Тексерілді, 17 маусым 2016. Мұрағат көшірмесі 17 желтоқсанның 2013 Wayback Machine мұрағатында
8. MacDougald, Park Why Peter Thiel Wants to Topple Gawker and Elect Donald Trump. New York Magazine (14 маусым 2016). Тексерілді, 9 қазан 2017. Мұрағат көшірмесі 5 қазанның 2018 Wayback Machine мұрағатында
9. Joe Mulhall. Andrew Sabisky's job at No 10 shows how mainstream the alt-right has become, The Guardian (18 ақпан 2020). Тексерілді 11 маусымның 2020. Мұрағат көшірмесі 15 маусымның 2020 Wayback Machine мұрағатында