Мыс кентастары

Мыс кентастары – құрамынан мыс алынатын табиғи шикізат. Оның құрамына мысы бар 240-тан аса минерал кіреді. Олардың ішінде өнеркәсіптік негізгілері: халькопирит (құрамындағы мыстың мөлш. 34%), борнит (63,3), ковеллин (66,4), халькозин (79,8), теннантит (57), тетраэдрит (52,3), энаргит (48,3), куприт (88,8), тенорит (79,8), малахит (57,7), азурит (55,3), хризоколла (36,1), брошантит (56,2), атакамит (59,5). Басты өнеркәсіптік сульфид кендерінің құрамында мыстан басқа молибден, алтын, күміс, рений, индий, кадмий, висмут, сүрме, теллур, селен, тағы басқа құраушылар болады. Мыс көбінесе гранитоидтармен және негізді тау жыныстармен байланысты. Негізді (габбро, норит) және ультранегізді (пироксенит, перидотит, оливинді диабаз) таужыныстармен байланысты мыс кенінде кобальт, никель мен платиноидтар болады. Скарндық кен орындарда мыс кенімен бірге темір кені жаралады. Мысты құмтас кен орындары мысқа бай, әлемдік мыс өндірісінде екінші орын алады. Қазақстанда бұл кен типтері басты орында (мысалы, ). Гидротермальдық мыс кендері кешенді пайдаланылады, олар колчедандық типке жатып, сульфид минералдардан тұрады (Кенді Алтай). Минерал. және хим. құрамдарына байланысты Мыс кентастарының технология сорттары сульфидтік, тотыққан, аралас болып ажыратылады. Сонымен қатар Мыс кентастары сом және сеппелі-тарамшалы болып бөлінеді. Мыс кентастарының ірі кен орындарына Жезқазған, Қоңырат, Ақтоғай, Жаман Айбат, тағы басқа жатады. Кен орындарының көлемі ірі болуына байланысты, порфирлік мыс кені ең басты өнеркәсіптік типке жатып, одан мыс (әлемдік мыс өндірісінің 50%-дан астамы) пен молибден өндіріледі.

Дереккөздер

1. "Қазақ энцклопедиясы - VI"