Математикалық анализ — математиканың функцияларды дифференциалдық және интегралдық есептеулер әдістерімен зерттейтін бөлімі. Математикалық анализдің негізгі зерттеу құралы — шектер әдісі. Математикалық анализдің дамуы нәтижесінде функциядан кеңірек ұғым функционал, ұғымдары пайда болды. Табиғат пен техникада функциялар арқылы құбылыстар, қозғалыстар көптеп кездеседі. Сондықтан Математикалық анализдің функцияларды зерттейтін құрал ретіндегі маңызы зор. Ол математиканың үлкен бөлігін қамтиды. Оған жалпы жағдайда дифференциалдық есептеу және интегралдық есептеу, нақты және жорымал айнымалы функциялар теориясы, комплексті айнымалы функциялар теориясы, жуықтау функциясы, дифференциалдық теңдеулер теориясы, интегралдық теңдеулер теориясы, дифференциалдық геометрия, вариациялық есептеулер, функционалдық анализ, т.б. математиканың бөлімдері кіреді.
Тарихы
17 ғ-ға дейін Математикалық анализ дербес есептер шешімінің жиынтығы ретінде ғана танылды. Әрбір есептер мен дербес топтар өз әдістерімен шешілді. 17 — 18 ғ-ларда И.Ньютон, неміс математигі әрі физигі Г.Лейбниц (1646 — 1716), Ресей физик-математигі, механигі Л.Эйлер (1707 — 1783), француз математигі және механигі Ж.Лагранж (1736 — 1813), т.б. ғалымдардың еңбектерінде бір жүйеге келтірілді. Ал Математикалық анализдің базасы — шектер теориясын 19 ғ-дың басында француз математигі О.Коши (1789— 1857) жасады. Математикалық анализ нақты сандар теориясын, шектер теориясын, қатар теориясын, дифференциалдық және интегралдық есептеулер және соларға қатысты қосымшаларды, айқын емес функцияларды, Фурье қатарын, Фурье интегралын, т.б-ларды біріктіретін Математикалық анализдің негізі. Математикалық анализдің әдістері сандар теориясы мен ықтималдықтар теориясында қолданылады және жетілдіріледі.
Дереккөздер
- Қазақ Энциклопедиясы, 6 том
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Matematikalyk analiz matematikanyn funkciyalardy differencialdyk zhәne integraldyk esepteuler әdisterimen zerttejtin bolimi Matematikalyk analizdin negizgi zertteu kuraly shekter әdisi Matematikalyk analizdin damuy nәtizhesinde funkciyadan kenirek ugym funkcional ugymdary pajda boldy Tabigat pen tehnikada funkciyalar arkyly kubylystar kozgalystar koptep kezdesedi Sondyktan Matematikalyk analizdin funkciyalardy zerttejtin kural retindegi manyzy zor Ol matematikanyn үlken boligin kamtidy Ogan zhalpy zhagdajda differencialdyk esepteu zhәne integraldyk esepteu nakty zhәne zhorymal ajnymaly funkciyalar teoriyasy kompleksti ajnymaly funkciyalar teoriyasy zhuyktau funkciyasy differencialdyk tendeuler teoriyasy integraldyk tendeuler teoriyasy differencialdyk geometriya variaciyalyk esepteuler funkcionaldyk analiz t b matematikanyn bolimderi kiredi Tarihy17 g ga dejin Matematikalyk analiz derbes esepter sheshiminin zhiyntygy retinde gana tanyldy Әrbir esepter men derbes toptar oz әdisterimen sheshildi 17 18 g larda I Nyuton nemis matematigi әri fizigi G Lejbnic 1646 1716 Resej fizik matematigi mehanigi L Ejler 1707 1783 francuz matematigi zhәne mehanigi Zh Lagranzh 1736 1813 t b galymdardyn enbekterinde bir zhүjege keltirildi Al Matematikalyk analizdin bazasy shekter teoriyasyn 19 g dyn basynda francuz matematigi O Koshi 1789 1857 zhasady Matematikalyk analiz nakty sandar teoriyasyn shekter teoriyasyn katar teoriyasyn differencialdyk zhәne integraldyk esepteuler zhәne solarga katysty kosymshalardy ajkyn emes funkciyalardy Fure kataryn Fure integralyn t b lardy biriktiretin Matematikalyk analizdin negizi Matematikalyk analizdin әdisteri sandar teoriyasy men yktimaldyktar teoriyasynda koldanylady zhәne zhetildiriledi DerekkozderҚazak Enciklopediyasy 6 tomBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet