Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Лениннің өсиетхаты (тағы Съезге хат атауымен белгілі) — В.И.Лениннің 1922 жылдың аяғында жазған, сондай-ақ, оның жақын серіктеріне жасаған бағасын қамтитын хаты. Бұл хатты 1924 жылы алдында оқып берді. Сталин бұл жиналыста алғаш рет қызметтен кететінін мәлімдеді. мәселені дауыс беру арқылы шешуді ұсынды. Көпшілік Сталинді РК(б)П Бас хатшысы етіп қалдыруды қолдады, тек Лев Троцкийдің жақтастары қарсы болды.
Көпшілікке жариялау және басып шығару
Содан кейін құжатты жекелеген делегациялардың жабық отырыстарында жариялау туралы ұсыныс дауысқа салынды. Делегациялардың барлығы «Съезге хатпен» осылай танысқанымен, Ленин оны басып шығаруды көздемегендіктен, съезд материалдарында бұл туралы айтылмады. Кейін бұл фактіні оппозиция Сталинді және партияны сынау үшін пайдаланды (Орталық Комитет Лениннің «өсиетін» жасырды деп сендірді). Сталиннің өзі (осы хатқа байланысты ол Орталық Комитеттің пленумы алдында бірнеше рет қызметтен кету туралы мәселені көтерді) бұл айыптауларды жоққа шығарды. 1927 жылы 10 қарашада «Правда» газетінің «Талқылау парағы» қосымшасында Лениннің «Съезге хаты» жарияланды. Оның үстіне сол 1927 жылы бұл құжат №30 Жаршысына орналастырылды.
Публицист Рой Медведевтің айтуынша, 1930 жылдары КСРО-да жаппай қуғын-сүргіннің басталуымен бұл мақала жалған деп танылып, оны тарату заңмен қудаланды.
Бұл мақала КСРО оқырмандарына кейін ғана қол жетімді болды.
Жазу жағдайлары
1922 жылы желтоқсанда Лениннің денсаулығы күрт нашарлады. Әйтсе де, осы кезеңде ол бірнеше ескертпелерді айтып жаздырды: «Съезге хатынан» басқа, « заң шығару атқарымдарын беру туралы», «Ұлттар мәселесі туралы немесе «автономизация» туралы», «, «, « (Н. Сухановтың жазбалары бойынша)», « ( ұсыныс)», « сияқтылар болды.
«Съезге хат» 1922 жылдың 23 желтоқсанынан 1923 жылдың 4 қаңтарына дейін жазылды. Бұл ретте Ленин өзінің айтып жаздырғандары партияның келесі съезіне дейін барынша қатаң түрде сақтауды талап етті. Соған қарамастан, автордың еркін бұза отырып, бұл жазбалардың көпшілігі бірден РК(б)П Орталық Комитетіне жіберілді.
Ленин айтып жаздырған «Съезге хаты» көбіне Лениннің өсиеті деп қаралады. Кейбір тарихшылар бұл хатта Сталиннің кейіннен ауытқыған Лениннің шынайы өсиеті бар деп есептейді. Бұл көзқарасты жақтаушылар: «Егер ел нағыз лениндік жолмен дамыған болса, ел тарихы басқаша қалыптасар еді, жаппай қуғын-сүргін, ұжымдастыру ұранымен шаруалардың жойылуы, кулактарға қарсы күрес, қырық бірінші жылғы апат болмас еді» деп есептейді.
Съезге хат:
Мен осы съезде саяси жүйемізге бірқатар өзгерістер енгізуді ұсынар едім.
Мен сіздермен ең маңызды деп санайтын ой-пікірлеріммен бөліскім келеді.
Біріншіден, мен Орталық Комитет мүшелерінің санын бірнеше ондаған, тіпті жүзге дейін көбейтуді қойдым. Меніңше, егер біз мұндай реформаларды қолға алмасақ, оқиғалардың барысы бізге толықтай қолайлы болмай (ал біз бұған сүйене алмаймыз) біздің Орталық Комитетімізге үлкен қауіп төнетін еді.
Сосын мен съезд назарына Мемлекеттік жоспарлау комитетінің шешімдеріне белгілі бір шарттармен, қажеттіліктерін қанағаттандыратындай заң шығарушылық сипат беруді ұсынуды ойлап отырмын, осыған байланысты Троцкий жолдасқа, белгілі бір дәрежеге және белгілі бір жағдайларға дейін қол ұшын бере отырып.
Бірінші мәселеге, яғни Орталық Комитет мүшелерінің санын көбейтуге келетін болсақ, мұндай нәрсе Орталық Комитеттің беделін көтеру үшін де, аппаратымызды жетілдіру жөніндегі байыпты жұмыс үшін де, Орталық Комитеттің шағын бөліктері қақтығыстарының барлық партия тағдырлары үшін тым аса маңызды болуына жол бермеу үшін де қажет деп ойлаймын.
Менің ойымша, біздің партия Орталық Комитеттің 50-100 мүшесін жұмысшы табынан талап етуге құқылы және оны өз күшін шектен тыс жұмсамай-ақ ала алады.
Мұндай реформа партиямыздың күш-қуатын едәуір арттырып, оның дұшпан мемлекеттермен арадағы күресін жеңілдетеді, менің ойымша, бұл алдағы жылдарда анағұрлым шиеленісе түсуі мүмкін және керек. Меніңше, партиямыздың тұрақтылығы осындай шараның арқасында мың есе жақсырақ болар еді.
ЛЕНИН
1922 жыл 22 желтоқсан
Салдары
1924 жылы мамырда Мәскеуде өткен РК(б)П съезінде делегацияларға Лениннің «Съезге хат» атты еңбегі жарияланды. 1927 жылы XV партия съезінің №30 жаршысында жарияланды, бірақ съезден кейін жарияланған стенография арқылы жазылған есепті баяндамаға енбей қалды.
1930 жылдардың басынан 1956 жылға дейін бұл құжат жалған деп танылып, оны тарату контрреволюциялық үгіт деп саналды.
1956 жылы Ленин шығармаларының толық жинағының төртінші басылымының қосымша 36-томында жеке басылым болып шықты.
Н.С.Хрущев 1956 жылы жабылғаннан кейінгі «Тұлға табыну және оның зардаптары туралы» сөйлеген сөзінде Лениннің Сталинге берген бағасын соңғысының беделін түсіру үшін пайдаланды.
Владимир Ильичті толқулардан қорғауды талап еткен Сталиннің Крупская арасындағы қақтығыс Ленинді оның тағайындалуын қайта қарауға мәжбүр еткізді және 1923 жылғы 4 қаңтардағы «Съезге хатқа» қосымшада Ленин былай деп көрсетті:
«Сталин тым дөрекі, бұл кемшілік ортада едәуір төзімді және біз, коммунистер арасындағы қарым-қатынаста бас хатшы лауазымында төзгісіз болып кетеді. Сондықтан мен жолдастарға Сталинді бұл орыннан ауыстыру әдісін ойластырып, бұл жерге басқа, барлық жағынан Сталин жолдастан бір ғана артықшылығымен ерекшеленетін, атап айтқанда, төзімді, адал, әдепті және жолдастарға көбірек ілтипатпен қарайтын, қыңырлығы аз және т.б. болып келетін басқа адамды тағайындауды ұсынамын. Бұл жағдай болмашы нәрсе сияқты көрінуі мүмкін. Бірақ менің ойымша, бөлінудің алдын алу тұрғысынан және жоғарыда Сталин мен Троцкийдің қарым-қатынасы туралы жазғандарым тұрғысынан, бұл ұсақ-түйек емес немесе шешуі болуы мүмкін осындай ұсақ-түйек болып келеді».
Алайда Ленин басқа кандидатураны ұсынбады. РКП(б) ХІІІ съезі басталар алдында (1924 ж. мамыр) Н.К.Крупская Лениннің «Съезге хатын» тапсырды. Троцкийдің айтуы бойынша, бұған жауап ретінде Сталин бірінші рет қызметінен кететінін мәлімдеді:
— Сірә, мен расында да дөрекімін… Ильич сізге меннен тек әдептілігімен ерекшеленетін басқа біреуді табуды ұсынады. Олай болса, тауып көріңіз.
— Түк етпейді, — орнынан қозғалмастан Сталиннің сол кездегі достарының бірі дауыстады. — Бізді дөрекілікпен қорқыта алмайсыз, бүкіл біздің партиямыз дөрекі, пролетарлы.
Бірқатар қазіргі ресей тарихшылары (В.А.Сахаров, Ю.Н.Жуков, В.П.Иванов, В.К.Ермаков) хаттың шынайы авторы Н.К.Крупская немесе Л.Д.Троцкий деп есептей отырып, Лениннің авторлығына күмән келтіреді. Бұл мәселе әлі де талқылау тақырыбы болып қала береді. Академик Ю.С.Пивоваров құжаттың (авторлығына қарамастан) кеңестік саяси жүйе үшін жойқын маңызын атап өтеді.
Дереккөздер
- Хрущёв Н. С. Тұлғаға табыну және оның зардаптары туралы // «Известия ЦК КПСС». — 1989. — № 3.
- Мурин Ю. Тағы да И.Сталиннің отставкалары туралы Мұрағатталған 13 ақпанның 2018 жылы. // Родина. 1994. № 7. Б. 73-74.
- Сталин И. В. Троцкистская оппозиция прежде и теперь. Речь на заседании объединённого пленума ЦК и ЦКК ВКП(б) 23 октября 1927 г. Мұрағатталған 5 мамырдың 2008 жылы. // Сочинения. Т. 10. — М.: ОГИЗ; Государственное издательство политической литературы, 1949. — С. 172—205.
- Медведев Р. А. Сталин және сталинизм туралы. — М.: Прогресс, 1990. — Б. 59—67. — ISBN 5-01-002546-9. — Таралымы 50 000 дана.
- Троцкий Л. Д. Лениннің өсиеті. // Горизонт. 1990, № 6 б. 38-41.
- I Петр және реформалардың қадірі — Юрий Пивоваров — Дилетанты — Эхо Москвы, 21.11.2020
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Leninnin osiethaty tagy Sezge hat atauymen belgili V I Leninnin 1922 zhyldyn ayagynda zhazgan sondaj ak onyn zhakyn serikterine zhasagan bagasyn kamtityn haty Bul hatty 1924 zhyly aldynda okyp berdi Stalin bul zhinalysta algash ret kyzmetten ketetinin mәlimdedi mәseleni dauys beru arkyly sheshudi usyndy Kopshilik Stalindi RK b P Bas hatshysy etip kaldyrudy koldady tek Lev Trockijdin zhaktastary karsy boldy 1922 zhyly 23 zheltoksandagy Lenin osiethatynyn birinshi bolimiKopshilikke zhariyalau zhәne basyp shygaruSodan kejin kuzhatty zhekelegen delegaciyalardyn zhabyk otyrystarynda zhariyalau turaly usynys dauyska salyndy Delegaciyalardyn barlygy Sezge hatpen osylaj tanyskanymen Lenin ony basyp shygarudy kozdemegendikten sezd materialdarynda bul turaly ajtylmady Kejin bul faktini oppoziciya Stalindi zhәne partiyany synau үshin pajdalandy Ortalyk Komitet Leninnin osietin zhasyrdy dep sendirdi Stalinnin ozi osy hatka bajlanysty ol Ortalyk Komitettin plenumy aldynda birneshe ret kyzmetten ketu turaly mәseleni koterdi bul ajyptaulardy zhokka shygardy 1927 zhyly 10 karashada Pravda gazetinin Talkylau paragy kosymshasynda Leninnin Sezge haty zhariyalandy Onyn үstine sol 1927 zhyly bul kuzhat 30 Zharshysyna ornalastyryldy Publicist Roj Medvedevtin ajtuynsha 1930 zhyldary KSRO da zhappaj kugyn sүrginnin bastaluymen bul makala zhalgan dep tanylyp ony taratu zanmen kudalandy Bul makala KSRO okyrmandaryna kejin gana kol zhetimdi boldy 1922 zhyly 23 zheltoksandagy Lenin osietinin ekinshi bolimi1928 zhyly Baku kalasynda paraksha tүrinde taratylgan Lenin osiethaty Zhazu zhagdajlary1922 zhyly zheltoksanda Leninnin densaulygy kүrt nasharlady Әjtse de osy kezende ol birneshe eskertpelerdi ajtyp zhazdyrdy Sezge hatynan baska zan shygaru atkarymdaryn beru turaly Ұlttar mәselesi turaly nemese avtonomizaciya turaly N Suhanovtyn zhazbalary bojynsha usynys siyaktylar boldy Sezge hat 1922 zhyldyn 23 zheltoksanynan 1923 zhyldyn 4 kantaryna dejin zhazyldy Bul rette Lenin ozinin ajtyp zhazdyrgandary partiyanyn kelesi sezine dejin barynsha katan tүrde saktaudy talap etti Sogan karamastan avtordyn erkin buza otyryp bul zhazbalardyn kopshiligi birden RK b P Ortalyk Komitetine zhiberildi Lenin ajtyp zhazdyrgan Sezge haty kobine Leninnin osieti dep karalady Kejbir tarihshylar bul hatta Stalinnin kejinnen auytkygan Leninnin shynajy osieti bar dep eseptejdi Bul kozkarasty zhaktaushylar Eger el nagyz lenindik zholmen damygan bolsa el tarihy baskasha kalyptasar edi zhappaj kugyn sүrgin uzhymdastyru uranymen sharualardyn zhojyluy kulaktarga karsy kүres kyryk birinshi zhylgy apat bolmas edi dep eseptejdi Sezge hat Men osy sezde sayasi zhүjemizge birkatar ozgerister engizudi usynar edim Men sizdermen en manyzdy dep sanajtyn oj pikirlerimmen boliskim keledi Birinshiden men Ortalyk Komitet mүshelerinin sanyn birneshe ondagan tipti zhүzge dejin kobejtudi kojdym Meninshe eger biz mundaj reformalardy kolga almasak okigalardyn barysy bizge tolyktaj kolajly bolmaj al biz bugan sүjene almajmyz bizdin Ortalyk Komitetimizge үlken kauip tonetin edi Sosyn men sezd nazaryna Memlekettik zhosparlau komitetinin sheshimderine belgili bir sharttarmen kazhettilikterin kanagattandyratyndaj zan shygarushylyk sipat berudi usynudy ojlap otyrmyn osygan bajlanysty Trockij zholdaska belgili bir dәrezhege zhәne belgili bir zhagdajlarga dejin kol ushyn bere otyryp Birinshi mәselege yagni Ortalyk Komitet mүshelerinin sanyn kobejtuge keletin bolsak mundaj nәrse Ortalyk Komitettin bedelin koteru үshin de apparatymyzdy zhetildiru zhonindegi bajypty zhumys үshin de Ortalyk Komitettin shagyn bolikteri kaktygystarynyn barlyk partiya tagdyrlary үshin tym asa manyzdy boluyna zhol bermeu үshin de kazhet dep ojlajmyn Menin ojymsha bizdin partiya Ortalyk Komitettin 50 100 mүshesin zhumysshy tabynan talap etuge kukyly zhәne ony oz kүshin shekten tys zhumsamaj ak ala alady Mundaj reforma partiyamyzdyn kүsh kuatyn edәuir arttyryp onyn dushpan memlekettermen aradagy kүresin zhenildetedi menin ojymsha bul aldagy zhyldarda anagurlym shielenise tүsui mүmkin zhәne kerek Meninshe partiyamyzdyn turaktylygy osyndaj sharanyn arkasynda myn ese zhaksyrak bolar edi LENIN 1922 zhyl 22 zheltoksanSaldary1924 zhyly mamyrda Mәskeude otken RK b P sezinde delegaciyalarga Leninnin Sezge hat atty enbegi zhariyalandy 1927 zhyly XV partiya sezinin 30 zharshysynda zhariyalandy birak sezden kejin zhariyalangan stenografiya arkyly zhazylgan esepti bayandamaga enbej kaldy 1930 zhyldardyn basynan 1956 zhylga dejin bul kuzhat zhalgan dep tanylyp ony taratu kontrrevolyuciyalyk үgit dep sanaldy 1956 zhyly Lenin shygarmalarynyn tolyk zhinagynyn tortinshi basylymynyn kosymsha 36 tomynda zheke basylym bolyp shykty N S Hrushev 1956 zhyly zhabylgannan kejingi Tulga tabynu zhәne onyn zardaptary turaly sojlegen sozinde Leninnin Stalinge bergen bagasyn songysynyn bedelin tүsiru үshin pajdalandy Vladimir Ilichti tolkulardan korgaudy talap etken Stalinnin Krupskaya arasyndagy kaktygys Lenindi onyn tagajyndaluyn kajta karauga mәzhbүr etkizdi zhәne 1923 zhylgy 4 kantardagy Sezge hatka kosymshada Lenin bylaj dep korsetti Stalin tym doreki bul kemshilik ortada edәuir tozimdi zhәne biz kommunister arasyndagy karym katynasta bas hatshy lauazymynda tozgisiz bolyp ketedi Sondyktan men zholdastarga Stalindi bul orynnan auystyru әdisin ojlastyryp bul zherge baska barlyk zhagynan Stalin zholdastan bir gana artykshylygymen erekshelenetin atap ajtkanda tozimdi adal әdepti zhәne zholdastarga kobirek iltipatpen karajtyn kynyrlygy az zhәne t b bolyp keletin baska adamdy tagajyndaudy usynamyn Bul zhagdaj bolmashy nәrse siyakty korinui mүmkin Birak menin ojymsha bolinudin aldyn alu turgysynan zhәne zhogaryda Stalin men Trockijdin karym katynasy turaly zhazgandarym turgysynan bul usak tүjek emes nemese sheshui boluy mүmkin osyndaj usak tүjek bolyp keledi Alajda Lenin baska kandidaturany usynbady RKP b HIII sezi bastalar aldynda 1924 zh mamyr N K Krupskaya Leninnin Sezge hatyn tapsyrdy Trockijdin ajtuy bojynsha bugan zhauap retinde Stalin birinshi ret kyzmetinen ketetinin mәlimdedi Sirә men rasynda da dorekimin Ilich sizge mennen tek әdeptiligimen erekshelenetin baska bireudi tabudy usynady Olaj bolsa tauyp koriniz Tүk etpejdi ornynan kozgalmastan Stalinnin sol kezdegi dostarynyn biri dauystady Bizdi dorekilikpen korkyta almajsyz bүkil bizdin partiyamyz doreki proletarly Birkatar kazirgi resej tarihshylary V A Saharov Yu N Zhukov V P Ivanov V K Ermakov hattyn shynajy avtory N K Krupskaya nemese L D Trockij dep eseptej otyryp Leninnin avtorlygyna kүmәn keltiredi Bul mәsele әli de talkylau takyryby bolyp kala beredi Akademik Yu S Pivovarov kuzhattyn avtorlygyna karamastan kenestik sayasi zhүje үshin zhojkyn manyzyn atap otedi DerekkozderHrushyov N S Tulgaga tabynu zhәne onyn zardaptary turaly Izvestiya CK KPSS 1989 3 Murin Yu Tagy da I Stalinnin otstavkalary turaly Muragattalgan 13 akpannyn 2018 zhyly Rodina 1994 7 B 73 74 Stalin I V Trockistskaya oppoziciya prezhde i teper Rech na zasedanii obedinyonnogo plenuma CK i CKK VKP b 23 oktyabrya 1927 g Muragattalgan 5 mamyrdyn 2008 zhyly Sochineniya T 10 M OGIZ Gosudarstvennoe izdatelstvo politicheskoj literatury 1949 S 172 205 Medvedev R A Stalin zhәne stalinizm turaly M Progress 1990 B 59 67 ISBN 5 01 002546 9 Taralymy 50 000 dana Trockij L D Leninnin osieti Gorizont 1990 6 b 38 41 I Petr zhәne reformalardyn kadiri Yurij Pivovarov Diletanty Eho Moskvy 21 11 2020