Поппер Карл Раймунд (28.7.1902, Вена — 1994, сонда) — ағылшын философы және социологы. Поппер оқытушылық қызметін Жаңа Зеландияда бастап, өмірінің көп бөлігін Лондонның экономика және саяси ғылым мектебінде өткізді. Негізгі еңбектері: “Ғылыми зерттеудің логикасы” (1935), “Ашық қоғам және оның жаулары” (1945, қазақ тілінде 2004), “Болжам және теріске шығару” (1963), “Объективті білім” (1972), т.б. Оның ғылыми жұмыстары негізінен фальсификация принциптері, ашық қоғам тұжырымдамасы, сондай-ақ әлеуметтік инженерияның жекелеген мәселелерін қамтиды. Поппердің іліміне сәйкес білімнің эмпирикалық және теориялық деңгейлері бір-бірімен тығыз байланыста болады. Кез келген ғылыми білімге болжалдық сипат, қателесушілік тән. Ғылыми білімнің дамуы батыл болжамдар ұсынып, оларды жоққа шығарудан тұрады, сол арқылы ғылыми мәселелер шешіледі. Әлеуметтік философия саласында Поппер марксизм ілімін сынға алып, қоғамдық дамудың объективті заңдылықтарын және әлеуметтік болжам мүмкіндіктерін теріске шығарды. Поппер “Ашық қоғам және оның жаулары” атты еңбегінде Платон, Гегель, Маркс идеяларын сынға алып, оларда нақтылық пен білімді жетілдіруге деген ұмтылыс жоқ деп тапты. Ақиқатқа монополия жасау әрекетіне қарсы шығып, толеранттылық (төзімділік) пен либералды позицияларын ұстанды. Поппер ашық және жабық қоғамдарды қатар қарастырады: алғашқы қоғам тұрпатына батыс демократиясын, ал екіншісіне социалисттік мемлекеттерді жатқызады. Соңғыларына тоталитарлық, яғни қоғамның индивидтен жоғары тұруы, жеке жауапсыздық, қасаң қағидашылық тән. Оның пікірінше, бұл “трайбалистік”, яғни өзінің құрылымы жағынан алғашқы қауымдық құрылыстағы тайпа тәрізді, өзін басқаларға қарама-қарсы қоятын қоғам. “Ашық қоғам” мүшелеріне рационалдық бағдар, әлеуметтік дамуды мақсатты түрде саналы басқару, мемлекеттік институттарды азаматтардың қажеттілігіне сай біртіндеп қалыптастыру тән. Поппер өзінің ұстанымын “сыншыл рационализм” деп анықтайды. Оның пікірінше, ғалымдар белгілі бір нәрсені үйрену үшін ашық және еркін рационалды пікірталасқа баруы қажет. Мұнда ғалымдар ұсынылған тұжырымды теріске шығару тәсілдерін табуға да, оппоненттің көзқарасын қолдауға да дайын болуы шарт. Поппердің еңбектері кезінде көптеген пікірталастар мен даулар туғызғанымен, қоғамдық ғылымдар дамуының бүкіл кезеңінде зор мәнге ие болды.
Поппер Карл | |
---|---|
| |
Дүниеге келгені: | 1902 ж. шілденің 28 Вена |
Қайтыс болғаны: | 17 |
Ұлты: | ағылшын |
Мансабы: | ағылшын философы , социологы |
Дереккөздер
- Қазақстан энциклопедиясы, VII-том
- Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3
- Қазақ энциклопедиясы
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Popper Karl Rajmund 28 7 1902 Vena 1994 sonda agylshyn filosofy zhәne sociology Popper okytushylyk kyzmetin Zhana Zelandiyada bastap omirinin kop boligin Londonnyn ekonomika zhәne sayasi gylym mektebinde otkizdi Negizgi enbekteri Ғylymi zertteudin logikasy 1935 Ashyk kogam zhәne onyn zhaulary 1945 kazak tilinde 2004 Bolzham zhәne teriske shygaru 1963 Obektivti bilim 1972 t b Onyn gylymi zhumystary negizinen falsifikaciya principteri ashyk kogam tuzhyrymdamasy sondaj ak әleumettik inzheneriyanyn zhekelegen mәselelerin kamtidy Popperdin ilimine sәjkes bilimnin empirikalyk zhәne teoriyalyk dengejleri bir birimen tygyz bajlanysta bolady Kez kelgen gylymi bilimge bolzhaldyk sipat katelesushilik tәn Ғylymi bilimnin damuy batyl bolzhamdar usynyp olardy zhokka shygarudan turady sol arkyly gylymi mәseleler sheshiledi Әleumettik filosofiya salasynda Popper marksizm ilimin synga alyp kogamdyk damudyn obektivti zandylyktaryn zhәne әleumettik bolzham mүmkindikterin teriske shygardy Popper Ashyk kogam zhәne onyn zhaulary atty enbeginde Platon Gegel Marks ideyalaryn synga alyp olarda naktylyk pen bilimdi zhetildiruge degen umtylys zhok dep tapty Akikatka monopoliya zhasau әreketine karsy shygyp toleranttylyk tozimdilik pen liberaldy poziciyalaryn ustandy Popper ashyk zhәne zhabyk kogamdardy katar karastyrady algashky kogam turpatyna batys demokratiyasyn al ekinshisine socialisttik memleketterdi zhatkyzady Songylaryna totalitarlyk yagni kogamnyn individten zhogary turuy zheke zhauapsyzdyk kasan kagidashylyk tәn Onyn pikirinshe bul trajbalistik yagni ozinin kurylymy zhagynan algashky kauymdyk kurylystagy tajpa tәrizdi ozin baskalarga karama karsy koyatyn kogam Ashyk kogam mүshelerine racionaldyk bagdar әleumettik damudy maksatty tүrde sanaly baskaru memlekettik instituttardy azamattardyn kazhettiligine saj birtindep kalyptastyru tәn Popper ozinin ustanymyn synshyl racionalizm dep anyktajdy Onyn pikirinshe galymdar belgili bir nәrseni үjrenu үshin ashyk zhәne erkin racionaldy pikirtalaska baruy kazhet Munda galymdar usynylgan tuzhyrymdy teriske shygaru tәsilderin tabuga da opponenttin kozkarasyn koldauga da dajyn boluy shart Popperdin enbekteri kezinde koptegen pikirtalastar men daular tugyzganymen kogamdyk gylymdar damuynyn bүkil kezeninde zor mәnge ie boldy Popper KarlDүniege kelgeni 1902 zh shildenin 28 1902 07 28 122 zhas VenaҚajtys bolgany 17Ұlty agylshynMansaby agylshyn filosofy sociologyKarl Popper zhәne Cyril Hoshi soldan onga DerekkozderҚazakstan enciklopediyasy VII tom Sayasi tүsindirme sozdik Almaty 2007 ISBN 9965 32 491 3Қazak enciklopediyasy Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet