Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Басқа мағыналар үшін деген бетті қараңыз.Калифорния штаты (ағылш. California) — АҚШ-та халкының саны жағынан бірінші, аумағы жағынан үшінші орын алады. Мұнда 34 млн адам тұрады, бұдан 21 жыл бұрын бұл цифр 11 млн-ға кем болатын. Штаттың тарихы алтын табылғаннан кейін осы ауданды түгел қамтыған "алтын безгегінен" басталады.
| АҚШ штаты | |||||
| Калифорния | |||||
| |||||
 | |||||
| Штат ұраны | «Эврика!» | ||||
| Штат әні | I Love You, California | ||||
| Штат лақапаты | «Алтын штат» | ||||
| Ең ірі қаласы | Лос Анджелес | ||||
| Ірі қалалары | Сан Франциско Фресно | ||||
| Тұрғыны | ▲37 253 956 (2010 жыл) 1-ші орын (АҚШ б-ша) | ||||
| - тығыздығы | 90,49 адам/км² | ||||
| 3-ші орын | |||||
| - барлығы | 423 970 км² | ||||
| - су беті | 20 037 км² (4,72 %) | ||||
| - ендік | 32°30' с. е. бойынша 42° с. е., 400 км | ||||
| - бойлық | 114°8' б. б. бойынша 124°24' б. б., 1 240 км | ||||
| Теңіз деңгейінен биіктігі | |||||
| - максимал биіктігі | 4 421 м | ||||
| - орташа биіктігі | 880 м | ||||
| - минимал биіктігі | -86 м | ||||
| Губернаторы | |||||
| Вице-губернаторы | |||||
| Заң шығару органы | Калифорния легислатурасы | ||||
| - жоғарғы палатасы | |||||
| - төменгі палатасы | |||||
| Сенат мүшелері | |||||
|
| Тынық мұхит уақыты: GMT-8/-7 | ||||
| Автомобиль коды | CA | ||||
| Ресми сайты: | ca.gov | ||||
 Ортаққордағы санаты: Калифорния | |||||
Қазіргі уақыттағы Калифорнияның орталығы — Голливуд, киноиндустриясы және ойын сауықтарымен әйгілі ғана емес, кәсіпкерлік үшін мүмкіндіктерімен де даңқы шыққан. Калифорнияда дүние жүзіндегі жоғары технологиялар мен компьютерлер жасаудың ең ірі және ең табысты орталықтарының бірі — әйгілі Кремний жазығы (Силикон жазығы) орналасқан. Мұнда компьютерлер мен оларды бағдарламалық жағынан қамтамасыз ету құралдарын шығаратын жетекші кәсіпорындардың штаб-пәтерлері, зерттеу орталықтары орналасқан.
Силикон жазығында мыңдаған адам жұмыс істеп, жүздеген миллион доллар ақша табуда. Калифорнияда дәстүрлі саналатын авиағарыштық және кеме жасау қалаларының кәсіпорындары да жұмыс істейді. Алайда штаттың ең ірі қалалары — Сан Франциско мен Лос Анжелесте ауыр өнеркәсіп емес, керісінше электроника мен ойын сауық, туризм мен банк ісін қамтитын қызмет көрсету индустриясы жетекші салалар болып табылады. Сан-Франциско мен оның айналасындағы аумақта 7 млн-нан аса, ал АҚШ- тың батысындагы ең ірі метрополигендік аумақ болып табылатын Лос-Анджелесте 16 млн-нан аса адам тұрады. Жағажайдағы үлкен жазықта өсіп, дамыған бұл мегаполис қоршаған ортаны елеулі түрде ластайтын автожолдардың қуатты тармағымен біртұтас байланысқан. Лос Анжелестің оңтүстігіне қарай Лос-Анджелес — Лонг-Бинч порты орналасқан. Ол АҚШ-тың Тынық мұхиты жағалауындағы ең ірі сауда порты. Қазіргі уақытта тұтастай алғанда гүлденіп келе жатқан Калифорния штаты үшін халықтың өте тығыз қоныстануы мен урбандалуы аса маңызды проблемалар болып табылады.
Халқы - 36,553,215 (2007 est.)
Астанасы -
Қалалары
- Лос Анжелес - ең үлкен Калифорнияның қаласы. Американ фильмдері түгелдей дерлік Лос Анджелес қаласының жанындағы Голливудта шығады.
- Сан Франциско - Американың батысындағы ірі порт әрі өнеркәсіп орталығы.
- - Калифорнияның екінші ірі қаласы.
- - Калифорнияның үшінші қаласы.
Ресми тілдері
- Ағылшын тілі (57.59%)
- Испан тілі (28.21%)
Климаты
Калифорнияның аумақты шекарасында жерорта теңіздік климат болып табылады. Бұл жердің қысы жаңбырлы және жазы құрғақ болып келеді. Мұхиттың әсері температураның ауытқуын төмендетеді, жазды салқындатады, ал қысты жылытады. Суық Калифорниялық мұхит ағысының кесірінен әрдайым жағажайды тұман басып тұрады. Шекара орталығына жақындай бере континентті климат болып табылады. Батыс желдері мұхиттардан ылғалдық алып келеді. сондықтан штаттың солтүстік жақ бөлігінде жауын-шашын көп түседі. Климатқа сондай-ақ таулар да әсер етеді. Таулар ылғалды ауаны орталық Калифорнияға өткізбейді. Калифорнияның Солтүстік-батыс бөлігі қоңыржай климатты аумақ болып табылады. Жалпы жауын-шашын түсу мөлшері жылына 38-100 см. Тауларға таулы климат сипатты, сондықтан таулы аймақта ызғарлы қыс және қоңыржай жылы жаз. Таудан шығысқа қарай шөлді аймақ орналасқан. Бұл жер қысы суық, жазы ыстық аумақ болып табылады.
Флора және фауна
Калифорнияның аумақты бөлігін калифорниялық флористикалық провинция алып жатыр, бұл аумаққа эндемиктік (түрлік - 48%, туыстық - 7.5%) тән. Таулы аумақтарда қалың ну ормандар кездеседі. Эндемик өсімдіктер тән:, , , , , , , , , , , , . Калифорниялық шөлдерге тәң эндемиктер де бар: (, ), ал оңтүстігінде (Сонор шөлінде) бейтропикалық өсімдіктер белгілі. Штат аумағында .бар
Әкімшілік ұйымдастырылуы
Калифорния штатында 58 округ және 48 қала бар. Бұл штатта АҚШ-тағы ең үлкен округ - Сан-Бернардино орналасқан. Штатта басқа штартар сияқты "town" және "city" деп бөлінбейді, барлық қалалар бірдей деңгейде тұрады. Бірақ 458 қала өздерін «City of (Атауы)» және 22 - «Town of (Атауы)» деп атайды.
Халқы
| Жыл | Халық саны | +/- % |
|---|---|---|
| 1850 | 92 597 | — |
| 1860 | 379 994 | 310,4 % |
| 1870 | 560 247 | 47,4 % |
| 1880 | 864 694 | 54,3 % |
| 1890 | 1 213 398 | 40,3 % |
| 1900 | 1 485 053 | 22,4 % |
| 1910 | 2 377 549 | 60,1 % |
| 1920 | 3 426 861 | 44,1 % |
| 1930 | 5 677 251 | 65,7 % |
| 1940 | 6 907 387 | 21,7 % |
| 1950 | 10 586 223 | 53,3 % |
| 1960 | 15 717 204 | 48,5 % |
| 1970 | 19 953 134 | 27 % |
| 1980 | 23 667 902 | 18,6 % |
| 1990 | 29 760 021 | 25,7 % |
| 2000 | 33 871 648 | 13,8 % |
| 2010 | 37 253 956 | 10,0 % |
| 2012 | 38 041 433 | 2,10% |
Калифорния халқының тығыздық картасы Калифорния АҚШ-тағы халқы ең тығыз орналасқан штат. Бір ғана Лос-Анджелес округында 9 800 000 тұғын тұрып жатыр. Калифорния хылқының ортышы тығыздығы - шамамен 1 км шаршыға 91 адамнан. (АҚШ-та 11 орында) Калифорния хылқының көбісі ақ түсті терілі адамдар, олардан кейін лтынамерикалықтар (үштен бірі), афроамерикандықтар және америкалық үнділер.
Калифорнияның назар аударарлық жерлері
- Голливуд
- Блайт пішіндері
- Мафусаил (ағашы)
- Форт-Росс мұражай-қорығы
- Йосемити ұлттық саябағы
- Ранчо Ла-Брея
- Мохаве телефон үйшігі — 2000 ж. қайта жөндеуден өтті
- Херст-касл
- Басқа да штаттар сияқты Калифорнияда да теміржол мұражайлары бар: Ломита, Golden Gate
Дереккөздер
- Қазіргі дүние географиясы: Хрестоматия. Жалпы білім беретін мектептің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 11-сыныбына арналған оқу құралы. / Қ. Ахметов, Т. Увалиев, Г. Түсіпбекова. —Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. ISBN 9965-36-216-5
Сыртқы сілтемелер
- ca.gov Калифорния ресми сайты
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — география бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Baska magynalar үshin degen betti karanyz Kaliforniya shtaty agylsh California AҚSh ta halkynyn sany zhagynan birinshi aumagy zhagynan үshinshi oryn alady Munda 34 mln adam turady budan 21 zhyl buryn bul cifr 11 mln ga kem bolatyn Shtattyn tarihy altyn tabylgannan kejin osy audandy tүgel kamtygan altyn bezgeginen bastalady AҚSh shtatyKaliforniya agylsh CaliforniaShtat urany Evrika Shtat әni I Love You CaliforniaShtat lakapaty Altyn shtat AstanasyEn iri kalasy Los AndzhelesIri kalalary San Francisko FresnoTurgyny 37 253 956 2010 zhyl 1 shi oryn AҚSh b sha tygyzdygy 90 49 adam km Audany 3 shi oryn barlygy 423 970 km su beti 20 037 km 4 72 endik 32 30 s e bojynsha 42 s e 400 km bojlyk 114 8 b b bojynsha 124 24 b b 1 240 kmTeniz dengejinen biiktigi maksimal biiktigi 4 421 m ortasha biiktigi 880 m minimal biiktigi 86 mGubernatoryVice gubernatoryZan shygaru organy Kaliforniya legislaturasy zhogargy palatasy tomengi palatasySenat mүsheleriTynyk muhit uakyty GMT 8 7Avtomobil kody CAResmi sajty ca govOrtakkordagy sanaty Kaliforniya Қazirgi uakyttagy Kaliforniyanyn ortalygy Gollivud kinoindustriyasy zhәne ojyn sauyktarymen әjgili gana emes kәsipkerlik үshin mүmkindikterimen de danky shykkan Kaliforniyada dүnie zhүzindegi zhogary tehnologiyalar men kompyuterler zhasaudyn en iri zhәne en tabysty ortalyktarynyn biri әjgili Kremnij zhazygy Silikon zhazygy ornalaskan Munda kompyuterler men olardy bagdarlamalyk zhagynan kamtamasyz etu kuraldaryn shygaratyn zhetekshi kәsiporyndardyn shtab pәterleri zertteu ortalyktary ornalaskan Silikon zhazygynda myndagan adam zhumys istep zhүzdegen million dollar aksha tabuda Kaliforniyada dәstүrli sanalatyn aviagaryshtyk zhәne keme zhasau kalalarynyn kәsiporyndary da zhumys istejdi Alajda shtattyn en iri kalalary San Francisko men Los Anzheleste auyr onerkәsip emes kerisinshe elektronika men ojyn sauyk turizm men bank isin kamtityn kyzmet korsetu industriyasy zhetekshi salalar bolyp tabylady San Francisko men onyn ajnalasyndagy aumakta 7 mln nan asa al AҚSh tyn batysyndagy en iri metropoligendik aumak bolyp tabylatyn Los Andzheleste 16 mln nan asa adam turady Zhagazhajdagy үlken zhazykta osip damygan bul megapolis korshagan ortany eleuli tүrde lastajtyn avtozholdardyn kuatty tarmagymen birtutas bajlanyskan Los Anzhelestin ontүstigine karaj Los Andzheles Long Binch porty ornalaskan Ol AҚSh tyn Tynyk muhity zhagalauyndagy en iri sauda porty Қazirgi uakytta tutastaj alganda gүldenip kele zhatkan Kaliforniya shtaty үshin halyktyn ote tygyz konystanuy men urbandaluy asa manyzdy problemalar bolyp tabylady Halky 36 553 215 2007 est Astanasy ҚalalaryLos Anzheles en үlken Kaliforniyanyn kalasy Amerikan filmderi tүgeldej derlik Los Andzheles kalasynyn zhanyndagy Gollivudta shygady San Francisko Amerikanyn batysyndagy iri port әri onerkәsip ortalygy Kaliforniyanyn ekinshi iri kalasy Kaliforniyanyn үshinshi kalasy Resmi tilderiAgylshyn tili 57 59 Ispan tili 28 21 KlimatyKaliforniyanyn aumakty shekarasynda zherorta tenizdik klimat bolyp tabylady Bul zherdin kysy zhanbyrly zhәne zhazy kurgak bolyp keledi Muhittyn әseri temperaturanyn auytkuyn tomendetedi zhazdy salkyndatady al kysty zhylytady Suyk Kaliforniyalyk muhit agysynyn kesirinen әrdajym zhagazhajdy tuman basyp turady Shekara ortalygyna zhakyndaj bere kontinentti klimat bolyp tabylady Batys zhelderi muhittardan ylgaldyk alyp keledi sondyktan shtattyn soltүstik zhak boliginde zhauyn shashyn kop tүsedi Klimatka sondaj ak taular da әser etedi Taular ylgaldy auany ortalyk Kaliforniyaga otkizbejdi Kaliforniyanyn Soltүstik batys boligi konyrzhaj klimatty aumak bolyp tabylady Zhalpy zhauyn shashyn tүsu molsheri zhylyna 38 100 sm Taularga tauly klimat sipatty sondyktan tauly ajmakta yzgarly kys zhәne konyrzhaj zhyly zhaz Taudan shygyska karaj sholdi ajmak ornalaskan Bul zher kysy suyk zhazy ystyk aumak bolyp tabylady Flora zhәne faunaKaliforniyanyn aumakty boligin kaliforniyalyk floristikalyk provinciya alyp zhatyr bul aumakka endemiktik tүrlik 48 tuystyk 7 5 tәn Tauly aumaktarda kalyn nu ormandar kezdesedi Endemik osimdikter tәn Kaliforniyalyk sholderge tәn endemikter de bar al ontүstiginde Sonor sholinde bejtropikalyk osimdikter belgili Shtat aumagynda barӘkimshilik ujymdastyryluyKaliforniya shtatynda 58 okrug zhәne 48 kala bar Bul shtatta AҚSh tagy en үlken okrug San Bernardino ornalaskan Shtatta baska shtartar siyakty town zhәne city dep bolinbejdi barlyk kalalar birdej dengejde turady Birak 458 kala ozderin City of Atauy zhәne 22 Town of Atauy dep atajdy HalkyZhyl Halyk sany 1850 92 597 1860 379 994 310 4 1870 560 247 47 4 1880 864 694 54 3 1890 1 213 398 40 3 1900 1 485 053 22 4 1910 2 377 549 60 1 1920 3 426 861 44 1 1930 5 677 251 65 7 1940 6 907 387 21 7 1950 10 586 223 53 3 1960 15 717 204 48 5 1970 19 953 134 27 1980 23 667 902 18 6 1990 29 760 021 25 7 2000 33 871 648 13 8 2010 37 253 956 10 0 2012 38 041 433 2 10 Kaliforniya halkynyn tygyzdyk kartasy Kaliforniya AҚSh tagy halky en tygyz ornalaskan shtat Bir gana Los Andzheles okrugynda 9 800 000 tugyn turyp zhatyr Kaliforniya hylkynyn ortyshy tygyzdygy shamamen 1 km sharshyga 91 adamnan AҚSh ta 11 orynda Kaliforniya hylkynyn kobisi ak tүsti terili adamdar olardan kejin ltynamerikalyktar үshten biri afroamerikandyktar zhәne amerikalyk үndiler Kaliforniyanyn nazar audararlyk zherleriGollivud Blajt pishinderi Mafusail agashy Fort Ross murazhaj korygy Josemiti ulttyk sayabagy Rancho La Breya Mohave telefon үjshigi 2000 zh kajta zhondeuden otti Herst kasl Baska da shtattar siyakty Kaliforniyada da temirzhol murazhajlary bar Lomita Golden GateDerekkozderҚazirgi dүnie geografiyasy Hrestomatiya Zhalpy bilim beretin mekteptin kogamdyk gumanitarlyk bagytyndagy 11 synybyna arnalgan oku kuraly Қ Ahmetov T Uvaliev G Tүsipbekova Almaty Mektep baspasy 2007 ISBN 9965 36 216 5Syrtky siltemelerca gov Kaliforniya resmi sajtyBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul geografiya bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi auystyru kazhet