Бүреке, Бұрыш Оғлан, Берке (т.ж.б. — 1472) — сұлтан, Қазақстанның 15 ғ-дағы тарихында өзіндік орны бар тарихи тұлға.
Ата тегі: Жошы — Шайбан — Баһадүр — Жошы Бұқа — Бәдіғұл — Мың Темір — Болат — Араб шаһ — Тоғлықожа — Темір Шейх — Жәдігер — Б. 1728 — 68 ж. жазған деректерінде Мұхаммед Хайдар Дулати Бүрекені Әбілхайыр ханның үлкен ұлдарының немесе немерелерінің бірі дейді. Хандар шежіресінде Әбілхайыр ханның 11 ұлының және олардан тараған ұрпақтардың арасында Бүреке есімі кездеспейді. Әбілғазының, Махмұд ибн Уәлидің және авторы беймәлім “Тауарих-и гузида-йи нусратнаме” аталатын тарихи еңбектің мәліметтері бойынша, Бүреке — Жәдігер (Иадгар) ханның 4 ұлының үлкені. Бүреке сұлтан Әбілхайыр хан тұсында “көшпелі өзбектер” мемлекетінің әскери қолбасшыларының бірі болған. Бүрекенің 1453 — 54 ж. Мауераннахрға аттанып, Әбу Сайид мырзаның орнына Ұлықбектің немересі Мұхаммед Жөкі мырзаны отырғызбақ болған ниеті жүзеге аспай қалады. Ол 15 ғ-дың 50-жылдарындағы Ноғай мырзалары арасындағы күресте Мұса биді қолдап, Қожас биді өлтіреді. Әкесі Жәдігерді хан көтеріп, Мұсаны би етеді. 1469 ж. Әбілхайыр хан қайтыс болғаннан кейін, “көшпелі өзбектер” мемлекетін талқандауға араласады. Бүреке сұлтанның өлімі жайында мәліметтер әр түрлі. “Тарих-и Рашидиде” ол Сыр бойындағы Қаратоғай деген жерде Моғол әулетінің ханы Жүністің қолынан қаза тапты десе, Әбілғазының дерегінде Бүрекені Сырдың төменгі ағысы бойындағы қыстауында жатқан жерінде Әбілхайырдың немересі Мұхаммед Шайбани хан өлтірді деп көрсетіледі.
Дереккөздер
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл, ISBN 5-89800-123-9, II том
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Bүreke Burysh Oglan Berke t zh b 1472 sultan Қazakstannyn 15 g dagy tarihynda ozindik orny bar tarihi tulga Ata tegi Zhoshy Shajban Baһadүr Zhoshy Buka Bәdigul Myn Temir Bolat Arab shaһ Toglykozha Temir Shejh Zhәdiger B 1728 68 zh zhazgan derekterinde Muhammed Hajdar Dulati Bүrekeni Әbilhajyr hannyn үlken uldarynyn nemese nemerelerinin biri dejdi Handar shezhiresinde Әbilhajyr hannyn 11 ulynyn zhәne olardan taragan urpaktardyn arasynda Bүreke esimi kezdespejdi Әbilgazynyn Mahmud ibn Uәlidin zhәne avtory bejmәlim Tauarih i guzida ji nusratname atalatyn tarihi enbektin mәlimetteri bojynsha Bүreke Zhәdiger Iadgar hannyn 4 ulynyn үlkeni Bүreke sultan Әbilhajyr han tusynda koshpeli ozbekter memleketinin әskeri kolbasshylarynyn biri bolgan Bүrekenin 1453 54 zh Mauerannahrga attanyp Әbu Sajid myrzanyn ornyna Ұlykbektin nemeresi Muhammed Zhoki myrzany otyrgyzbak bolgan nieti zhүzege aspaj kalady Ol 15 g dyn 50 zhyldaryndagy Nogaj myrzalary arasyndagy kүreste Musa bidi koldap Қozhas bidi oltiredi Әkesi Zhәdigerdi han koterip Musany bi etedi 1469 zh Әbilhajyr han kajtys bolgannan kejin koshpeli ozbekter memleketin talkandauga aralasady Bүreke sultannyn olimi zhajynda mәlimetter әr tүrli Tarih i Rashidide ol Syr bojyndagy Қaratogaj degen zherde Mogol әuletinin hany Zhүnistin kolynan kaza tapty dese Әbilgazynyn dereginde Bүrekeni Syrdyn tomengi agysy bojyndagy kystauynda zhatkan zherinde Әbilhajyrdyn nemeresi Muhammed Shajbani han oltirdi dep korsetiledi Derekkozder Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 zhyl ISBN 5 89800 123 9 II tomBul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz