Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Бектауата – Сарыарқаның оңтүстігіндегі тау.
| Бектауата таулары | |
 | |
| Сипаттамасы | |
|---|---|
| Тау жүйесі | |
| Пайда болған кезеңі | |
| Ұзындығы | 7 км |
| Ені | 3 км |
| Биіктігі | 1213 м |
| Орналасуы | |
| 47°27′10″ с. е. 74°46′59″ ш. б. / 47.45278° с. е. 74.78306° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 47°27′10″ с. е. 74°46′59″ ш. б. / 47.45278° с. е. 74.78306° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Елдер |
|
| | |
| | |
Этимологиясы
Бұл таудың атауын сөзбе-сөз аудару қиын. Көптеген аңыздардың бірі - қазақтар жоңғарлармен соғысқан ғасырларда өмір сүрген әулие Атабек туралы баяндайды. Бірде ол қуғыншылардан бас сауғалап, осы таудың ең үлкен үңгіріне тығылыпты. Ал Аллаһ тағала әулие қарияға үңгірдің ең түкпірінде тұщы су көзін ашыпты-мыс. Жау қаншама іздесе де, бұл үңгірді таба алмапты, өйткені ол таудың етегінде емес, биік жартасында екен. Мүмкін Бектауата - "Атабек тауы" деп аталуы осыдан болар. Қазақтың белгілі ғалымы Әлкей Марғұлан бұл сөзді "Бек тауы" деп түсіндірсе, топоном Еркебай Қойшыбаев оны ертедегі түрік сөзі "биік" сөзімен байланыстырады да, Бектауата деген топонимді түгелдей алғанда "қасиетті биік тау" деп тәржімалайды. Толып жатқан аңыздар бұл тауға, әсіресе әулие үңгіріне қажылық етіп келушілердің қатарын көбейтті. Балқаш өңірін зерттеушілердің бірі Н.И. Красовский 1868 жылы былай деп жазды: "Шамамен 600 фунт жерді алып жатқан алаңға жақын тұста бой көтерген Бектауата гранитті жартастары шоғырланған жер ең биік жер болып саналады. Гранитті құздар өсімдік атаулыдан ада, мүлде жалаң, айтарлықтай биіктікте су шайып жасаған үңгірлерді Карсон Керней ауылдарының тұрғындары қасиетті жер деп таниды.
Географиялық орны
Қарағанды облысы, Ақтоғай ауданында, Балқаш қаласынан солтүстікке қарай 60 км жерде, ұсақ шоқылы-белесті жазықта орналасқан. Солтүстік-шығыстан оңтістік-батысқа қарай 7 км-ге созылып жатыр, ені 3 км, абсолюттік биіктігі 1213 м. Құбылтайөзек аңғары оны батысындағы Сарықұлжа (1082 м) тауынан бөліп тұрады.
Жер бедері
Бектауатаның беткейлері тік, жалтыр тақыр тасты, төбесі үшкірлеу келген. Пьезооптикалық минералдардың ұсақ кен орындары мен табиғи үңгірлер бар. Олардың ішіндегі ең ірісі – Бектауата үңгірі.
Геологиялық құрылымы
Тас көмір кезеңінің қызғылт граниттерінен түзілген.
Өсімдігі
Беткейлерінде өте сирек бұта мен селдір шөп өседі, тауаралық аңғарларында көктерек, тал, түрлі бұта кездеседі. Олардың 45 сирек кездесетін болса, 8-і Қызыл кітапқа енгізілген. Некен-саяқ елік, арқар мекендейді.
Галерея
Дереккөздер
- Николаев Владислав Борисович. Прибалхашье. Аудармашы - Т.Мукаев. ИБ №2967 68-69 беттер, 1986 жыл "Кітап" полиграфиясы
- «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл, ISBN 5-89800-123-9, II том
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Bektauata Saryarkanyn ontүstigindegi tau Bektauata taularySipattamasyTau zhүjesiSaryarkaPajda bolgan kezeniTas komirҰzyndygy7 kmEni3 kmBiiktigi1213 mOrnalasuy47 27 10 s e 74 46 59 sh b 47 45278 s e 74 78306 sh b 47 45278 74 78306 G O Ya Koordinattar 47 27 10 s e 74 46 59 sh b 47 45278 s e 74 78306 sh b 47 45278 74 78306 G O Ya T Elder Қazakstan Қaragandy oblysy Aktogaj audanynda Balkash kalasynan soltүstikke karaj 60 km zherdeBektauata taularyBektauata taularyEtimologiyasyBul taudyn atauyn sozbe soz audaru kiyn Koptegen anyzdardyn biri kazaktar zhongarlarmen sogyskan gasyrlarda omir sүrgen әulie Atabek turaly bayandajdy Birde ol kugynshylardan bas saugalap osy taudyn en үlken үngirine tygylypty Al Allaһ tagala әulie kariyaga үngirdin en tүkpirinde tushy su kozin ashypty mys Zhau kanshama izdese de bul үngirdi taba almapty ojtkeni ol taudyn eteginde emes biik zhartasynda eken Mүmkin Bektauata Atabek tauy dep ataluy osydan bolar Қazaktyn belgili galymy Әlkej Margulan bul sozdi Bek tauy dep tүsindirse toponom Erkebaj Қojshybaev ony ertedegi tүrik sozi biik sozimen bajlanystyrady da Bektauata degen toponimdi tүgeldej alganda kasietti biik tau dep tәrzhimalajdy Tolyp zhatkan anyzdar bul tauga әsirese әulie үngirine kazhylyk etip kelushilerdin kataryn kobejtti Balkash onirin zertteushilerdin biri N I Krasovskij 1868 zhyly bylaj dep zhazdy Shamamen 600 funt zherdi alyp zhatkan alanga zhakyn tusta boj kotergen Bektauata granitti zhartastary shogyrlangan zher en biik zher bolyp sanalady Granitti kuzdar osimdik ataulydan ada mүlde zhalan ajtarlyktaj biiktikte su shajyp zhasagan үngirlerdi Karson Kernej auyldarynyn turgyndary kasietti zher dep tanidy Geografiyalyk ornyҚaragandy oblysy Aktogaj audanynda Balkash kalasynan soltүstikke karaj 60 km zherde usak shokyly belesti zhazykta ornalaskan Soltүstik shygystan ontistik batyska karaj 7 km ge sozylyp zhatyr eni 3 km absolyuttik biiktigi 1213 m Қubyltajozek angary ony batysyndagy Sarykulzha 1082 m tauynan bolip turady Zher bederiBektauatanyn betkejleri tik zhaltyr takyr tasty tobesi үshkirleu kelgen Pezooptikalyk mineraldardyn usak ken oryndary men tabigi үngirler bar Olardyn ishindegi en irisi Bektauata үngiri Geologiyalyk kurylymyTas komir kezeninin kyzgylt granitterinen tүzilgen ӨsimdigiBetkejlerinde ote sirek buta men seldir shop osedi tauaralyk angarlarynda kokterek tal tүrli buta kezdesedi Olardyn 45 sirek kezdesetin bolsa 8 i Қyzyl kitapka engizilgen Neken sayak elik arkar mekendejdi GalereyaDerekkozderNikolaev Vladislav Borisovich Pribalhashe Audarmashy T Mukaev IB 2967 68 69 better 1986 zhyl Kitap poligrafiyasy Қazakstan Ұlttyk enciklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 zhyl ISBN 5 89800 123 9 II tom