Анкара (түр. Ankara) — Түркия Республикасының елордасы, екінші ең үлкен қаласы. Халқының саны жағынан Ыстамбұлдан кейін, жер көлемі жағынан Конядан кейін екінші орын алады. халық саны — 4.9 миллион адамдар жетеді.
Елорда | |
Анкара | |
түр. Ankara | |
Әкімшілігі | |
---|---|
Ел | Түркия |
Статусы | Астана |
| |
Мэр | Мансұр Яваш |
Тарихы мен географиясы | |
Координаттары | 39°52′ с. е. 32°52′ ш. б. / 39.867° с. е. 32.867° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 39°52′ с. е. 32°52′ ш. б. / 39.867° с. е. 32.867° ш. б. (G) (O) (Я) |
Бұрынғы атаулары | Ансира |
Жер аумағы | 1 417 км² |
Биіктігі | 938 м |
Уақыт белдеуі | UTC+3 |
Тұрғындары | |
Тұрғыны | ▲ 5 445 026 адам (2017) |
Тығыздығы | 3451 адам/км² |
Этнохороним | анкаралық, анкаралықтар |
Ресми тілі | |
Сандық идентификаторлары | |
Телефон коды | +90 312 |
Пошта индексі | 06x xx |
Автомобиль коды | 06 |
ankara.bel.tr | |
Анкара шекарасы | |
Ортаққордағы санаты: Анкара |
Географиясы
Болу, Чанқыры, Қырыққала, Қыршахар, Коня, Ақсарай мен Ескішахар арасында орналасқан. 38°33'-40°47' солтүстік ендіктер мен 30°52'-34°06' шығыс бойлықтарының арасында орын алады. Батыстан шығысқа, солтүстілтен оңтүстікке қарай өтетін транзиттік жолдардың қиылысатын нүктесі болып саналады. Үлкен бөлігі Ішкі Анадолы аймағына қараса, қалған бөлігі Батыс Қаратеңіз аймағында жатыр.
Анкараның жан саны ADNKS (Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi — мекенжай бойынша халық санын тіркеу жүйесі) бойынша 2015 жылда 5,270,575 болды. Тұрғындардың 2.225.033-і еркек, 2.241.723-і әйел болып есептелді. 1978 жыл мен 1983 жыл арасында туылғандар халық санының ең көп бөлшегін құрап, жалпы саны 429.946-ға жетті. Күнделікті қала іші тасымалда қала әкімдігі қамтамасыз еткен автобустар мен жеке меншіктегі бағыттық көліктер (минибустар) қызмет көрсетеді. Қала әкімдігіне бағынышты көліктерде магниттік карт (карточка) қолданылады. Жеке көліктерде нақтылай ақша қолданылады. Қаладағы такси саны халықтың сұранысын қамтамасыз етуге жеткілікті. Таксилер тәулік бойы жұмыс істейді. Түнгі сағат 12-ден таңғы сағат 6-ға дейін таксилер түнгі бағамен қызмет көрсетеді. Анкара қаласы 1923 жылдан бері Түркияның астанасы болып табылады. Халқының саны жағынан елдегі екінші орындағы қала. Ол тек саяси орталық емес, сонымен бірге, Ыстамбұл және Ізмір қалалары секілді экономикалық маңызы бар қала.
Анкара қаласының әлемнің біраз елдерінің қалаларымен бауырластығы бар. Қазақстанның астанасы, Астана қаласы, Анкараның бауырлас қалаларының қатарына кіреді.
Тарихы
Анкара Азиядағы ең көне қалалардың бірі. VII ғасырдан бастап Еуропа мен Азияны байланыстыратын жанданған сауда жолдарының қиылысында орналасқан Ангордың немесе Анхирдің (Ἄγκυρα, «якорь») грекше аты бойынша белгілі. Кеш Византия кезеңінде көптеген грек отбасылары өмір сүрді.
1071 жылы Манзиктердің шайқасында Византия армиясының жеңіліске ұшырағаннан кейін Анкара Селжуктердің бақылауында болды, бірақ мұнда христиандардың жойылуы болмады.
1098 жылы қалада 1-ші крест жорығына қатысқан рыцарлар түріктердің шабуылы болды, бірақ олар қаланы тастап кеткен соң, түріктер қайтадан қаланы басып алды.
1118 жылы византиялықтар уақытша Ангирдің басқаруын қалпына келтіре алды, бірақ 1176 жылы олар оны мәңгілікке жоғалтты. XII ғасырдың соңында қаладағы православие тез бұзылып кетті.
1402 жылы Анкараға жақын жерде, тарихта «Ангора шайқасы» деп аталып кеткен Темір мен арасында шайқас өтті. Сұлтанның әскері жеңіліске ұшырады, ал өзі Темір қолға түсірді. Қала мен оның төңірегі осы оқиғалардан зардап шекті, бірақ Мурад II билігі кезінде қала бірте-бірте қалпына келе бастады.
1912 жылы олар осында өмір сүрді: түріктер - 32692 адам, армяндар - 12 019 адам, гректер - 3154 адам.
1919 жылдың соңынан бастап түрік ұлт-азаттық қозғалысының көшбасшысы Кемал Ататүрктін бас штаб-пәтері қалада орналасқан.
1920 жылдың сәуір айында Түркияның Ұлы Ұлттық Ассамблеясы Анкараға жиналды, онда ұлттық үкімет құрылды. 1922 жылға дейін Анкара провинциялық қала болды.
1923 жылдың 13 қазанында Анкара астанасы деп жарияланды.
Анкараның климаты
Жазда ауа райы ыстық болады, жауын-шашын аздап жауады. Шілденің орташа температурасы — 23С°. Ыстық ауа райы 35С° дейін сирек болады. Ең жоғары температурасы —41.2 С° 30 шілде 2000.
Қыста ауа райы суық болады. Көп қар жауады. Ең төмен температурасы — 32.2 С° 16 қаңтар 1980
Жауын-шашын көктеммен күзде көп болады.
Климаты — Қоңыржай континенттік.
Анкара галереясы
- Ботаникалық бақ Орталық Анкара қарау.
- .
-
- .
Дереккөздер
- Ankara, Turkey: Latitude, Longitude and Altitude
- Turkish Statistical Institute The Results of Address Based Population Registration System 2017.
- https://ru.scribd.com/doc/39065646/Vryonis-Decline-of-Medieval-Hellinism-in-Asia-Minor
- George Sotiriadis, An Ethnological Map Illustrating Hellenism in the Balkan Peninsula and Asia Minor, 1918
Бұл — Түркия туралы мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ankara tүr Ankara Tүrkiya Respublikasynyn elordasy ekinshi en үlken kalasy Halkynyn sany zhagynan Ystambuldan kejin zher kolemi zhagynan Konyadan kejin ekinshi oryn alady halyk sany 4 9 million adamdar zhetedi ElordaAnkaratүr AnkaraӘkimshiligiEl Tүrkiya TүrkiyaStatusyAstanaMerMansur YavashTarihy men geografiyasyKoordinattary39 52 s e 32 52 sh b 39 867 s e 32 867 sh b 39 867 32 867 G O Ya Koordinattar 39 52 s e 32 52 sh b 39 867 s e 32 867 sh b 39 867 32 867 G O Ya Buryngy ataularyAnsiraZher aumagy1 417 km Biiktigi938 mUakyt beldeuiUTC 3TurgyndaryTurgyny 5 445 026 adam 2017 Tygyzdygy3451 adam km Etnohoronimankaralyk ankaralyktarResmi tiliTүrikSandyk identifikatorlaryTelefon kody 90 312Poshta indeksi06x xxAvtomobil kody06ankara bel tr tүrik agyl AnkaraAnkara shekarasyOrtakkordagy sanaty AnkaraGeografiyasyBolu Chankyry Қyrykkala Қyrshahar Konya Aksaraj men Eskishahar arasynda ornalaskan 38 33 40 47 soltүstik endikter men 30 52 34 06 shygys bojlyktarynyn arasynda oryn alady Batystan shygyska soltүstilten ontүstikke karaj otetin tranzittik zholdardyn kiylysatyn nүktesi bolyp sanalady Үlken boligi Ishki Anadoly ajmagyna karasa kalgan boligi Batys Қarateniz ajmagynda zhatyr Ankaranyn zhan sany ADNKS Adrese Dayali Nufus Kayit Sistemi mekenzhaj bojynsha halyk sanyn tirkeu zhүjesi bojynsha 2015 zhylda 5 270 575 boldy Turgyndardyn 2 225 033 i erkek 2 241 723 i әjel bolyp esepteldi 1978 zhyl men 1983 zhyl arasynda tuylgandar halyk sanynyn en kop bolshegin kurap zhalpy sany 429 946 ga zhetti Kүndelikti kala ishi tasymalda kala әkimdigi kamtamasyz etken avtobustar men zheke menshiktegi bagyttyk kolikter minibustar kyzmet korsetedi Қala әkimdigine bagynyshty kolikterde magnittik kart kartochka koldanylady Zheke kolikterde naktylaj aksha koldanylady Қaladagy taksi sany halyktyn suranysyn kamtamasyz etuge zhetkilikti Taksiler tәulik bojy zhumys istejdi Tүngi sagat 12 den tangy sagat 6 ga dejin taksiler tүngi bagamen kyzmet korsetedi Ankara kalasy 1923 zhyldan beri Tүrkiyanyn astanasy bolyp tabylady Halkynyn sany zhagynan eldegi ekinshi oryndagy kala Ol tek sayasi ortalyk emes sonymen birge Ystambul zhәne Izmir kalalary sekildi ekonomikalyk manyzy bar kala Ankara kalasynyn әlemnin biraz elderinin kalalarymen bauyrlastygy bar Қazakstannyn astanasy Astana kalasy Ankaranyn bauyrlas kalalarynyn kataryna kiredi TarihyAnkara XVIII gasyrdyn sureti Ankara Aziyadagy en kone kalalardyn biri VII gasyrdan bastap Europa men Aziyany bajlanystyratyn zhandangan sauda zholdarynyn kiylysynda ornalaskan Angordyn nemese Anhirdin Ἄgkyra yakor grekshe aty bojynsha belgili Kesh Vizantiya kezeninde koptegen grek otbasylary omir sүrdi 1071 zhyly Manzikterdin shajkasynda Vizantiya armiyasynyn zheniliske ushyragannan kejin Ankara Selzhukterdin bakylauynda boldy birak munda hristiandardyn zhojyluy bolmady 1098 zhyly kalada 1 shi krest zhorygyna katyskan rycarlar tүrikterdin shabuyly boldy birak olar kalany tastap ketken son tүrikter kajtadan kalany basyp aldy 1118 zhyly vizantiyalyktar uakytsha Angirdin baskaruyn kalpyna keltire aldy birak 1176 zhyly olar ony mәngilikke zhogaltty XII gasyrdyn sonynda kaladagy pravoslavie tez buzylyp ketti 1402 zhyly Ankaraga zhakyn zherde tarihta Angora shajkasy dep atalyp ketken Temir men arasynda shajkas otti Sultannyn әskeri zheniliske ushyrady al ozi Temir kolga tүsirdi Қala men onyn toniregi osy okigalardan zardap shekti birak Murad II biligi kezinde kala birte birte kalpyna kele bastady 1912 zhyly olar osynda omir sүrdi tүrikter 32692 adam armyandar 12 019 adam grekter 3154 adam 1919 zhyldyn sonynan bastap tүrik ult azattyk kozgalysynyn koshbasshysy Kemal Atatүrktin bas shtab pәteri kalada ornalaskan 1920 zhyldyn sәuir ajynda Tүrkiyanyn Ұly Ұlttyk Assambleyasy Ankaraga zhinaldy onda ulttyk үkimet kuryldy 1922 zhylga dejin Ankara provinciyalyk kala boldy 1923 zhyldyn 13 kazanynda Ankara astanasy dep zhariyalandy Ankaranyn klimatyZhazda aua rajy ystyk bolady zhauyn shashyn azdap zhauady Shildenin ortasha temperaturasy 23S Ystyk aua rajy 35S dejin sirek bolady En zhogary temperaturasy 41 2 S 30 shilde 2000 Қysta aua rajy suyk bolady Kop kar zhauady En tomen temperaturasy 32 2 S 16 kantar 1980 Zhauyn shashyn koktemmen kүzde kop bolady Klimaty Қonyrzhaj kontinenttik Ankara galereyasyBotanikalyk bak Ortalyk Ankara karau DerekkozderAnkara Turkey Latitude Longitude and Altitude Turkish Statistical Institute The Results of Address Based Population Registration System 2017 https ru scribd com doc 39065646 Vryonis Decline of Medieval Hellinism in Asia Minor George Sotiriadis An Ethnological Map Illustrating Hellenism in the Balkan Peninsula and Asia Minor 1918 Bul Tүrkiya turaly makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz