Алланың есімдері араб أ س م اء الل ه ٱل ح س ن ى Алланың көркем есімдері Ислам құдайы Аллаһтың есімдері Құран мен Сүннет

Алланың есімдері (араб.: أَسْمَاءُ اللّٰهِ ٱلْحُسْنَى‎ — "Алланың көркем есімдері") — Ислам құдайы Аллаһтың есімдері, Құран мен Сүннет бойынша Аллаһтың 99 есімі бар, Аллаһтың 99 есімі деп те аталады.

Негізгі ақпарат

Бір тізімге біріктірілген Алла есімінің (сондай-ақ оларды Құдайдың сипаттары деп түсінуге де болады) саны Әбу Һурайрадан жеткізілген сенімді хадиспен анықталады:

Мұхаммед пайғамбар ﷺ айтқан:

Шын мәнінде Аллаһта 99 есім бар — бірсіз жүз. Кімде-кім оларды санап шықса жәннәтқа кіреді

.أَنَّ رَسُولَ ٱللَّهِ ﷺ قَالَ إِنَّ لِلَّهِ تِسْعَةً وَتِسْعِينَ اِسْمًا مِائَةً إِلَّا وَاحِدًا مَنْ أَحْصَاهَا دَخَلَ الجَنَّةَ
—«Сахих әл-Бұхари»: «Таухид кітабы»; «Сахих Муслим»: «Зікір, дұға және тәубе бабы»; «Муснад Ахмад»: «Әбу Һурайрадан келген есім-сипат хадистері»; «Сунан әт-Тирмизи»: «Пайғамбардан келген дұғалар бабы»; «Сунан Ибн Маджаһ»: «Дұға бабы» 2736

Аллаһтың көркем есімдеріне сену мұсылманның жанына және оның Жаратушыға деген ғибадатына үлкен әсер етеді. Аллаһқа жан-тәнімен құлшылық қылудағы мән-мағынаны табу — бұл әсердің бір нәтижесі болып табылады. Сонымен қатар Аллаһқа сену, Оның есім-сипаттарына сену — адам баласына Аллаһтан қорқыныш сезімін ұялататын ең үлкен факторлардың бірі, себебі адам Жаратушысын көбірек таныған сайын, Одан қорқынышы көбейе береді.

«Ең жақсы атаулар Аллаға тән. Оған сол аттармен жалбарыныңдар» (Ағраф сүресі, 180-аят) «Алланың тоқсан тоғыз есімі бар. Кім оларды жаттап алса жәннатқа кіреді» (Тирмизи, Әбу Дәуід)

«Алланың тоқсан тоғыз есімі бар. Жүз бірсіз, кім оларды зікір етіп жүрсе жәннатқа кіреді» (Әл Бухари, Муслим)

Тізім

N.	Қазақша транслитерациясы	Aрабша жазылуы	Мағынасы
	Аллаһ	الله	Оның (Аллаһ тағаланың) бар екендігі және Оның иләһи сипаттарын білдіретін есім. Раббымыздың ең ұлық есімі. Кім Жаратушының осы әдемі есімін күніне 1000 рет қайталап зікір етсе, иманы берік болады.
1	Ар-Рахману	الرحمن	Аса қамқор. Оның қамқорлығы Өзі жаратқан бүкіл мақұлықтарына тиесілі. Қамқоршы Аллаһ тағала мүмин-мұсылмандардың, сондай-ақ кәпірлердің өмірлік қажеттерін өтейді. Алланың бұл есімін зікір еткен адамның ойлау және жаттау қабілеті күшейеді. Сондай-ақ ол адам қаталдықтан арылады.
2	Ар-Рахиму	الرحيم	Ерекше мейірімді, Рахымды. Бір жақсы іс үшін бірнеше есе береген және ешқашан сауап істерді жоймайды. О дүниеде тақуа мұсылмандарға мейірімді болады. Кімде-кім бұл есімді 100 рет атап жүрсе қайғы-қасіреттен аман болады.
3	Әл-Мәлику	الملك	Патша, Ол T қалай басқарам десе де Өзі біледі. Оған кеңесші керек емес. Оған барлығы тәуелді. Мұсылман адам бұл есімді зікір етіп жүрсе, ақшадан қысылмайды.
4	Әл-Қуддусу	القدوس	Қасиетті, Өте пәк, кемшіліктерден пәк және адам баласының ойына келетін пішін келбеттен тыс.
5	Ас-Сәламу	السلام	Есендік беруші. Жетіспеушіліктерден пәк. Өзінің жаратқан мақұлықтарына амандық береді. Егер бұл есімді 99 рет оқып, науқасты ұшықтаса шипа табады.
6	Әл-Му: мину	المؤمن	Қорғаушы, Сенуші. Өзі туралы ұлық кітаптар мен пайғамбарлар арқылы білдіртеді. Өзінің сүйікті құлдарын қауіп-қатерден сақтайды.
7	Әл-Мухаймину	المهيمن	Үстем, Қорғаушы. Баршаның үстінде билік жүргізеді және бәрі де Оның иелігінде. Жаратқан мақұлығының үстінен қарап, бақылап тұрады. Кімде-кім бұл керемет есімді ғұсыл алғаннан кейін екі рәкағат намаз оқып, 100 мәрте шынайы ықыласпен айтса Аллаһ тағала оны рухани тазартады.
8	Әл-Азизу	العزيز	Аса зор, Ұлық, Қуатты, зор кеңшілік Иесі. Онымен ешкім теңесе алмайды. Кімде-кім Алланың бұл көркем есімін таң намазынан кейін 40 рет қайталап оқыса Аллаһ тағала оны қаржы мәселесінде басқалардан тәуелсіз етеді.
9	Әл-Жәббару	الجبار	Аса өктем. Билік пен қуат Иесі. Нені қаласа соны кімге де болсын істете алады.
10	Әл-Мутакаббиру	المتكبر	Паң, ұлылық және биіктік Иесі. Кім бұл көркем есімді зікір етіп жүрсе халық арасында құрметті болады.
11	Әл-Халиқу	الخالق	Жаратушы. Мақұлықтарын Өз еркімен жаратады. Ол T әр нәрсені көркем түрде жаратады.
12	Әл-Бариу	البارئ	Жаратушы, жоқтан бар етуші. Жаратқан мақұлықтарына әр түрлі пішін және бейне береді. Аллаһ әрдайым жаратуда. Егер бала таба алмаған әйел 7 күн ораза ұстап, «Әл-Бариу, Әл-Халиқу, Әл-Мусаууиру» деп 21 рет айтып суға дем салып ауызды сол сумен ашып, шынайы ықыласпен жалғыз Аллаһ тағалаға дұға етсе, иншааллаһ оған Жаратушы бір нәресте береді.
13	Әл-Мусаууиру	المصور	Келбет беруші. Өзінің қалауымен әрбір жаратқан нәрсесіне өзгеше келбет және әр түрлі пішін береді. Миллиардтаған келбет жаратқан Аллаһ тағалаға ешкім теңесе алмайды.
14	Әл-Ғаффару	الغفار	Аса жарылқаушы. Күнә және жаман істерді кешіруші. Бұл дүниеде құлдарының жамандықтарын жасырып, қияметте күнәларын кешіріп, жарылқайды. Кім осы әдемі есімді жұма намаздан кейін 100 рет қайталаса оған Аллаһ тағала ғафу етеді. Ал кім екінті намазынан кейін «Иә Ғаффару ғфирли» деп айтып жүрсе, Аллаһ тағала оны кешірім еткен құлдардың қатарына қосады.
15	Әл-Қаһһару	القهار	Өте үстем, Қаһарлы. Өзіне қарсыларды қатты азаппен қорлайды, өлтіреді не болмаса көпшіліктің алдында беделін түсіреді. Оның жазасынан ешкім аман қалмайды. Дүние сәнін жақсы көретін пенде Алланың бұл есімін қайталап Оған мойынсұнып жүрсе Аллаһ тағала ол адамның иманын күшейтеді.
16	Әл-Уаһһабу	الوهاب	Өте жомарт, Береген. Адамдарды Өз нығметтерімен ризықтандырады. Берем деген нәрсесін береді. Кімде-кім дұғада бұл есіммен Аллаға жалбарынса, ол ешқашан қайыршы болмайды.
17	Ар-Раззақу	الرزاق	Ризық, тамақ беруші. Алуан түрлі ризықтарды жаратады және сол ризықтарымен мақұлықтарын ризықтандырады.
18	Әл-Фәттаху	الفتاح	Жеңуші, ашушы.
19	Әл-Алиму	العليم	Бәрін білуші, Терең білім иесі. Ол T әр нәрсені толық біледі және де Ол T білмейтін ешнәрсе жоқ. Аллаһ тағала – білушілердің білушісі. Аллаһ тағала ғайыпты да, көмескіні де біледі. Кім бұл есімді атап, зікір етіп жүрсе Аллаһ тағала оған білім мен даналықтың есіктерін ашады.
20	Әл-Қабиду	القابض	Қысып алушы. Кімге қаласа ризығын береді, қаласа бермейді. Кім бұл есімді қайталап айтып жүрсе аш-зарыққан болмас.
21	Әл-Баситу	الباسط	Жаюшы. Өз ризық нығметтерін қалаған құлдарына береді.
22	Әл-Хãфиду	الخافض	Түсіруші. Аллаһ тағала кәпірлерді тозақтың түбіне түсіреді және кәпірлерге қайғы, мұң-зар мен азап береді. Кім Аллаһ тағаланың бұл ғажайып есімін 500 мәрте зікір етсе Хақ Тағала оның дұғасына жауап береді.
23	Әр-Рафиу	الرافع	Көтеруші, Биіктетуші. Өзіне жақын құлдардың беделін бұл дүниеде де, ахиретте де көтереді.
24	Әл-Муиззу	المعز	Қуат беруші. Өзінің мүмин құлдарына мықты қуат береді. Олардың мойынсұнғандары үшін күнәларын кешіріп, жәннатта құрметті орын береді.
25	Әл-Музиллу	المذل	Кемсітуші. Кәпірлерді мойынсұнбағандықтары үшін кемсітеді, оларға «азап үйін» — тозақты дайындайды.
26	Ас-Самиу	السميع	Әр нәрсені Есітуші. Әр естілетін дыбыс ғайып айтылса да Оның есітуінен тыс қалмайды. Ол T құпияның бәрін біледі. Оның ести алмайтын нәрсесі жоқ. Ол T барлық сыбыс, дыбысты естиді.
27	Әл-Басиру	البصير	Көруші. Ол T бәрін Көреген. Адам және басқа мақлұқтар көрмейтінін бәрін көреді. Оған көрінбейтін зат жоқ. Ол T ғайыпты да көреді.
28	Әл-Хакаму	الحكم	Хәкім. Қазы, Төреші. Соттың үкімі Оның құзырында. Оның үкімі кесімді. Оны ешкім сынай алмайды және Алланың үкімдерін кемсітіп, жамандауға ешкімнің хақысы жоқ. Кім дәрет алып, осы есімді күніне 99 рет зікір етсе Аллаһ тағала оның жүрегін нұрландырады.
29	Әл-Ғадлу	العدل	Әділ, Адал. Ол T кімге болмасын, ешбір әділетсіздік жасамайды. Ол T өз шешімдерінде әділ.
30	Әл-Ләтифу	اللطيف	Жұмсақ, зор кеңшілік Иесі. Өзінің құлдарына өте ілтипатты. Өз құлдарының істерін толық біледі және адамдардың мінездеріне жұмсақтық салады.
31	Әл-Хабиру	الخبير	Толық хабар алушы. Барлық істер оның қалауымен жасалады. Ол T ешқашан хабарсыз қалмайды. Жаратушының бұл көркем есімін қайталаған адамды Аллаһ тағала қанағатты етеді.
32	Әл-Халиму	الحليم	Ерекше Мейірімді, Өте Жұмсақ. Азабын тездетпейді, бірақ малғұн шайтанға еріп, күнәлі іс жасағандарға азабы жақын.
33	Әл-Ғазиму	العظيم	Аса зор, кеңшілік Иесі, Мәртебелі, Ең Ұлы. Оның мәртебесінің басы да, соңы да жоқ.
34	Әл-Ғафуру	الغفور	Кешіруші, күнәларды кешуші. Кешірім сұраушыларды күнәлары үшін қолға алмайды, жаман істерін жақсы амалдарға ауыстырады.
35	Әш-Шәкуру	الشكور	Шүкірді қадірлеуші. Адамдарға шүкірлік айтқаны үшін мәрхамет етеді. Құлдарына көркем істері үшін ізгілік етеді.
36	Әл-Ғалиу	العلى	Өте биік, Жоғары, Мәртебелі. Адамдардың сезім, сана және басқа қабілетіне келетін бейнелерден тыс, одан жоғары. Ол T әр уақытта биіктікте.
37	Әл-Кабиру	الكبير	Ұлық, Ең Ұлы, Абырой және мәрхамет иесі. Адамдардың ойлау, көру және сезу мүшелерінен тыс.
38	Әл-Хафизу	الحفيظ	Қорғаушы. Сүйікті құлдарын жамандық пен кесірден сақтайды. Өз құлдарының сауап істерін қиямет күні мәрхамет ету үшін жазып, сақтайды. Аллаһ тағала әлсіздердің жәрдемшісі.
39	Әл-Муқиту	المقيت	Азық беруші. Азықты жаратып мақұлықтарына таратып береді. Даналықты және білімді жүректерге жеткізеді.
40	Әл-Хасибу	الحسيب	Есеп беруші, Жеткізуші. Өз құлдарының қажеттерін өтейді. Олардың бұл дүниеде жасаған амалдарына қиямет күні есеп береді.
41	Әл-Жәлилу	الجليل	Биік, Үлкен, Өз ұлығында өте биік. Қадір-қасиетінде аса Ұлы.
42	Әл-Кариму	الكريم	Құрметті, Мәрхамет иесі, ізгілік істеуші. Оның рахымында шек жоқ. Ізгілігі ешқашан таусылмас. Уәде берсе, толығымен орындайды.
43	Әр-Рақибу	الرقيب	Қараушы, Бақылаушы. Ол T әр нәрсені көріп, біліп тұрады. Ешнәрсе оның алдынан өтпей кетпейді.
44	Әл-Мужибу	المجيب	Жауап беруші. Оған дұға етіп жалбарынған құлдарына жауап береді. Ол T жауап қайтаруда. Ол T адам баласы үшін не нәрсе пайда беретінін біледі. «Иә Мужибу дағуати тәммәти» деп дұға етілсе, Жауап беруші Хақ тағаланың жауап беруі сөзсіз.
45	Әл-Уасиғу	الواسع	Қоршап алушы, толтырып салушы. Ол T Өз құлдарын ризықтармен бөлейді. Мәрхаметін тақуа құлдарына төгіп, байытады.
46	Әл-Хакиму	الحكيم	Даналық Иесі, қате жасаудан пәк. Қате жасау Оның даңқына келмейді. Ол әр нәрсені өз орнына қояды.
47	Әл-Уадуду	الودود	Ізгілік істеуші, Сүюші. Мақұлықтарын жақсы көреді. Сөйтіп, Ол T мәрхаметі, мейірімі және ризықтары арқылы Өзі туралы білдірттеді.
48	Әл-Мәжиду	المجيد	Даңқты, Құрметті. Өз істерінде Көркем. Ол T дүниені ризықтарымен толтырады.
49	Әл-Бағису	الباعث	Тірілтуші, Жіберуші, Қайта өмір беруші. Өлілерді есеп беру үшін тірілтеді. Өз елшілерін (пайғамбарларын) адамдарға жібереді.
50	Әш-Шахиду	الشهيد	Куә. Ол T анығын да, белгісізін де біледі және соған Куә. Аллаһ тағала Өзінің Иләһи сипаттарыменен жалғыз Құдай T екенін білдіртеді.
51	Әл-Хаққу	الحق	Шындық иесі. Хақ Тағала әрбір нәрсені өз даналығымен жаратты. Қабірдегілерге есеп беру үшін және жәннат немесе тозаққа жіберу үшін тірілтеді.
52	Әл-Уакилу	الوكيل	Басқарушы. Өкіл иесі Аллаһ тағала барлығын басқарады. Құлдары Оған тәуекел етіп, тәубе келтіреді.
53	Әл-Қауийу	القوى	Қуатты, Мықты, Құдіретті. Оның шамасы әр нәрсеге жетеді.
54	Әл-Мәтину	المتين	Мықты, Тұрақты, Құдіретті. Оның күшіне ешкімнің қуаты жетпейді. Ол T ешқашан әлсіз немесе шамасыз бола алмайды.
55	Әл-Уасиғу	الولى	Қорғаушы. Ол тақуаларды (әулиелерді) жақсы көреді және оларға мықты қуат береді. Кәпірлердің беделін бұл дүниеде де, о дүниеде де түсіреді.
56	Әл-Хамиду	الحميد	Пәктеулі, Дәріптеулі, Мақтаулы. Мадақ Иесі. Аллаһ тағаланы кәпірлер мен екіжүзділерден басқасының бәрі мадақтайды.
57	Әл-Мухсий	المحصى	Санаушы. Ол бәрін санайды. Оған ешкім санауға бөгет жасай алмайды. Ол бір нәрсеге көңіл бөліп басқаны назарынан тыс қалдырушы емес.
58	Әл-Мубдиу	المبدئ	Бастаушы. Ол T қандай-да бір жаратылысты жаратар алдында ешбір бейне, мысалсыз жаратты.
59	Әл-Муғиду	المعيد	Қайтарушы. Ол T тірілерді өлілерге айналдырады және оларды қайтадан бастапқы қалпына келтіреді. Егер мал, мүлік немесе адам жоғалса Аллаһ тағаланың осы көркем есімін 70 рет қайталап дұға етсе, жоғалған нәрсе Аллаһ тағаланың қалауымен қайта оралады.
60	Әл-Мухий	المحيى	Тірілтуші. Ол денелерге жан салып тірілтеді. Егер біреу бұл есіммен Аллаһ тағалаға жалбарынса шипа табады.
61	Әл-Мумиту	المميت	Өлтіруші. Денелерден жан алып өлтіреді. Ахіреттің қайғы-мұңның дәмін татпау үшін Аллаһ тағаланың осы атын көбірек қайталап, зікір етіп жүру керек.
62	Әл-Хайю	الحي	Тірі. Ол T мәңгі өмір сүреді, мәңгі болды және мәңгі болады. Оның тірі болуының басы да, соңы да жоқ.
63	Әл-Қаююму	القيوم	Бәрінің үстінде тұрушы. Әрбір заттың үстінен қарайласып оған Қамқоршы болып тұрады. Әр нәрсе тек Аллаһ тағаланың қалауымен тұрады. Өздігінен мықты тұрушы.
64	Әл-Уәжиду	الواجد	Бай, Табушы. Нені тапқысы келсе, сәтінде-ақ табады, өйткені бүкіл жаратылыс оның құзырында. Ол T ештеңені жоғалтушы емес.
65	Әл-Мәжиду	الماجد	Құрметті, Сыйлы. Ол T жақсы қасиеттерді иемденеді. Құрмет пен сый оған тән.
66	Әл-Уахиду	الواحد	Жалғыз. Барлық Құдайлық сипаттар Оған тән. Одан басқа Құдай жоқ. Аллаһ тағала расында жалғыз, сондықтан Аллаға ғибадат етіледі.
67	Әл-Әхаду	الاحد	Тек, жалғыз
68	Ас-Самаду	الصمد	Мұңсыз. Адамдардың қажеттерін өтеп беруші Аллаһ тағала, сол үшін құлдары Оған бұл көркем атымен жалбарынады. Ол T – аса Құдіретті, Қуатты.
69	Әл-Қадиру	القادر	Мықты, Қадірлі. Оны T мақұлықтар қадірлейді. Оған ешкімнің көмегі керек емес. Ол T әр нәрсеге шамасы жетеді.
70	Әл-Муқтадиру	المقتدر	Құдіретті. Не істегісі келсе соны істеуге қуаты жетеді. Оның T істей алмайтын ісі жоқ.
71	Әл-Муқаддиму	المقدم	Алға шығарушы. Өз пайғамбарларын алға шығарады. Өзіне инабатты құлдарын тура жолға салады. Оларды ұлық дәрежелерге көтереді.
72	Әл-Муаххиру	المؤخر	Артқа тартушы. Өз жауларын артта қалдырады. Ол T Өзі мен кәпірлердің арасына бөгет перде салады.
73	Әл-Әууәлу	الأول	Бірінші, Алғашқы. Баршаның алдында. Ол T мәңгі тұрады. Оның алдында ешбір зат болған емес.
74	Әл-Ахиру	الأخر	Соңғы, Ақырғы. Барша мақұлық қиямет күні қайтыс болғанда Аллаһ тағала тірі болады. Оның соңы жоқ. Кім күніне осы көркем есімді 1000 рет зікір етсе Аллаһ тағаланың махаббаты баурап алады, сол адам нәпсіқұмарлықтан арылып, көз жұмғанда иманмен қайтады.
75	Аз-Заһиру	الظاهر	Анық, Көзге көрініп тұрушы. Ол T Өзін аяттары (күн, ай, жұлдыз т.б.) арқылы бар екенін анық көрсетіп тұрады.
76	Әл-Батину	الباطن	Көрінбей тұрушы, Ішкі. Ол T мақұлықтардың көзіне көрінбейді. Ол T мақұлықтардың не ойлап, не қоятынын біледі және олар не нәрсеге ұшырайтындарын меңгеріп тұрады.
77	Әл-Уали	الوالي	Басқарушы, Уәлі. Ол T әр нәрсенің басқарушысы. Ол T не бұйрық берсе, сол мезетте бұлжытпай орындалады. Ол T Өз қалауымен және даналығымен билік жүргізеді. Үкімдерін іске асырады.
78	Әл-Мутаәлу	المتعالي	Биікке көтерілуші (Самғаушы). Мақұлықтардың сипаттары Оған тән емес. Пайғамбарлардың сипаттарын биік дәрежеге көтереді.
79	Әл-Барру	البر	Ізгілік істеуші. Ол T ешуақыт жаманшылық істемейді. Құлдарға ізгілік және қамқорлық етеді.
80	Әт-Тауәбу	التواب	– Тәубені қабылдаушы. Ол T әрдайым адамдардың шынайы жасаған тәубесін қабыл етеді. Тәубе етушілерге ғафу етіп, оларға рахым-мейірімін төгеді. Кім залымның зұлымдығына қарсы Алланың бұл есімін 10 рет айтса зұлымдығына ұшырамайды.
81	Әл-Мунтақиму	المنتقم	Өш алушы. Ол T Өзіне мойынсұнбайтын құлдарын істеген амалына қарай азаптайды.
82	Әл-Ғафуу	العفو	Аса кешірімді, Ғафу етуші. Адамдар жалбарынып кешірім сұрағанда күнәларын жойып, сауап істерін қалдырады. Бұл есіммен Аллаһ тағалаға жалбарынып артынан «Аллаһумма иннәкә ғафуун карим, тухиббуль ғафуа, фағфу ғаннә» десе оның күнәлары кешіріледі.
83	Ар-Раууфу	الرؤوف	Қамқоршы. Аллаһ тағала Өз құлдарына жақсылық пен қамқорлық жасайды.
84	Мәликуль Мульк	مالك الملك	Мүліктердің Патшасы. Иелігі өте зор. Байлық қазынаның барлығы, күллі мүлік Оның қолында. Кім осыны көп қайталап жүрсе Аллаһ тағала Өз байлығынан төгіп береді.
85	Зүл Жәләли уәл Икрам	ذو الجلال و الإكرام	Құдірет және құрмет Иесі. Өзінің ұлы сипаттары үшін құрметті және атақты болады.
86	Әл-Муқситу	المقسط	Әділ. Шешімдерінде өте Әділ. Әрбір қиянат жасаған мен зиянға ұшырағанды о дүниеде сұрайды және істеген амалдарына қарай жәннат немесе тозаққа жібереді.
87	Әл-Жәмиғу	الجامع	Жинаушы. Қиямет күні «Махшарда» бүкіл адамдарды жинайды. Ол біреуін де қалдырмайды.
88	Әл-Ғаниу	الغنى	Бай. Оған ештеңе керек емес. Барша мақұлық Аллаһ тағаладан қажеттерін сұрайды және Оған тәуелді.
89	Әл-Муғни	المغنى	Байытушы. Өзінің қай құлын байытқысы келсе, шексіз ризық беріп байытады. Осы арқылы сынайды. Байлықтың барлығы Оған қайтарылады.
90	Әл-Мәниғу	المانع	Харам етуші, рұқсат бермеуші. Ол Өз құлдарына кейбір нәрсені харам етеді. Өзінің сүйікті құлдарын залымдардан қорғайды.
91	Ад-Дарру	الضار	Зиян келтіруші. Азап ретінде кейбір құлдарына күнәлары үшін зиян келтіреді.
92	Ән-Нафиғу	النافع	Пайда беруші. Өз жаратқан мақұлықтарына пайда береді. Кейбір құлдарының пайдасын көбейтеді.
93	Ән-Нуру	النور	Нұр, Нұр шашушы. Әр түрлі жетіспеушіліктерден пәк. Бұл дүниені Өз нұрымен нұрландырып тұрады. Соқырға нұрды көру үшін көз нұрын, жанар береді. Адасқандарды тура жолға салады. Осы керемет есімді қайталап жүрген адам қайғыға салынбайды.
94	Әл-Һәди	الهادئ	Апарушы, Жүргізуші, Ілестіруші. Мустақим жолға салушы. Жүректерді хақты табу үшін бағыттайды. Дінде немесе дүниауи амалда пайда беретін нәрсеге жолықтырады.
95	Әл-Бәдиғу	البديع	Жаратушы. Ешбір нұсқа, мысалсыз жаратады. Оның биік сипаттарына ешкім жете алмайды.
96	Әл-Бақи	الباقي	Бақи, Мәңгі. Ол T соңсыз мәңгілік жасайды. Ол T тірілмейді де, өлмейді. Егер бұл есімді күніне 1000 рет қайталап жүрсе Аллаһ тағала қасіреттен аман сақтайды
97	Әл-Уарису	الوارث	Мұра Иесі. Барлық мұра Аллаһ тағалада.
98	Әр-Рашиду	الرشيد	Салушы. Ол T Өз құлдарын пайда беретін жолға салады. Өз даналығымен билік жүргізеді.
99	Әс-Сабуру	الصبور	Сабырлы. Ол T сабырмен құлдарының күнәларын кешіріп, азабын тездетпейді. Кім осыны меңгеріп 100 рет айтып, Алланы еске алып зікір етсе сол күннің бәле-жаласынан аман жүреді.

Сипаттары

Аллаһ Тағаланың сипаттары тек жалғыз Құдайға тән. Аллаһ тағаланың сипаттары мәңгі, олардың басы да, соңы да жоқ және олар жаратылыс емес. Аллаһ тағаланың сипаттары өзгермейді, ешкімге және ешнәрсеге тәуелді емес, оларға ұқсас нәрсе жоқ және тек Бір Хақ Тағалаға тән. Әрбір мұсылман Аллаһ тағаланың сипаттарын біліп, мән-мағынасын түсінуі керек, өйткені оларды жоққа шығарған адам кәпір болады. Бізді одан Аллаһ тағала сақтасын!

1. الوُجُودُ Әл-Ужуд (Тіршілік) – Аллаһ тағаланың бар және тірі екендігіне Оның Tмақлұқаттарының, ғаршының, жұлдыздардың, күн мен айдың, тірі жан-жануардың, жәндіктердің, сондай-ақ басқа да тіршіліктің бар болуы дәлел бола алады. Біздің айналамыздағы табиғат тіршілігі тек Жаратушы Аллаһ тағаланың белгілі бір заңдары бойынша іске асады. Дүние тіршілігінде өмір сүретін мақлұқат бір-біріне байланысты және сол байланыстан ажырай алмайды, өйткені жаратылыстың баршасы бір жүйе қалыптастырады. Дүниеде екі миллионнан астам жануар, өсімдік және басқа да микроорганизмдердің түрі бар. Олардың әр түрі бір жағынан, белгілі бір үйлесіммен табиғат тіршілігінің жүйесіне (биосфераға) кіреді, оның бір құрмалас бөлшегі болып табылады, екінші жағынан оның өзі жоғары дәрежеде қалыптасқан, жетілген және үйлесімді, өз қызметін орындайтын, дене бітіміне айналған бір жүйе болады екен. Бір сөзбен айқанда, бар жаратылыс бір логикаға, бір ойға бағынған. Осының баршасы тек Аллаһ тағаланың ісі екеніне көз жеткізу қиын емес. Тек соңғы ғасырда, санамызда қалыптасқан стереотиптерден арылу керек, өйткені олар адамды хақ нәрсені жала деп, ал өтірік, шындыққа жатпайтынды хақ деп тура жолдан тайдыруы мүмкін.

2. القِدَمُ Әл-Қидам (Бастамасы жоқ) – Аллаһ тағала мәңгі өмір сүреді, Ол Tәрқашан болды және болады. Оның T бар болуының басы жоқ. Жаратылыстың бәрі белгілі бір уақытта тіршілігін бастады, ал Жаратушының жаратылыстардан айырмашылығы осында, Ол T Мәңгі, Ол T белгілі бір мезетте пайда болған жоқ.

3. البَقَاءُ Әл-Бақа (Мәңгілік) – Аллаһ тағаланың бар мақлұқаты, тек Өзі қаламаса жоқ болады, ал Аллаһ тағала мәңгі. Оның T бар болуының соңы жоқ. Уақыт та Аллаһ тағаланың жаратылысы, сондықтан Ол T уақытқа тәуелді емес.

4. السَّمْعُ Ас-Сам` (Бар нәрсені есту) – Аллаһ тағала бәрін есітуші және Ол T естімейтін нәрсе жоқ. Бірақ Оның T есіту қабілеті мақлұқаттардағыдай емес. Аллаһ тағаланың есіту қабілеті өзгермейді, яғни әлсіремейді және күшеймейді, оның басы да, соңы да жоқ. Аллаһ тағаланың мақлұқаттары дыбыстардың бәрін ести алмайды, олар кейбір алыс және ақырын шыққан дауыстарды естімейді. Қатты шығатын дыбыстар ақырын шығатын дыбыстарды басады, сондықтан олар басылған дыбыстарды естімейді. Аллаһ тағала бұл кемшіліктерден пәк. Ол T үшін «жақын» немесе «алыс», «ақырын» немесе «қатты» деген ұғым жоқ, Ол T дауыстың бәрін бірдей естиді және Оның T естуінен тыс ешнәрсе қалмайды. Есту үшін Аллаһ тағалаға мүше керек емес. Кейбір жануар басқадан жақсы естиді және ол Аллаһ тағаланың құдіреті.

5. البَصَرُ Әл-Басар (Бәрін көру) – Аллаһ тағала бәрін көреді және Ол T көрмейтін нәрсе жоқ. Оның T көру қабілеті мәңгі және өзгеріске ұшырамайды. Көру үшін Аллаһ тағалаға мүше керек емес. Оның T мақлұқаттары алыс немесе қараңғы жерде тұрған нәрсені көрмейді. Ал көрінетін нәрсенің ішінде тек қарап тұрған затты көреді. Сондай-ақ кейбір жануарлар мүлдем соқыр (мысалы көртышқан, жарқанат), базы біреулер басқалардан артық көреді. Алайда Аллаһ тағала бұл кемшіліктерден пәк. Аллаһ тағала үшін «алыс» немесе «жақын», «жарық» немесе «қараңғы» деген ұғым жоқ.

6. الكَلاَمُ Әл-Каләм (Сөйлеу) – Аллаһ тағала сөйлеу қабілетінің иесі. Қасиетті Құран Кәрім және одан бұрын нәзіл болған Кітаптар (Тәурат, Зәбур, Інжіл) және парақтары (сухуфтары) — Аллаһ тағаланың сөзі. Оның T сөзі әріп және дыбыстан тұрмайды. Аллаһ тағаланың сөзі мәңгі, басы жоқ және жаратылыс емес. Кімде-кім Аллаһ тағаланың сөзі жаратылыс деп айтса, кәпір болады. Абай атамыз айтқандай: «Алланың Өзі де рас, сөзі де рас». Сөйлеу үшін Аллаһ тағалаға мүше керек емес.

7. الإِرَادَةُ Әл-Ирада (Қалау) – Істелініп жатқан барша амалдар Аллаһ тағаланың қалауымен болып жатыр. Оның T қалауынсыз және кездейсоқ еш амал жасалынбайды. Аллаһ тағала жақсылық пен жамандықты жаратты, бірақ бізге жақсы амал жасауға және жамандықтан тыйылуға бұйырды. Ол T жақсылықты мақұлдап, жамандықтан тыяды.

8. القُدْرَةُ Әл-Қудра (Құдірет) – Аллаһ тағала құдіретті, Оның T бәріне қуаты жетеді, Ол T бәрін істей және істете алады, Ол T істей алмайтын нәрсе жоқ. Бір нәрсені істеу үшін Аллаһ тағалаға қандай да бір құрал немесе мүше керек емес. Мақлұқаттың құдірет-қуаты шектеулі, ал Құдіретті Аллаһ тағаланың қуаты шектеулі емес. Адам бәрін істей алмайды, кейбірін істесе де бір ісі ауыр, бір ісі жеңіл келеді. Адам баласына ми, аяқ-қол өмір сүру, тіршілік ету үшін берілген, сондай-ақ адам амалдарды құралсыз істей алмайды. Аллаһ тағала бұл кемшіліктерден пәк. Оған T бір түйір тозаңды немесе жер шарын жарату бірдей жеңіл. Ол T не жаратам десе, кірпік қаққандай.

9. العِلْمُ Әл-`илм (Бәрін білу) – Аллаһ тағала бәрін білуші. Ол T бәрін біледі және Ол T білмейтін нәрсе жоқ. Аллаһ тағаланың білімінің басы да, соңы да жоқ, ол өзгермейді, қосылмайды да, кемімейді, өйткені Аллаһ тағаланың білімі бәрін қамтиды.

10. الحَيَاةُ Әл-Хаят (Өмір) – Аллаһ тағала тірі. Бірақ Оның T өмір-тіршілігі мақлұқаттың өміріне ұқсамайды. Аллаһ тағаланың өмірінің басы да, соңы да жоқ, Аллаһ тағала жасармайды да, қартаймайды. Мақлұқаттар сияқты дене мен нәпсімен өмір сүру Оған T лайықты емес. Оның T өмірі ерекше және мақлұқаттардың өміріне ұқсамайды.

11. الوَحْدَانِيَّةُ Әл-Уахданийя (Жалғыздық) – Хақ тағала жалғыз (Құдай), Оған T ұқсайтын еш нәрсе жоқ. Ол T Өздігінде, Өз сипаттарында және амалдарында бір және жалғыз. Оның T Өзегінде Өзінен басқа ешнәрсе жоқ, бөлшектерден тұрмайды және бөлшектенбейді. Оның T сипаттары Өзінен басқасына тән емес және басқаның сипаттары Оған T тән емес. Оның T жарату ісіне және басқа амалдарына ешкім қосылмайды (көмек немесе кеңес бермейді). «Бір» деген сөз бірлік, бір санының мағынасында емес, өйткені санды бір-біріне қосып-азайтуға болады. «Бір» сөзі Аллаһ тағаланың жалғыз Құдай екендігін білдіртеді. Аллаһ тағала бөлінбейді, бүтін, жалғыз Тәңір және адам ойлау қабілетінен тыс.

12. القِيَامُ بِنَفْسِهِ Әл-Қиямуһу би-нафсиһи (Өзіндігінен жеткілікті) – Аллаһ тағала Өз өзіне жеткілікті, яғни ешкімге және ешнәрсеге тәуелді емес, Оған ешкім және ешнәрсе керек емес, Ол T өзіндігінен бар болушы. Ол T ауаға, суға, ризыққа, уақытқа, орынға мұқтаж емес. Ол T абсолютті тәуелсіз. Аллаһ тағаланың бар болуы белгілі бір факторларға байланысты емес. Мақлұқаттың бәрі Аллаһ тағалаға тәуелді, олардың бар болуы – Оның T құзыры мен қалауы. Сондай-ақ Аллаһ тағала оларды бір-біріне байланыстырып, біріне-бірін тәуелді етіп жаратты. Егер табиғат құбылыстарына көз салсақ, денелердің бір күйден екінші күйге ауысатынын көреміз. Ал осының бәрі Аллаһ тағалаға тәуелді. Аллаһ тағала шексіз тәуелсіз.

13. المُخَالَفَةُ لِلحَوَادِثِ Әл-Мухалафат лиль хауадис (Еш нәрсеге ұқсамаушылық) – Аллаһ тағала ешкімге және еш нәрсеге ұқсамайды және Оған T ұқсас еш нәрсе жоқ. Аллаһ тағала ойлау қабілетінен пәк, ұқсатқан нәрсеге ұқсамайды және Аллаһ тағаланы бір нәрсеге ұқсату – күпірлік. Адам Аллаһ тағаланы бейнелей алмайды, өйткені оның санасы шектеулі.

وَ صَلَّى اللهُ تَعَالى عَلَى خَيْرِ خَلْقِهِ سَيِّدِ الأَوَّلِينَ وَ الأَخِرِينَ نَبِيِّنَا مُحَمَّدٍ وَ عَلَى أَلِهِ وَ أَصْحَابِهِ أَجمَعِينَ بِرَحْمَتِكَ يَآ أَرْحَمَ الرَّحِمِينَ سُبْحَانَكَ رَبِّكَ رَبِّ العِزَّتِ عَمَّا يَصِفُونَ وَ سَلاَمٌ عَلَى المُرْسَلِينَ وَ الحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ العَالَمِينَ

Аллаһ тағалаға ғибадат, халыққа шарапат. Қадірлі жамағат! Аллаһ тағаланың осы 99 көркем есімін және сипаттарын жаттап, мағынасын түсініп басқаларға жеткізу парыз. Аяқ асты етпеңіздер, биік жерде ұстаңыздар!

Дереккөздер

«Основы веры в свете Корана и Сунны»; Кулиев Эльмир, 25-ші бет. ISBN 5-94824-071-1

Сілтемелер

Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Category:Names of God in Islam

[kuliev-1] «Основы веры в свете Корана и Сунны»; Кулиев Эльмир, 25-ші бет. ISBN 5-94824-071-1