Агглютинация (лат. agglutinatio — жабысу) — арнайы антиденелердің (агглютининдер) әсерімен антигендердің (бактериялар, , басқа клеткалар) бір-біріне жабысуы және тұнба () жасауы. Қанның қызыл және ақ түйіршіктері бір-бірімен кейбір жұқпалы ауру қоздырғыштарыныц (мысалы грипп, парагрипп вирустары) әсерінен де жабысады. Бұл тәнді реакция, сондықтан бактерия және вирустар туғызатын ауруларды анықтау үшін кеңінен қолданылады. Агглютинация реакциясы. Агглютинация, немесе микробтардың жабысуы, ағзада агглютининдердің барымен белгіленеді. Осы серологиялық реакция жануарларда және адамдарда бруцеллез ауруын анықтағанда (Райт, Хеддельсон реакциялары), сүзек, сальмонеллез ауруларын (Видаль реакциясы) анықтағанда, ағзадан бөлініп шығарылған қоздырғышты анықтағанда өткізіледі. Осы реакциямен екі жағдайда қолданады: 1) зертханада белгілі антигеннің көмегімен ауру ағзадан алынған сары суды зерттегенде; 2) зертханада болған белгілі сары судың көмегімен ауру ағзадан бөлініп шығарылған белгісіз микробты зерттегенде.
Реакцияны өткізу үшін қажетті заттар
- зерттелетін сары су,
- бактериялардың өлтірілген дақылы (антиген)
- сары суға қосу үшін және бактериалдық ерітіндіні дайындау үшін физиологиялық ерітінді.
Сары суды адамдардың және жануарлардың ағзаларынан алады. Сол үшін олардан 8-10 мл қан алады. Реакция өткізу үшін сары судың көлемін физиологиялық ерітіндімен арттырады. Сары суларды биофабрикаларда дайындап зертханаларға жібереді. Антигендерді де биофабрикаларда дайындайды.
Жалпы сипаттама
- Агглютинация реакциясы тұңба немесе жапалақтар жаратылумен белгіленеді. Және осы реакциямен эритроциттердің аллоантигендеріне қарсы моноклоналды антиденелермен қолданып қанның топтарын анықтағанда қолданады.
Агглютинация реакциясының әр түрлі нұсқаларымен қолданады: жәйілім, беттеу және т.б. Ауруларда антиденелер анықтау үшін жәйілім агглютинация реакциясын қояды: аурудың қанының езілген сары суына өлтірілген микробтардың суйықтығын (диагностикум) қосады. +37 градуста бір неше сағат ұстап жаратылған тұнбаны байқайды. Агглютинацияның сипаттамасы және жылдамдығы антигеннің және антидененің түрімен байланысты. Мысалы О- және Н-антигендердің ерекше антиденелермен қарым қатынасу ерекшеліктері: О-диагностикуммен (жылытумен өлтірілген бактериялар) агглютинация жапалақтары ұсақ болады, Н-диагностикуммен (формалинмен өлтірілген бактериялар) агглютинация жапалақтары ірі болып реакция тез өтеді.
Жұмыс барысы
- Аурудан адамнан бөліп алған қоздырғышты анықтау үшін беттеу агглютинация реакциясын қояды. Осы реакцияда диагностикалы антиденелермен қолданады, басқаша айтқанда қоздырғыштың серотипін анықтайды. Беттеу реакциясын шыны үстінде өткізеді. Диагностикалы иммунды сары судың 1:10 немесе 1:20 көлемі артырылған бір тамшысына ауру адамнан бөлініп алынған қоздырғыштың таза дақылын қосады. Жапалақты тұнба пайда болса, келесі реакцияны диагностикалы сары судың көлемін тағын да арттырып, әр бір мөлшерге қоздырғыш бар дақылдың 2-3 тамшысын қосып сынауықтарда өткізеді. Жапалақты тұнба түскен реакцияның мөлшеріне қарап реакцияны бағалайды.
- Гемагглютинация теріс реакцияның (РНГА) негізінде қабыршықтарында антиденелер немесе антигендер адсорбталған эритроциттермен қолдану жатыр. Осы жағдайда ауру адамның сары суының антигендері немесе антиденелері эритроциттердің антигендерімен немесе антиденелерімен сәйкес болса эритроциттер жабысып сынауықтың түбіне тұнба болып түседі. РНГАмен инфекциялық ауруларды зерттегенде, жүктілік жағдайды анықтағанда зәрде гонадотропты гормонды табу үшін, әр түрлі дәрілерге және гормондарға сезімталдықты анықтағанда қолданады.
- Гемагглютинация тежеу реакцияның (РТГА) негізінде иммунды сары судың вирустерге әсері жатыр. Иммунды сары су вирустердің күшін төмендетіп, вирустерде эритроциттеді агглютининдеу қасиеті жоғалады. РТГАмен тумау, қызылша, энцефалит ауруларын зерттегенде қолданады. Осы ауралардың қоздырғыштарында ағзаның эритроциттерін агглютининдеу қасиеті бар.
Резус-факторды анықтауға арналған агглютинация реакциясы негізінде антирезусты сары суларды қолдану. Зерттелетін эритроциттердің қабыршықтарында резус-антиген болса осы жасұшалар агглютинацияға жатады. Бақылауға қанның әр түрлі топтарының стандартты резус-оң және резус-теріс эритроциттер алынады.
Дереккөздер
- Вирусология, иммунология, генетика, молекулалық биология. Орысша-қазақша сөздік. – Алматы, «Ана тілі» баспасы, 1993 жыл. ISBN 5-630-0283-X
- Алешукина А.В. Медицинская микробиология. Ростов-на-Дону: «Феникс». -2003.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Agglyutinaciya lat agglutinatio zhabysu arnajy antidenelerdin agglyutininder әserimen antigenderdin bakteriyalar baska kletkalar bir birine zhabysuy zhәne tunba zhasauy Қannyn kyzyl zhәne ak tүjirshikteri bir birimen kejbir zhukpaly auru kozdyrgyshtarynyc mysaly gripp paragripp virustary әserinen de zhabysady Bul tәndi reakciya sondyktan bakteriya zhәne virustar tugyzatyn aurulardy anyktau үshin keninen koldanylady Agglyutinaciya reakciyasy Agglyutinaciya nemese mikrobtardyn zhabysuy agzada agglyutininderdin barymen belgilenedi Osy serologiyalyk reakciya zhanuarlarda zhәne adamdarda brucellez auruyn anyktaganda Rajt Heddelson reakciyalary sүzek salmonellez aurularyn Vidal reakciyasy anyktaganda agzadan bolinip shygarylgan kozdyrgyshty anyktaganda otkiziledi Osy reakciyamen eki zhagdajda koldanady 1 zerthanada belgili antigennin komegimen auru agzadan alyngan sary sudy zerttegende 2 zerthanada bolgan belgili sary sudyn komegimen auru agzadan bolinip shygarylgan belgisiz mikrobty zerttegende Reakciyany otkizu үshin kazhetti zattarzertteletin sary su bakteriyalardyn oltirilgen dakyly antigen sary suga kosu үshin zhәne bakterialdyk eritindini dajyndau үshin fiziologiyalyk eritindi Sary sudy adamdardyn zhәne zhanuarlardyn agzalarynan alady Sol үshin olardan 8 10 ml kan alady Reakciya otkizu үshin sary sudyn kolemin fiziologiyalyk eritindimen arttyrady Sary sulardy biofabrikalarda dajyndap zerthanalarga zhiberedi Antigenderdi de biofabrikalarda dajyndajdy Zhalpy sipattamaAgglyutinaciya reakciyasy tunba nemese zhapalaktar zharatylumen belgilenedi Zhәne osy reakciyamen eritrocitterdin alloantigenderine karsy monoklonaldy antidenelermen koldanyp kannyn toptaryn anyktaganda koldanady Agglyutinaciya reakciyasynyn әr tүrli nuskalarymen koldanady zhәjilim betteu zhәne t b Aurularda antideneler anyktau үshin zhәjilim agglyutinaciya reakciyasyn koyady aurudyn kanynyn ezilgen sary suyna oltirilgen mikrobtardyn sujyktygyn diagnostikum kosady 37 gradusta bir neshe sagat ustap zharatylgan tunbany bajkajdy Agglyutinaciyanyn sipattamasy zhәne zhyldamdygy antigennin zhәne antidenenin tүrimen bajlanysty Mysaly O zhәne N antigenderdin erekshe antidenelermen karym katynasu erekshelikteri O diagnostikummen zhylytumen oltirilgen bakteriyalar agglyutinaciya zhapalaktary usak bolady N diagnostikummen formalinmen oltirilgen bakteriyalar agglyutinaciya zhapalaktary iri bolyp reakciya tez otedi Zhumys barysyAurudan adamnan bolip algan kozdyrgyshty anyktau үshin betteu agglyutinaciya reakciyasyn koyady Osy reakciyada diagnostikaly antidenelermen koldanady baskasha ajtkanda kozdyrgyshtyn serotipin anyktajdy Betteu reakciyasyn shyny үstinde otkizedi Diagnostikaly immundy sary sudyn 1 10 nemese 1 20 kolemi artyrylgan bir tamshysyna auru adamnan bolinip alyngan kozdyrgyshtyn taza dakylyn kosady Zhapalakty tunba pajda bolsa kelesi reakciyany diagnostikaly sary sudyn kolemin tagyn da arttyryp әr bir molsherge kozdyrgysh bar dakyldyn 2 3 tamshysyn kosyp synauyktarda otkizedi Zhapalakty tunba tүsken reakciyanyn molsherine karap reakciyany bagalajdy Gemagglyutinaciya teris reakciyanyn RNGA negizinde kabyrshyktarynda antideneler nemese antigender adsorbtalgan eritrocittermen koldanu zhatyr Osy zhagdajda auru adamnyn sary suynyn antigenderi nemese antideneleri eritrocitterdin antigenderimen nemese antidenelerimen sәjkes bolsa eritrocitter zhabysyp synauyktyn tүbine tunba bolyp tүsedi RNGAmen infekciyalyk aurulardy zerttegende zhүktilik zhagdajdy anyktaganda zәrde gonadotropty gormondy tabu үshin әr tүrli dәrilerge zhәne gormondarga sezimtaldykty anyktaganda koldanady Gemagglyutinaciya tezheu reakciyanyn RTGA negizinde immundy sary sudyn virusterge әseri zhatyr Immundy sary su virusterdin kүshin tomendetip virusterde eritrocittedi agglyutinindeu kasieti zhogalady RTGAmen tumau kyzylsha encefalit aurularyn zerttegende koldanady Osy auralardyn kozdyrgyshtarynda agzanyn eritrocitterin agglyutinindeu kasieti bar Rezus faktordy anyktauga arnalgan agglyutinaciya reakciyasy negizinde antirezusty sary sulardy koldanu Zertteletin eritrocitterdin kabyrshyktarynda rezus antigen bolsa osy zhasushalar agglyutinaciyaga zhatady Bakylauga kannyn әr tүrli toptarynyn standartty rezus on zhәne rezus teris eritrocitter alynady DerekkozderVirusologiya immunologiya genetika molekulalyk biologiya Oryssha kazaksha sozdik Almaty Ana tili baspasy 1993 zhyl ISBN 5 630 0283 X Aleshukina A V Medicinskaya mikrobiologiya Rostov na Donu Feniks 2003