Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Агава (лат. Agave) – қасқыржемдер тұқымдасының агавалар тұқымдас тармағына жататын дара жарнақты өсімдіктердің тегі.
| Агава | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Agave attenuata | ||||||||||||||
|
Таралуы
Таралған аймақтары Мексика, Орталық және Оңтүстік Америка. 450-ге жуық тікенді және тікенсіз сукуленттер тобы бар. Оның біреулері тақыр жерлерде, теңіз жағалауында өссе, енді біреулері биік тауларда да өседі.
Биологиялық сипаттамасы
Жапырақтары жуан, шырынды, бір-біріне тығыз жанаса, тамыр үсті сабағын айнала орналасқан. Жапырақтарының түстері жасыл, сұр, көкшіл жасыл немесе ала болады.
Агава жүз жылда бір рет гүлдейді деген ұғым дұрыс емес. Отанында 13-15-ші жылынан бастап гүлдей береді, гүлсидамы 10 метрге дейін жетеді. Гүлдеп болғаннан кейін жапырақтары біртіндеп өмір сүруін тоқтата бастайды. Бірақ, өмір сүруін тоқтатқанға дейін көптеген жанама өскіндерін шығарып кетеді. Бөлме гүлі ретінде өсіргендіктен, үй жағдайында гүлдемейді және біз ергежейлі түрлерін өсіреміз.
Американдық агаваны бізде көктемнен күзге дейін, гүлзарларда өсіреді. Қыста жылыжайларға апарып қояды. Бойы 1-1,5 метрге дейін жетеді.
Күтімі
Қазақстанда агавалар декоративтік мақсатында өсіріледі.
- Жарығы: барлық суккуленттер сияқты жарықты, тіке түскен күн сәулесін қажет етеді.
- Жылуы: қыс кезінде 10-12°C салқын жерде ұстаған дұрыс. Ол температураның 4°C-қа дейін төмендеуіне төзе алады. Қалған уақытта температураны талғамайды.
- Суғарылуы: агаваны топырағы құрғаған кезде ғана суғару керек. Қыста салқын жерде өсірсеңіз, оны айына бір рет суғарған дұрыс. Түбегіне қалың суағар жасауды ұмытпаған жөн. Топырағының құрамына шайылған өзен құмын салу керек.
- Ылғалдылығы: құрғақ ауаға төзімді. Су бүркуді қажет етпейді. Дегенмен де тазарту мақсатында су бүркіп жапырақтарын жуып немесе дымқыл матамен сүртіп тұру қажет.
- Қоректендірілуі: көктем мен жаз аралығында екі аптада бір рет кірпігүлдерге немесе суккуленттерге арналған тыңайтқышпен қоректендіреді.
- Аурулары: жарық жетіспеуінен жапырақтары жіңішкеріп, созылып бір-бірінен алшақтап, әдемі пішінін жоғалтады. Артық суғарғаннан тамыры мен сабақтары шірік ауруына шалдығады.
- Көбейтілуі: агаваларды тұқым және жанама өскіндері арқылы көбейтеді. Тұқымдарын ақпан, наурыз айларында жәшіктерге топырақ салып, 1 см тереңдікте себу керек. Себілгеннен кейін тамырлануы үшін 20-25°C температурада ұстау қажет. Жанама өскіндерін бөліп алып, жеке отырғызып көбейтеді. Өскен агаваны 2-3 жылда бір рет, ал жас өсімдіктерін жыл сайын топырағын ауыстырып қайта отырғызу керек.
Қолдануы
Агаваны ерте заманнан бастап, түрлі мақсатта қолданып келеді. Мысалға, жапырағынан мата жасап, тікенін ине орнына қолданған. Тіпті, оның жұмсақ жапырақтарынан сабын алып, арқан, жіп иірсе, тамырынан жиһазға қажетті заттарды да жасаған. Шырынынан эфир, , сонымен қатар атақты текиланы да алады.
Қазақстанда ол тек әдемілік үшін өсіріледі.
Систематика
Тұқымдаста 200-ге жуық түрлер бар.
Галерея
Сілтемелер
- Гүлстан, өсімдіктер туралы сайт Мұрағатталған 20 ақпанның 2012 жылы.
![image]()
Ортаққорда бұған қатысты медиафайлдар бар: Агавалар
Дереккөздер
- "Гүлстан" республикалық ғылыми-танмыдық, көпшілік журнал, 2010 жыл ISSN 2078-6727
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Agava lat Agave kaskyrzhemder tukymdasynyn agavalar tukymdas tarmagyna zhatatyn dara zharnakty osimdikterdin tegi AgavaAgave attenuataDүniesi ӨsimdikterBolimi Gүldi osimdikterTaby Dara zharnaktylarSaby Tukymdasy AsparagaceaeKishi tukymdasy Tegi Agave L TaraluyTaralgan ajmaktary Meksika Ortalyk zhәne Ontүstik Amerika 450 ge zhuyk tikendi zhәne tikensiz sukulentter toby bar Onyn bireuleri takyr zherlerde teniz zhagalauynda osse endi bireuleri biik taularda da osedi Biologiyalyk sipattamasyZhapyraktary zhuan shyryndy bir birine tygyz zhanasa tamyr үsti sabagyn ajnala ornalaskan Zhapyraktarynyn tүsteri zhasyl sur kokshil zhasyl nemese ala bolady Agava zhүz zhylda bir ret gүldejdi degen ugym durys emes Otanynda 13 15 shi zhylynan bastap gүldej beredi gүlsidamy 10 metrge dejin zhetedi Gүldep bolgannan kejin zhapyraktary birtindep omir sүruin toktata bastajdy Birak omir sүruin toktatkanga dejin koptegen zhanama oskinderin shygaryp ketedi Bolme gүli retinde osirgendikten үj zhagdajynda gүldemejdi zhәne biz ergezhejli tүrlerin osiremiz Amerikandyk agavany bizde koktemnen kүzge dejin gүlzarlarda osiredi Қysta zhylyzhajlarga aparyp koyady Bojy 1 1 5 metrge dejin zhetedi KүtimiҚazakstanda agavalar dekorativtik maksatynda osiriledi Zharygy barlyk sukkulentter siyakty zharykty tike tүsken kүn sәulesin kazhet etedi Zhyluy kys kezinde 10 12 C salkyn zherde ustagan durys Ol temperaturanyn 4 C ka dejin tomendeuine toze alady Қalgan uakytta temperaturany talgamajdy Sugaryluy agavany topyragy kurgagan kezde gana sugaru kerek Қysta salkyn zherde osirseniz ony ajyna bir ret sugargan durys Tүbegine kalyn suagar zhasaudy umytpagan zhon Topyragynyn kuramyna shajylgan ozen kumyn salu kerek Ylgaldylygy kurgak auaga tozimdi Su bүrkudi kazhet etpejdi Degenmen de tazartu maksatynda su bүrkip zhapyraktaryn zhuyp nemese dymkyl matamen sүrtip turu kazhet Қorektendirilui koktem men zhaz aralygynda eki aptada bir ret kirpigүlderge nemese sukkulentterge arnalgan tynajtkyshpen korektendiredi Aurulary zharyk zhetispeuinen zhapyraktary zhinishkerip sozylyp bir birinen alshaktap әdemi pishinin zhogaltady Artyk sugargannan tamyry men sabaktary shirik auruyna shaldygady Kobejtilui agavalardy tukym zhәne zhanama oskinderi arkyly kobejtedi Tukymdaryn akpan nauryz ajlarynda zhәshikterge topyrak salyp 1 sm terendikte sebu kerek Sebilgennen kejin tamyrlanuy үshin 20 25 C temperaturada ustau kazhet Zhanama oskinderin bolip alyp zheke otyrgyzyp kobejtedi Өsken agavany 2 3 zhylda bir ret al zhas osimdikterin zhyl sajyn topyragyn auystyryp kajta otyrgyzu kerek ҚoldanuyAgavany erte zamannan bastap tүrli maksatta koldanyp keledi Mysalga zhapyragynan mata zhasap tikenin ine ornyna koldangan Tipti onyn zhumsak zhapyraktarynan sabyn alyp arkan zhip iirse tamyrynan zhiһazga kazhetti zattardy da zhasagan Shyrynynan efir sonymen katar atakty tekilany da alady Қazakstanda ol tek әdemilik үshin osiriledi SistematikaAgave americana Tukymdasta 200 ge zhuyk tүrler bar GalereyaSiltemelerGүlstan osimdikter turaly sajt Muragattalgan 20 akpannyn 2012 zhyly Ortakkorda bugan katysty mediafajldar bar AgavalarDerekkozder Gүlstan respublikalyk gylymi tanmydyk kopshilik zhurnal 2010 zhyl ISSN 2078 6727