Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Тотем - (солт. америка Аджибве тайпасының тілінен аударғанда -тек, ата) - белгілі бір тайпаның немесе этник. топтың шыккан тегі, арғы атасы деп қарастырылатын өсімдік, жануар, зат немесе табиғат құбылысы. Терминді ғылыми айналымға ағылшын жиһанкезі Дж.Лонг енгізген. Адамзат дамуының алғашқы архаикалық сатыларында адамдар өздерінің табиғатпен етене байланысын толық сезінген, сондықтан да олар өздерінің шығу тегін табиғаттың нақты көріністері арқылы түсіндірген. Мәдениетте адамдардың өздерін осылайша теңдестіру (идентификациялау) формаларын тотемизм деп атайды. Тотемнің пайда болуына адамның хайуанға айналу мүмкіншілігі бар деген аңыздар негіз болса керек. Ал Тотемнің әлеуметтік атқаратын қызметіне оның белгілі бір адамдар қауымдастығының басын біріктіру, туысқандық сезімін қалыптастыруы жатады. Мәдениеттің тотемдік баспалдағынан дүние жүзінде белгілі мәдениеттердің барлығы бірдей өткен. Қазірде Тотемнің қалдықтарын геральдикадан, тұрмыстық символикадан, т.б. көруге болады. Шынайы тотемистік көзқарастар кең тараған америкалық үндістер, солтүстік халыктары. Қазақ мәдениетінің архетипі - көне түркі мәдениетінде де Тотемдік көзқарастар молынан кезігіп отырды. Көне түркілердің өздерінің шығу тегін көк бөрімен байланыстыруы қазақ ақын-жырауларының аузына "бөрлі менің байрағым..." детен жолдары салса, қарапайым халық арасында сол Көкбөрі рухына арналып жасалатын бәйге түрі көкпар тарту жүргізілген. Тотемнің сарқыншақтары дамыған діндерде де (құдайды діндарлардың әкесі деп санау; адал және арам жануарлар туралы түсініктердің болуы) сақталған.
Дереккөздер
- Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Totem solt amerika Adzhibve tajpasynyn tilinen audarganda tek ata belgili bir tajpanyn nemese etnik toptyn shykkan tegi argy atasy dep karastyrylatyn osimdik zhanuar zat nemese tabigat kubylysy Termindi gylymi ajnalymga agylshyn zhiһankezi Dzh Long engizgen Adamzat damuynyn algashky arhaikalyk satylarynda adamdar ozderinin tabigatpen etene bajlanysyn tolyk sezingen sondyktan da olar ozderinin shygu tegin tabigattyn nakty korinisteri arkyly tүsindirgen Mәdeniette adamdardyn ozderin osylajsha tendestiru identifikaciyalau formalaryn totemizm dep atajdy Totemnin pajda boluyna adamnyn hajuanga ajnalu mүmkinshiligi bar degen anyzdar negiz bolsa kerek Al Totemnin әleumettik atkaratyn kyzmetine onyn belgili bir adamdar kauymdastygynyn basyn biriktiru tuyskandyk sezimin kalyptastyruy zhatady Mәdeniettin totemdik baspaldagynan dүnie zhүzinde belgili mәdenietterdin barlygy birdej otken Қazirde Totemnin kaldyktaryn geraldikadan turmystyk simvolikadan t b koruge bolady Shynajy totemistik kozkarastar ken taragan amerikalyk үndister soltүstik halyktary Қazak mәdenietinin arhetipi kone tүrki mәdenietinde de Totemdik kozkarastar molynan kezigip otyrdy Kone tүrkilerdin ozderinin shygu tegin kok borimen bajlanystyruy kazak akyn zhyraularynyn auzyna borli menin bajragym deten zholdary salsa karapajym halyk arasynda sol Kokbori ruhyna arnalyp zhasalatyn bәjge tүri kokpar tartu zhүrgizilgen Totemnin sarkynshaktary damygan dinderde de kudajdy dindarlardyn әkesi dep sanau adal zhәne aram zhanuarlar turaly tүsinikterdin boluy saktalgan DerekkozderҚazak mәdenieti Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Aruna Ltd ZhShS 2005 ISBN 9965 26 095 8Osy makala kazak mәdenieti turaly bastama bolyp tabylady Buny tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektesuinizdi surajmyz Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz