Биоген

"Биоген", “Биоген” жабық акционерлік қоғамы — ғылыми-тәжірибелік кәсіпорын. Қазақ мал шаруашылығы ғылыми-зерттеулер институтының алыстекті гибридтеу, жануарлар морфологиясы, биогендік сергіткіштер лабораториялары негізінде 1962 ж. Алматыда құрылған.

• 1962 — 94 ж. Эксперименттік биология институты, 1994 — 98 ж. Жануарлар биотехнологиясы мен ұдайы өсіру ғылыми-тәжірибелік орталығы болып аталған. Құрамында эмбриондар трансплантациясы, жануарлар биохимиясы, иммундық генетика және жануарлар селекциясы лабораториялары мен 1 тәжірибелік кешен бар.
• Негізгі ғылыми бағыттары: жануарлар генетикасы мен селекциясы, жануарларды ұдайы өсіру мен генетикалық зерттеу негіздері; ауыл шаруашылығы малдарының жоғары сапалы тұқымдары мен қолда бар тұқымдарының биолоиялық өнімді қасиеттерін жақсарту мақсатындағы селекцияның генетикалық негіздері, т.б.
• “Биогенде” алыстекті жануарларды гибридтеудің теориялық және практикалық мәселелері зерттеліп, қой (қазақ арқар-мериносы, КСРО Мемлекеттік сыйлығы, 1950) мен шошқаның (Жетісу шошқасы) жаңа тұқымдары шығарылды. Қазақстанның батыс және шығыс облыстарында өсіру үшін етті, әрі жүнді қой тұқымы сұрыпталды; эволюциялық морфология, , биохимия, трансплантация (жануарлардың органдарын ауыстыру) мәселелері малдың тұқымы мен жасына, өнімділігіне байланыстыра зерттелді; жануарлар клеткаларында (простагландиннің) физиологиялық жедел қоспалар биосинтезделіп, иммобилизацияланған ферменттер негізінде простагландинді жасалды.
• “Биоген” Ресейдің бірнеше ғылыми ортылықтарымен, Қаракөл институтымен, Қырғыз Ғылым Академиясының Физиология және биохимия институтымен, Үрімші ауыл шаруашылық академиясымен бірігіп жұмыс жасайды.
• “Биогенде” академик Ф.Мұхамедғалиев, В.А. Бальмонт, КСРО Мемлекеттік сыйлығының лауреаттары А. Жандеркин, Ә.Есенжолов еңбек еткен.

Дереккөздер

1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл, ISBN 5-89800-123-9, II том