Әлмерек абыз

Әлмерек абыз — қазақтың Ұлы жүз Үйсін тармағындағы Албан тайпасынан шыққан батыр, абыз.

1658 жылы қазіргі Алматы қаласындағы «Әлмерек тоған» (бұрынғы Гагарин ауылы) деген жерде дүниеге келген. 1756 жылы қайтыс болған.

Әлмерек Абыз Қазақ-Жоңғар соғысына басынан аяғына дейін қатысқан батыр. Соғыс ақырына қарай қартая бастағанда әскерге сарбаз жаттықтырумен айналысады. Шәкірттерінен атақты Райымбек батыр, өз немересі Саурық батыр шыққан. М. Әуезовтың «Қилы заманында» айтылған Ұзақ батыр да осы кісінің тікелей ұрпағы.

Сонымен қатар жаратлысынан бойына сіңген қасиетін пайдаланып әскерге емшілік жасау, халықтық емшілік, билік, имамдық, мұсылманша бала оқыту кәсіптерімен шұғылданған. Күші басым дұшпанды көз байлау арқылы жекпе-жекте сөзсіз жеңу әдісін қолданған және шәкірттеріне үйреткен. Райымбек батыр күші басым жаумен жекпе-жек шыққанда осы әдісті қолданып, ешбір жағдайда жекпе-жекте жеңілмей кеткен. Бейбіт заманда билік айтып, ел басқарған. Қазақ балаларын мұсылманша оқытып, Жетісу жеріне ислам дінін таратуға еңбек сіңірген.

Қазақ-жоңғар соғысы біткеннен кейін батыс, солтүстік, оңтүстіктен келеген қазақ сарбаздарын жергілікті қыздарға үйлендіріп шекараға жақын жерге қазақтардың жиі қоныстануын ұйымдастырған.

Албан, Суан тайпаларының ішінде Дулат, Адай т.б руларда болатын кіші рулар жиі кездеседі. Ол кісіден 12 ұрпақ тараған. 12 рулы ел Құрман деген Әлмеректің бір баласының атымен аталады. Әлмерек ұрпағы Құрмандар албанның ішіндегі ең көп тараған (Қабырға жетпес қара Құрман) руға жатады.

Нақыл сөзі:

Ошақтың үш аяғындай үш жүз бірге болса, қазақты ешбір жау ала алмайды.

Бейіті Алматы қаласының шығыс жағында ГРЭС қалашығына шығар жолдың оң жағында, шағын өзен жағасындағы қырда тұр. Басына көгілдір күмбез қойылған.

Дереккөздер

1. Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х

Сыртқы сілтемелер

• Әлмерек абыз туралы материалы бар қазнеттегі торап Мұрағатталған 4 мамырдың 2012 жылы.
• Әлмерек абыз туралы сілтемесі бар торап