Абу Абдаллах Мухаммад ибн Джабир ибн Синан әл-Баттани (араб.: أبو عبد الله محمد بن جابر بن سنان الحراني الصابي البتاني, , 858 — Самарра, 929) немесе Әл-Баттани - араб астрономы әрі математигі. Сфералық үшбұрыштарды есептеу әдісін алғаш болып қолданған. Тригонометриялық функцияларды(синус, тангенс және котангенсті) жиі пайдаланған. Осы функциялардың қатынастарын да назардан тыс қалдырмаған. Бұл қатынастар косинустар теоремасына жуық болған. Әл-Баттанидің Күн мен Айдың қозғалысын анықтайтын кестесі өзінен бұрыңғылар жасалаған кестелерден едәуір дәлірек болған. Эклиптиканың экваторға көлбеулігінің мәнін Клавдий Птоломейден(100 - 178) де дәлдеу анықтаған(23°35′41″). Қазіргі кездегі есептеу бойынша бұл шама 23°27′-қа тең деп қабылданған.Әл-Баттани К.Птоломейдің Жер қозғалмайды деген жаңсақ пікірән қуаттаған.
Әл-Баттани | |
Абу Абдаллах Мухаммад ибн Джабир ибн Синан әл-Баттани араб.: أبو عبد الله محمد بن جابر بن سنان الحراني الصابي البتاني | |
![]() | |
Туған күні | |
---|---|
Туған жері |
|
Қайтыс болған күні | |
Қайтыс болған жері | |
Ғылыми аясы |
Дереккөздер
- Математика әлемі: Жалпы орта білім беретін оқу орындарының(мектеп, гимназия, колледж, лицей) оқушылары мен студенттеріне және математика әуесқойлары мен көпшілік оқырмандарға арналған математикалық пәндік энциклопедия.Нұрқанат Көбенқұлұлы.
- Қазақ Совет энциклопедиясы/Бас редакторы М.Қ.Қаратаев - Алматы, 1972, 2 том
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Abu Abdallah Muhammad ibn Dzhabir ibn Sinan әl Battani arab أبو عبد الله محمد بن جابر بن سنان الحراني الصابي البتاني 858 Samarra 929 nemese Әl Battani arab astronomy әri matematigi Sferalyk үshburyshtardy esepteu әdisin algash bolyp koldangan Trigonometriyalyk funkciyalardy sinus tangens zhәne kotangensti zhii pajdalangan Osy funkciyalardyn katynastaryn da nazardan tys kaldyrmagan Bul katynastar kosinustar teoremasyna zhuyk bolgan Әl Battanidin Kүn men Ajdyn kozgalysyn anyktajtyn kestesi ozinen buryngylar zhasalagan kestelerden edәuir dәlirek bolgan Ekliptikanyn ekvatorga kolbeuliginin mәnin Klavdij Ptolomejden 100 178 de dәldeu anyktagan 23 35 41 Қazirgi kezdegi esepteu bojynsha bul shama 23 27 ka ten dep kabyldangan Әl Battani K Ptolomejdin Zher kozgalmajdy degen zhansak pikirәn kuattagan Әl BattaniAbu Abdallah Muhammad ibn Dzhabir ibn Sinan әl Battani arab أبو عبد الله محمد بن جابر بن سنان الحراني الصابي البتاني Tugan kүni858Tugan zheriҚajtys bolgan kүni929Қajtys bolgan zheriSamarraҒylymi ayasyastronomiya matematikaDerekkozderMatematika әlemi Zhalpy orta bilim beretin oku oryndarynyn mektep gimnaziya kolledzh licej okushylary men studentterine zhәne matematika әueskojlary men kopshilik okyrmandarga arnalgan matematikalyk pәndik enciklopediya Nurkanat Kobenkululy Қazak Sovet enciklopediyasy Bas redaktory M Қ Қarataev Almaty 1972 2 tom