Әдеби сын – әдеби шығарманың бір түрі.
Сипаттама
Әдеби сын көркем шығармаға эстетикалық баға беріп, бейнеленген өмір шындығының көркемдік шындыққа қалайша айналғандығын саралайды, оның мән-маңызын түсіндіреді, әдеби өмірдің бүгінгі ерекшелігін айқындап, бағыт сілтейді. Әдеби сынының әдебиет тарихынан бір айырмашылығы ол – бүгінгі шығармаларды талдап, оларға қазіргі кезең талаптары тұрғысынан баға береді. Әдеби шығарманы оқыған адам ол жөнінде өз пікірін, көзқарасын білдіре отыра алмайды. Әдеби сын – оқушыға тура жол көрсететін ақылшы. Сын көне заманда туғанымен, ол көп уақыт авторлардың көркем шығарманы ұнатуы немесе ұнатпауы дәрежесінен аса алмаған. Әдебиеттің жанрлары жіктеліп, өркен жая бастаған сайын Әдеби сынының мақсаты мен міндеті де күшейе түскен. Сыншылдық ой-пікірдің туу, өркендеу тарихы әр кезеңде, әр әдебиетте әр қилы болды. Пушкинге дейінгі орыс Әдеби сыны шығарманың ұнаған, ұнамағын айтудан ара-тұра әсемдік сипатын немесе кемшілік кінәратын көрсетуден әріге бармады. Ұлы сыншы Белинский тұсында көркем шығарманың тұтас бітім-болмысына, ой мен образдың бірлігіне, жазушыдың өмір шындығына, заманға көзқарасына назар аударылды. Добролюбов «шыншыл сынды» уағыздағанда, сынның принциптік сипаты айқындала түсті.
Маркстік-лениндік принциптерін дамыту, орнықтыру барысында субьективтік сынмен де, нормативтік, яғни бір қалыптан шықпайтын догматикалық сынмен де күресуге тура келді. Совет әдеби сынының қалыптасу барысында көркем әдебиеттің әлеуметтік мәнін түсінбеген, оның қоғамдық, өзгертімпаздық сипатын танымаған, шығармашылық бостандықтың сырын ұқпаған, түр мен мазмұнның арасындағы диалектік байланыстың құпиясына көз салмаған сектанттықты, «әдебиет автономиялығын» уағыздаған, «өнер – өнер үшін» немесе «өнер – саясаттың құлы» деген теорияларға сүйеген дарындар мен топтардың бәріне қарсы күрес жүргізуге тура келді. Совет әдебиеті адамзаттың көркемдік дамуындағы жаңа бір қадамы болып, ең революцияшыл, ең оздық әдебиетке айналды.
Дереккөздер
- Қазақ совет энцеклопедиясы. 2 том.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Әdebi syn әdebi shygarmanyn bir tүri SipattamaӘdebi syn korkem shygarmaga estetikalyk baga berip bejnelengen omir shyndygynyn korkemdik shyndykka kalajsha ajnalgandygyn saralajdy onyn mәn manyzyn tүsindiredi әdebi omirdin bүgingi ereksheligin ajkyndap bagyt siltejdi Әdebi synynyn әdebiet tarihynan bir ajyrmashylygy ol bүgingi shygarmalardy taldap olarga kazirgi kezen talaptary turgysynan baga beredi Әdebi shygarmany okygan adam ol zhoninde oz pikirin kozkarasyn bildire otyra almajdy Әdebi syn okushyga tura zhol korsetetin akylshy Syn kone zamanda tuganymen ol kop uakyt avtorlardyn korkem shygarmany unatuy nemese unatpauy dәrezhesinen asa almagan Әdebiettin zhanrlary zhiktelip orken zhaya bastagan sajyn Әdebi synynyn maksaty men mindeti de kүsheje tүsken Synshyldyk oj pikirdin tuu orkendeu tarihy әr kezende әr әdebiette әr kily boldy Pushkinge dejingi orys Әdebi syny shygarmanyn unagan unamagyn ajtudan ara tura әsemdik sipatyn nemese kemshilik kinәratyn korsetuden әrige barmady Ұly synshy Belinskij tusynda korkem shygarmanyn tutas bitim bolmysyna oj men obrazdyn birligine zhazushydyn omir shyndygyna zamanga kozkarasyna nazar audaryldy Dobrolyubov shynshyl syndy uagyzdaganda synnyn principtik sipaty ajkyndala tүsti Markstik lenindik principterin damytu ornyktyru barysynda subektivtik synmen de normativtik yagni bir kalyptan shykpajtyn dogmatikalyk synmen de kүresuge tura keldi Sovet әdebi synynyn kalyptasu barysynda korkem әdebiettin әleumettik mәnin tүsinbegen onyn kogamdyk ozgertimpazdyk sipatyn tanymagan shygarmashylyk bostandyktyn syryn ukpagan tүr men mazmunnyn arasyndagy dialektik bajlanystyn kupiyasyna koz salmagan sektanttykty әdebiet avtonomiyalygyn uagyzdagan oner oner үshin nemese oner sayasattyn kuly degen teoriyalarga sүjegen daryndar men toptardyn bәrine karsy kүres zhүrgizuge tura keldi Sovet әdebieti adamzattyn korkemdik damuyndagy zhana bir kadamy bolyp en revolyuciyashyl en ozdyk әdebietke ajnaldy DerekkozderҚazak sovet enceklopediyasy 2 tom