Ұлтабар— күйіс қайыратын малдардың қарнының бір бөлігі. Ол құрылысы мен қызметі жағынан күйіс қайырмайтын малдың қарнына ұқсас. Ұлтабардың кілегей қабығы құрамында ферменттер мен тұз қышқылы сөл түзетін арнаулы клетчаткалар болады. Сондықтан қарынның бұл бөлігінде жын (малдың қарнындағы көп ұнтақталынбаған, шала қорытылған қойыртпақ зат) негізінен химикалық өңдеуден өтеді. Ұлтабар сөлі күрделі мукопротеид түрінде түзіледі. Ол мен гиалуронды қышқылдан, , карбоксил, және белок топтарынан құралған. Сөлдің әсерінен мұнда инфузориялар мен бактериялар тіршілігі тоқтап, олар ери бастайды. Сөлдің құрамында белоктарды ыдырататын пепсин ферменті болады. Оның құрамы рацион түріне қарай өзгере бермейді. Себебі, Ұлтабарға түсетін жын алдын ала өңдеуден өтіп, оның құрамы айтарлықтай тұрақты болады. Малды азықтандырудың қалыпты жағдайында Ұлтабар сөлі тоқтаусыз бөлінеді. Аш малда сөл бөлу процесі күрт төмендеп, сөлдің қышқылдылығы жоғарылайды. Тәулігіне ірі қара 50 — 60 л, қой 5 л Ұлтабар сөлін бөледі. Азықтандыру үстінде сөл бөлу күшейеді. Сөл бөлу қарқынына және оның қышқылдылығына малдың физиологиялық күйі де әсер етеді. Мыс., саулық қойларда төлдеуден бір ай бұрын Ұлтабар сөлінің қышқылдығы төмендеп, төлдегеннен кейін едәуір жоғарылайды. Буаз кезінде және емізу кезеңдерінде сөл бөлу күшейеді. Ұлтабар сөлінің бөліну қарқыны мес қарындағы бактер. ферменттелудің жылдамдығына да байланысты.
Ұлтабар (сычуг); (лат. abomasum) — күйісті жануарлардың көп бөлімді қарнының соңғы безді бөлімі. Ұлтабардың кілегейлі қабығында безді қарын қабырғасына тән: кардиальды, фундальды және пилорустық бездер аймақтары болады. Оның қабырғасы кілегейлі, етті және сірлі қабықтардан құралған. Кілегейлі қабығын бірқабатты призма тәрізді көбелі эпителий астарлайды. Ұлтабарда ас (жын) ұлтабар сөлінің құрамындағы ферменттердің көмегімен химиялық жолмен қорытылады.
Дереккөздер
“Қазақ Энциклопедиясы”, 9 том.
- Биоморфология терминдерінің түсіндірме сөздігі / — Алматы: «Сөздік-Словарь», 2009 жыл. ISBN 9965-822-54-9
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ұltabar kүjis kajyratyn maldardyn karnynyn bir boligi Ol kurylysy men kyzmeti zhagynan kүjis kajyrmajtyn maldyn karnyna uksas Ұltabardyn kilegej kabygy kuramynda fermentter men tuz kyshkyly sol tүzetin arnauly kletchatkalar bolady Sondyktan karynnyn bul boliginde zhyn maldyn karnyndagy kop untaktalynbagan shala korytylgan kojyrtpak zat negizinen himikalyk ondeuden otedi Ұltabar soli kүrdeli mukoproteid tүrinde tүziledi Ol men gialurondy kyshkyldan karboksil zhәne belok toptarynan kuralgan Soldin әserinen munda infuzoriyalar men bakteriyalar tirshiligi toktap olar eri bastajdy Soldin kuramynda beloktardy ydyratatyn pepsin fermenti bolady Onyn kuramy racion tүrine karaj ozgere bermejdi Sebebi Ұltabarga tүsetin zhyn aldyn ala ondeuden otip onyn kuramy ajtarlyktaj turakty bolady Maldy azyktandyrudyn kalypty zhagdajynda Ұltabar soli toktausyz bolinedi Ash malda sol bolu procesi kүrt tomendep soldin kyshkyldylygy zhogarylajdy Tәuligine iri kara 50 60 l koj 5 l Ұltabar solin boledi Azyktandyru үstinde sol bolu kүshejedi Sol bolu karkynyna zhәne onyn kyshkyldylygyna maldyn fiziologiyalyk kүji de әser etedi Mys saulyk kojlarda toldeuden bir aj buryn Ұltabar solinin kyshkyldygy tomendep toldegennen kejin edәuir zhogarylajdy Buaz kezinde zhәne emizu kezenderinde sol bolu kүshejedi Ұltabar solinin bolinu karkyny mes karyndagy bakter fermentteludin zhyldamdygyna da bajlanysty Ұltabar sychug lat abomasum kүjisti zhanuarlardyn kop bolimdi karnynyn songy bezdi bolimi Ұltabardyn kilegejli kabygynda bezdi karyn kabyrgasyna tәn kardialdy fundaldy zhәne pilorustyk bezder ajmaktary bolady Onyn kabyrgasy kilegejli etti zhәne sirli kabyktardan kuralgan Kilegejli kabygyn birkabatty prizma tәrizdi kobeli epitelij astarlajdy Ұltabarda as zhyn ultabar solinin kuramyndagy fermentterdin komegimen himiyalyk zholmen korytylady Derekkozder Қazak Enciklopediyasy 9 tom Biomorfologiya terminderinin tүsindirme sozdigi Almaty Sozdik Slovar 2009 zhyl ISBN 9965 822 54 9Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet