Үй торғайы

Үй торғайы (лат. Passer domesticus) — бүкіл континенттерде, қай жерде болса да адамға серіктес және таныс құс.

Үй торғай
(IUCN3.1)
Тегі: Passer Түрі: domesticus
Native range        Introduced range
Fringilla domestica Linnaeus, 1758

Таралуы

Қазақстанда аумақтың үлкен бөлігінде – адам қоныстанған жерлердің барлығында ұялайды. Ол отырықшы өмір сүреді.

Биологиялық сипаттама

Үй торғайының аталығы торғайлар көріксіздігі туралы пікірдің кең тарағандығына қарамастан, зәйтүн түстес - сұр, сарғылт - қоңыр, қара және ақ түстерден едәуір алабажақ реңді болып келеді. Жылдың көп бөлігінде үйір түзеді, алайда жеке жұп болып ұялайды. Ұясы түрлі-түрлі қуыстарда, адам салған құрылыстарда басымырақ - көше шамдары мен ескі пошта жәшіктерінде орналасады. Ұяны аталығы мен аналығы 2-9 күнде салады. Салындыдағы 5-7 теңбілді жұмыртқаларды тек қана күндіз басады. Балапандар 10-18 күннен соң жұмыртқаны жарып шығады. Жұмыртқа басу орташа есеппен 12 күнге созылады. Балапандар ұяда 11-19 (орташа есеппен - 14) күн болады. Оларды ата-енелері ұядан ұшқан соң тағы бір аптаға жуық жемдейді. Бір жазда екі рет ұялайды. Ұялас балапандар екінші рет ұядан ұшқан соң, үй торғайлар басқа торғайлармен үйірге бірігіп, дәнді дақылдар пісіп жетілген егістікке осы кезеңде шабуыл жасайды. Алайда қалада өмір сүрген торғайлар жыл бойы қоныс аудармай, осы жерден қорегін табады.

Дереккөз

1. Мектеп энциклопедиясы. Алматы: Атамұра, 2010.

1. Passer domesticus. Version 2013.2. (2013). Тексерілді, 12 наурыз 2014.