Құдатартар Құда тартыс құда түсу құдаға есік төр көрсету кезінде жасалатын күлдіргі жоралғылардың бірі Құдалар бірер күн

Құдатартар, Құда тартыс – құда түсу, құдаға есік-төр көрсету кезінде жасалатын күлдіргі жоралғылардың бірі. Құдалар бірер күн тыныққан соң, ертеңіне қыз әкесі оларды үйіне шақырады. Осы аралықта құдатартар жоралғысы жасалады.

Құдатартар. ҚР ҰМ материалдары бойынша суретті салған Б. Досымов

Барысы мен түрлері

Құдатартар құдалық мәселесі шешіліп, құдаларға құйрық-бауыр тартылып, құдалық әбден қызған сәтте, бір топ әйелдер құдаларға шашу шашып, құдатартар кәдесін бастайды. Құдаларға жеке-жеке талап қойып, біріне ән салдырса, екіншісіне күй тартқызып, үшіншісіне жұмбақ шештіріп, жаңылтпаш айтқызады. Талапты орындай алмағандар “құдатартарыңды” ал деп, ақшалай не заттай кәдесін береді. Егер құдалардың тарту-таралғысына көңілі толмаса, құдағилар: “суға сүйрейміз, басына құрым қалпақ кигіземіз, құдалардың бетіне ұн, күйе, батпақ жағамыз” деп қорқытып, қалжыңдаған. Құдатартар ырымын жасағанда қандай қиын талап қойылса да құдалар мойынсұнып, артын әзіл-қалжыңға бұрып, реніш білдірмеген. Құдатартар кәдесі кей жерлерде ойын-сауық кеші ретінде өткізіледі.

Дереккөздер

ҚАЗАҚТЫҢ ЭТНОГРАФИЯЛЫҚ КАТЕГОРИЯЛАР, ҰҒЫМДАР МЕН АТАУЛАРЫНЫҢ ДӘСТҮРЛI ЖҮЙЕСI. Энциклопедия. – Алматы: РПК “СЛОН”, 2012. – (илл.) ISBN 978-601-7026-17-23-том: К – Қ – 736 бет.ISBN 978-601-7026-21-9

Әдебиеттер

Алтынсарин И. Очерк обычаев при сватовстве и свадьбе у киргизов Оренбургского ведомства. ЗООИРГО. Вып.1. Казань, 1870. С.104-110;
Арғынбаев Х. Қазақ халқындағы семья мен неке (тарихи-этнографиялық шолу). Алматы: Ғылым, 1973;
ҚӘТС. 10-том. Алматы: Арыс, 2009;
Кенжеахметұлы С. Қазақ халқының тұрмысы мен мәдениеті. Алматы: Алматыкітап, 2010;
ҚР МОМ – материалдарынан;
ОМЭЭ – материалдарынан.

[1] ҚАЗАҚТЫҢ ЭТНОГРАФИЯЛЫҚ КАТЕГОРИЯЛАР, ҰҒЫМДАР МЕН АТАУЛАРЫНЫҢ ДӘСТҮРЛI ЖҮЙЕСI. Энциклопедия. – Алматы: РПК “СЛОН”, 2012. – (илл.) ISBN 978-601-7026-17-23-том: К – Қ – 736 бет.ISBN 978-601-7026-21-9