Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Қос қанаттылар (Diptera) – жәндіктер класының бір отряды.
| Қосқанаттылар | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| ||||||||||||
| Кіші отрядтарыы | ||||||||||||
|
Жер шарында кең таралған, 150-дей тұқымдасы 100 мыңнан астам түрі белгілі. Қазақстанда 2 отряд тармағы (ұзынмұрттылар және ), 114 тұқымдасы, 5 мыңға жуық түрі бар. Қазба қалдықтары триас кезеңінен белгілі. Атауы қос қанатына орай қойылған (кейбір түрлерінің қанаты жоқ), көздері ұқсайды. Мұртшасы үш не одан да көп бунақтан тұрады. Аузы шаншып тесуге, жалауға бейімделген. Толық түрленіп дамиды. Дернәсілі құртқа ұқсас, аяқтары болмайды. бос жатады не ең соңғы дернәсіл қабығымен (піллә) қапталады. Кейбір қос қанаттылар түрлерінің дернәсілдері өсімдіктер мен жануарлар денесінде өсіп жетіледі, ересек жәндіктер өсімдік шірігімен, жануар қанымен қоректенеді. Қос қанаттылар арасында синантроптар да (үй жануарлары, өсімдіктер және микроорганизмдерге қатысты; мысалы, тышқан, шыбын) бар. Қан сорғыш жәндіктер (масса, шіркей, т.б.) адам мен малға безгек, , сияқты жұқпалы аурулар таратады. , швед шыбыны, ұзынсирақты бақша шыбыны, тері бөгелегі, қарын бөгелегі – аулы шаруашылығы мен мал шаруашылығының зиянкестері. Бірқатар қос қанаттылар пайдалы жәндіктер: – өсімдіктерді тозаңдандырады; жеміс шыбыны (дрозофила) генетикалық зерттеулерде пайдаланылады; кейбір қосқанаттылар дернәсілдері (тахина) зиянкес жәндіктермен қоректеніп, шаруашылыққа пайда келтіреді; дернәсілдері – балық жемі; ктырьлар шегіртке, маса, шыбынды құртады. Қазақстанда 6 түрі (мыс., алып шыбын, жетілмеген эфедрома, құмыты шыбыны, т.б.) “Қызыл кітапқа” енгізілген.
Дереккөздер
- "Қазақ энциклопедиясы", VI-том
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қos kanattylar Diptera zhәndikter klasynyn bir otryady ҚoskanattylarDүniesi ZhanuarlarZhamagaty BuynayaktylarTaby ZhәndikterKishi taby PterygotaYksham taby NeopteraSaby Diptera Linnaeus 1758Kishi otryadtaryyBrachycera Nematocera uzynmurttylar Zher sharynda ken taralgan 150 dej tukymdasy 100 mynnan astam tүri belgili Қazakstanda 2 otryad tarmagy uzynmurttylar zhәne 114 tukymdasy 5 mynga zhuyk tүri bar Қazba kaldyktary trias kezeninen belgili Atauy kos kanatyna oraj kojylgan kejbir tүrlerinin kanaty zhok kozderi uksajdy Murtshasy үsh ne odan da kop bunaktan turady Auzy shanshyp tesuge zhalauga bejimdelgen Tolyk tүrlenip damidy Dernәsili kurtka uksas ayaktary bolmajdy bos zhatady ne en songy dernәsil kabygymen pillә kaptalady Kejbir kos kanattylar tүrlerinin dernәsilderi osimdikter men zhanuarlar denesinde osip zhetiledi eresek zhәndikter osimdik shirigimen zhanuar kanymen korektenedi Қos kanattylar arasynda sinantroptar da үj zhanuarlary osimdikter zhәne mikroorganizmderge katysty mysaly tyshkan shybyn bar Қan sorgysh zhәndikter massa shirkej t b adam men malga bezgek siyakty zhukpaly aurular taratady shved shybyny uzynsirakty baksha shybyny teri bogelegi karyn bogelegi auly sharuashylygy men mal sharuashylygynyn ziyankesteri Birkatar kos kanattylar pajdaly zhәndikter osimdikterdi tozandandyrady zhemis shybyny drozofila genetikalyk zertteulerde pajdalanylady kejbir koskanattylar dernәsilderi tahina ziyankes zhәndiktermen korektenip sharuashylykka pajda keltiredi dernәsilderi balyk zhemi ktyrlar shegirtke masa shybyndy kurtady Қazakstanda 6 tүri mys alyp shybyn zhetilmegen efedroma kumyty shybyny t b Қyzyl kitapka engizilgen Derekkozder Қazak enciklopediyasy VI tom