Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Қарабауыр бұлдырық (лат. Pterocles orientalis) – бұлдырықтәрізділер отряды, бұлдырық тұқымдасына жататын құс.
| Қарабауыр бұлдырық | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
 (IUCN3.1) | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Pterocles orientalis (Linnaeus, 1758) |
Салмағы 300 – 400 г. Қазақстанның оңтүстік-батыс бөлігінде Қамыс-Самар көлінде, мен Зайсан қазаншұңқырында, Кіші Азия және Солтүстік Африканың шөл далаларында мекендейді. Дене тұрқы 35 см, қанатының жайғандағы өрісі 70 см, құйрығының ұзындығы 11 см. Басы, мойнының артқы жағы және кеудесі қызыл сұр түсті. Кеудесі мен бауырында қара немесе қара қоңыр түсті жолақтар анық көрінеді. Сирағындағы қауырсындары қоңыр сары түсті, тұмсығы көк түсті болады. Ұяны жеке салғанымен Қарабауыр Бұлдырықтар суатқа, жем жеуге топтасып барады. Қоразы мен мекиенін реңінен ажыратуға болады. Қарабауыр Бұлдырық – жыл құсы. Қазақстанға наурыздың ортасынан бастап ұшып келеді. Ұясы қарапайым, жерді шұңқырлайды да оған ештеңе төсемейді, кейде ұя салмай-ақ, басқа құстың ұясын пайдаланады. Сәуірдің соңы мамырдың басында ұяға 3 жұмыртқа салып, оны мекиені мен қоразы кезектесіп басады. Бір маусымда екі, кейде үш рет балапан ұшырады. Олар көбінесе шөлді аймақ өсімдіктерінің тұқымымен қоректенеді, кейде ұсақ жәндіктерді де жейді. Күзде үлкен топ құрып, қазан – қараша айларында жылы жаққа ұшып кетеді. Үндістанда, аздаған бөлігі Қызылқұмда қыстайды деп есептеледі. Қарабауыр Бұлдырықтың жылдан-жылға саны азайып келеді. Қазір олар Үстірт қорығы мен «Алтынемел» ұлттық табиғи саябағында қорғауға алынып, Қазақстанның «Қызыл кітабына» енгізілген.
Дереккөздер
- BirdLife International (2008). Pterocles orientalis. In: 2008. IUCN Red List of Threatened Species. Downloaded on 7 наурыз 2009. Database entry includes a brief justification of why this species is of least concern
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9
- Отырар. Энциклопедия. – Алматы. «Арыс» баспасы, 2005 ISBN 9965-17-272-2
- Батыс Қазақстан облысы. Энциклопедия. — Алматы: «Арыс» баспасы, 2002 жыл. ISBN 9965-607-02-8
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қarabauyr buldyryk lat Pterocles orientalis buldyryktәrizdiler otryady buldyryk tukymdasyna zhatatyn kus Қarabauyr buldyryk IUCN3 1 Dүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarTaby ҚustarSaby BuldyryktәrizdilerTukymdasy BuldyrykTegi Tүri P orientalisPterocles orientalis Linnaeus 1758 Salmagy 300 400 g Қazakstannyn ontүstik batys boliginde Қamys Samar kolinde men Zajsan kazanshunkyrynda Kishi Aziya zhәne Soltүstik Afrikanyn shol dalalarynda mekendejdi Dene turky 35 sm kanatynyn zhajgandagy orisi 70 sm kujrygynyn uzyndygy 11 sm Basy mojnynyn artky zhagy zhәne keudesi kyzyl sur tүsti Keudesi men bauyrynda kara nemese kara konyr tүsti zholaktar anyk korinedi Siragyndagy kauyrsyndary konyr sary tүsti tumsygy kok tүsti bolady Ұyany zheke salganymen Қarabauyr Buldyryktar suatka zhem zheuge toptasyp barady Қorazy men mekienin reninen azhyratuga bolady Қarabauyr Buldyryk zhyl kusy Қazakstanga nauryzdyn ortasynan bastap ushyp keledi Ұyasy karapajym zherdi shunkyrlajdy da ogan eshtene tosemejdi kejde uya salmaj ak baska kustyn uyasyn pajdalanady Sәuirdin sony mamyrdyn basynda uyaga 3 zhumyrtka salyp ony mekieni men korazy kezektesip basady Bir mausymda eki kejde үsh ret balapan ushyrady Olar kobinese sholdi ajmak osimdikterinin tukymymen korektenedi kejde usak zhәndikterdi de zhejdi Kүzde үlken top kuryp kazan karasha ajlarynda zhyly zhakka ushyp ketedi Үndistanda azdagan boligi Қyzylkumda kystajdy dep esepteledi Қarabauyr Buldyryktyn zhyldan zhylga sany azajyp keledi Қazir olar Үstirt korygy men Altynemel ulttyk tabigi sayabagynda korgauga alynyp Қazakstannyn Қyzyl kitabyna engizilgen Pterocles orientalisDerekkozderBirdLife International 2008 Pterocles orientalis In 2008 IUCN Red List of Threatened Species Downloaded on 7 nauryz 2009 Database entry includes a brief justification of why this species is of least concern Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 Otyrar Enciklopediya Almaty Arys baspasy 2005 ISBN 9965 17 272 2 Batys Қazakstan oblysy Enciklopediya Almaty Arys baspasy 2002 zhyl ISBN 9965 607 02 8