Қандауыршатәрізділер

Қандауыршатәрізділер (Amphіoxіformes) – хордалы жануарлардың бассүйексіздер тип тармағының жалғыз отряды. Қандауыршатәрізділердің бір ғана тұқымдасына жататын 30-ға жуық түрі бар. Бұлардың бәрі негізінен теңіздерде тіршілік етеді. Сондай-ақ Атлант, және мұхиттарының қоңыржай және тропиктік аймақтарындағы жылы теңіздерде де кездеседі. Қандауыршатәрізділер теңіз суының температурасы 17 – 30°С, және тұздығы 20 – 30‰ болғанда белсенді тіршілік етеді. Қандауыршатәрізділердің көпшілік түрлері теңіздің жағалауға жақын бөліктерінде құйрық жағымен су ішіндегі құмға жартылай батып жатады. Қауіп төнгенде шоршып шығып басқа жердегі құмға жартылай батады. Денесінің ұзындығы 1,5 – 8 см-дей болады. Қандауыршатәрізділер балдырлармен, ұсақ бір клеткалы организмдермен қоректенеді. Олар жылдың жылы мезгілдерінде көбейеді. Дара жынысты, сырттай ұрықтанады. Дернәсілдері үш айдай бөлшектену арқылы дамып, кірпікшелері арқылы еркін жүзіп тіршілік етеді, бірте-бірте кірпікшелері жойылады. Қандауыршатәрізділерде хордалы жануарларға тән белгілер (жүйке түтігі, хорда, т.б.) өмір бойы сақталады. Қандауыршатәрізділерді зерттеуге ғалымдар ерекше көңіл бөлді. Олардың ұрығының дамуын зерттеу арқылы орыс биологы А.О. Ковалевский жалпы хордалы жануарлардың шығу тегі және олардың тарихи даму кезеңдері туралы дұрыс ғыл. тұжырымдар жасады. Қандауыршатәрізділердің тек жергілікті мәні бар, оның құрамында белок мол, сондықтан кейбір шығыс елдерінде (Жапония, Қытай, т.б.) оларды тағам ретінде пайдаланады. Теңіздердегі қоректік тізбектер құруда маңызы зор.

Қандауыршатәрізділер.

Дереккөздер

1. Қазақстан Республикасының табиғаты 3 том, 2 бөлім