Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Қайран. Қазіргі түсінігімізде — әл-дәрмен, дегенді білдіреді. «...оған қарсы қоюға өзімнің еш қайраным жоқ...» (Ө. Қанахин, Жер бас.). «Қайран» сөзінің бір ерекшелігі көбіне «жоқ» тұлғасымен тіркесте көрінеді. Сөз төркіні түркі тілдері деуге дерек жоқ емес. Хакас тілінде «хайрал» тұлғасы үш түрлі мағынада кездеседі:
- қам, қамқорлық;
- жәрдем;
- құтқару, құтылу (Хак.-рус. сл., 1953, 267).
моңғол тілінде «хайран» сөзі — біздегі «қайран» тұлғасы беретін мағынамен қоса «аянышты», «сорлы» дегендерді де меншіктенеді (Мон.-қаз. сөз., 1954, 253). «Қайран» сөзінің тарихы қалай болғанда да түркі, моңғол халықтарының тілімен байланыстылығына шек келтіруге болмайтын сияқты. Өйткені тұлға жағының сәйкестігін былай қойғанда, мағыналарының өзі бірінен-бірі алшақ кетіп жатқан жоқ. Бір тілде «әл, дәрменді» ұғындырса (қазақтарда), екіншісінде — осылармен байланысты жәрдем, қүтқару (хакастарда) немесе сорлылық, аянышты (моңғолдарда) жағдайларды түсіндіреді.
Демек, іс-қимылдың шама-шарқы және содан туындайтын нәтиже мағыналарын сезінеміз. Анығырақ айтқаида, әл, дәрмені жоқ адамньщ қолдан келер жәрдемі, қамқорлығы да жоқ, осылардың бәрінен жұрдай адам сорлы да аянышты болары өзінен-өзі белгілі.
Дереккөздер
- Бес жүз бес сөз.— Алматы: Рауан, 1994 жыл. ISBN 5-625-02459-6
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қajran Қazirgi tүsinigimizde әl dәrmen degendi bildiredi ogan karsy koyuga ozimnin esh kajranym zhok Ө Қanahin Zher bas Қajran sozinin bir ereksheligi kobine zhok tulgasymen tirkeste korinedi Soz torkini tүrki tilderi deuge derek zhok emes Hakas tilinde hajral tulgasy үsh tүrli magynada kezdesedi kam kamkorlyk zhәrdem kutkaru kutylu Hak rus sl 1953 267 mongol tilinde hajran sozi bizdegi kajran tulgasy beretin magynamen kosa ayanyshty sorly degenderdi de menshiktenedi Mon kaz soz 1954 253 Қajran sozinin tarihy kalaj bolganda da tүrki mongol halyktarynyn tilimen bajlanystylygyna shek keltiruge bolmajtyn siyakty Өjtkeni tulga zhagynyn sәjkestigin bylaj kojganda magynalarynyn ozi birinen biri alshak ketip zhatkan zhok Bir tilde әl dәrmendi ugyndyrsa kazaktarda ekinshisinde osylarmen bajlanysty zhәrdem kүtkaru hakastarda nemese sorlylyk ayanyshty mongoldarda zhagdajlardy tүsindiredi Demek is kimyldyn shama sharky zhәne sodan tuyndajtyn nәtizhe magynalaryn sezinemiz Anygyrak ajtkaida әl dәrmeni zhok adamnsh koldan keler zhәrdemi kamkorlygy da zhok osylardyn bәrinen zhurdaj adam sorly da ayanyshty bolary ozinen ozi belgili DerekkozderBes zhүz bes soz Almaty Rauan 1994 zhyl ISBN 5 625 02459 6Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz