Эспарцет

Эспарцет (Onobrychіs) – бұршақ тұқымдасына жататын бір немесе көп жылдық шөптесін өсімдіктер. Еуропада, Азияда және т. аймағында өсетін 130-дай түрі белгілі. Қазақстанда 8 түрі бар. Ішіндегі ең маңыздысы – құм Эспарцеті (О. arenarіa). Ол республиканың орманды дала, дала, қуаң дала және таулы аймақтарында өсіріледі. Биікт. 60 – 120 см, сабағы тік, қырлы, сыртын түк басқан, кейде жайыла өседі. Тамыры жуан, кіндік тамыры 2 – 3, кейде 10 м тереңдікке кетеді. Күрделі жапырақтары дара қауырсын пішінді, оның ұзындығы 10 – 25 см. Гүлі қызғылт түсті, көп гүлді гүлшоғырына топталған. Мамыр – маусым айларында гүлдеп, жемістенеді. Айқас тозаңданатын өсімдік. Вегетац. кезеңі орылғанша 50 – 70, тұқымы піскенше 85 – 102 тәулікке созылады. Эспарцет– а. ш. дақылдарының көбінен бұрын егілетін алғы дақыл, шірнелі өсімдік; га-нан 20 – 65 ц пішен, 2 – 8 ц тұқым алынады. 100 кг пішенінде 54 азық өлшемі, 12,6% протеин болады. Аудандастырылған сорттары: , , , , т.б. Негізгі зиянкестері: түйнек бізтұмсығы, жоңышқа қандаласы, эспарцет дәнегі, эспарцет трипсі, эспарцет тұқымжегісі; аурулары: ақұнтақ кеселі, тат, фузариоз, қара теңбілдік.

Дереккөздер

<references>

1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5-89800-123-9, X том