Эксперименттік психология

Эксперименттік психология (лат. experimentum - тәжірибе, сынау) — эксперименттік әдістерді қолдану арқылы психикалық құбылыстарды зерттеудің әр қилы түрлерінің жалпы белгіленуі. Эксперименттік психологияның негізін неміс ғалымы В.Вундг (1832-1920) қалаған. Ол психологияны эксперимент арқылы зерттеуге арналған лаборатория ашты (1879). Орыс психологі Н. Ланге (1858-1921) зейін мен қабылдауға зерттеу жүргізді. Француз психологі А. Бине (1857-1911) алғаш рет ойлау гіроцесіне тәжірибе жасады. Осы зерттеулердің нәтижелері психологтардың 1 дүниежүзілік конгресінде (Париж, 1889) талқыланды. XX ғ. басында орыс психологі Г. И. Челпанов (1862-1936) психологиялық лаборатория ұйымдастырды. Психикалық құбылыстардың физиологиялық негіздерін ашуда академик И. П. Павлов (1849-1936) шартты рефлекстер әдісін анықтап берді. Осы әдіс арқылы академик Н. И. Красногорский (1882-1961) балалардың жоғарғы жүйке қызметінің даму жолдарының, ал А. Г. Иванов-Смоленский адамдардың бірінші және екінші сигнал жүйелерінің қызметін зерттеді. Психикалық процестердің пайда болу шапшаңдығын хроноскоппен, тері түйсігінің сезгіштігін , зейіннің көлемін тахистоскоппен, естуді аудиометрмен, ал бұлшық еттердің жұмысын эргографпен өлшейді. Эксперименттің екінші түрі — "табиғи экcпepимeнт". "Табиғи эксперимент" әдістемесін орыс психологі А. Ф. Лазурский (1874-1917) жасады. "Табиғи экспериментте" оны жүргізуші өзіне керек құбылысты табиғи жағдайда өзі қалыптастырып отырады.

Дереккөздер

1. Жантану атауларының түсіндірме сөздігі. — Алматы: "Сөздік-Словарь", 2006. - 384 бет. ISBN 9965-409-98-6