Шыңғыстау Тарбағатай мыс колчедан полиметалл белдеуі Шығыс Қазақстан облысындағы ішінара Павлодар облысында металл кенде

Шыңғыстау-Тарбағатай мыс колчедан-полиметалл белдеуі – Шығыс Қазақстан облысындағы (ішінара Павлодар облысында) металл кендері шоғырланған алқап. Белдеу Шыңғыс-Балқаш және Жарма терең жарылымдары белдемдерімен шектелген ірі мегантиклинорийінде орналасқан.

Геологиялық құрылымдары

Шыңғыстың Бас терең жарылымы арқылы Батыс (Батыс Шыңғыс) синклинорийлік (оңтүстік-батыстан солтүстік-шығысқа қарай Ақбастау-Құсмұрын грабен-синклинорийі, Ақшатау горст-антиклинорийі, Абыралы грабен-синклинорийі) және Шығыс (Шығыс Шыңғыс) антиклинорийлік (оңтүстік-батыстан солтүстік-шығысқа қарай Шыңғыс горст-антиклинорийі, Шығыс Шыңғыс грабен-синклинорийі, Арқалық горст-антиклинорийі, Түндік-Ащысу грабен-синклинорийі) құрылымдарына бөлінген. Белдеуде мыс-колчедан-полиметалл (кварцты-мырышты-күкірттімыс колчеданды-полиметалды) формация мен мырыш кентастары (кварцты-мырышты-сульфидті формация, алтынды-туынды кварцитті) формациялар кеңінен тараған. Барлық кентасты формациялар терең жарылымдар бойындағы тақта тастықтар мен әр түрлі бағыттардағы жарылымдардың қиылысу орындарында кембрий-ордовиктің жанартаутекті (спилит-диабаз, спилит-кератофир формациялары) тау жыныстарындағы серициттену, хлориттену, кварциттену процестері кең дамыған белдемдерде орналасқан. Құрылымдық белдемділікке эндогендік кен түзілу процесі сәйкес келеді. Белдеудің мырыш-мыс-колчеданды полиметалл кентастары ордовиктің (диорит, гранодиорит) силурдың (гранитоидтар, диориттер, гранодиорит порфирлер) ортаңғы-жоғары карбонның (гранодиориттер), жоғары карбон-төменгі пермьнің (гранодиорит-гранит кешені) интрузияларымен байланысқан.

Дереккөздер

Қазақ энциклопедиясы, 9 т.

Бұл — мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

[1] Қазақ энциклопедиясы, 9 т.