Шу-Сарысу ойысы – Қаратау, Қырғыз Алатауы, Кіндіктас, Ұлытау антиклинорийлері және Бетпақдала қатпарлықтарымен қоршалған эпикаледондық құрылым. Ұзындығы 600 км, ені 250 – 300 км. Үш тектоник. сатылы қабаттан қалыптасқан. Табаны күшті қатпарлана жақпарланған, баяу метаморфтанған рифей, төм. палеозойдың терригендік шөгінділері мен каледон интрузивтерінен түзілген. Ортаңғы герциндік қабат моласса тектес қызыл түсті континенттік шөгінділерден құралған. Қалыңд. 5000 м-дей баяу қатпарланған бұл шөгінділерде фамен-төм. карбонның теңіздік-лагуналық үгінді-карбонатты-тұзды қабаттары бар. Үшінші жоғ. қабаты горизонталь жатқан қалыңд. 3500 м-ге жететін бор – антропоген жүйелері шөгінділерінен қалыптасқан. Шу-Сарысу ойысының орта бөлігі арқылы солтүстік-батысқа созылған Тасты – Талас көтерілімімен ойыс екіге бөлінеді. Солтүстік-шығыс жағында Жезқазған – Бетпақдала, Тасбұлақ, Мойынқұм, Шығыс Шу, оңтүстік-шығыс бөлігінде Қақпансор, Созақ – Байқадам құрылымдары орналасқан. Орогендік шөгінділерден мұнай, газ, мыс, тұз кендері ашылды. Бор мен эоцен шөгінділерінде артезиан сулары бар.
Дереккөздер
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Shu Sarysu ojysy Қaratau Қyrgyz Alatauy Kindiktas Ұlytau antiklinorijleri zhәne Betpakdala katparlyktarymen korshalgan epikaledondyk kurylym Ұzyndygy 600 km eni 250 300 km Үsh tektonik satyly kabattan kalyptaskan Tabany kүshti katparlana zhakparlangan bayau metamorftangan rifej tom paleozojdyn terrigendik shogindileri men kaledon intruzivterinen tүzilgen Ortangy gercindik kabat molassa tektes kyzyl tүsti kontinenttik shogindilerden kuralgan Қalynd 5000 m dej bayau katparlangan bul shogindilerde famen tom karbonnyn tenizdik lagunalyk үgindi karbonatty tuzdy kabattary bar Үshinshi zhog kabaty gorizontal zhatkan kalynd 3500 m ge zhetetin bor antropogen zhүjeleri shogindilerinen kalyptaskan Shu Sarysu ojysynyn orta boligi arkyly soltүstik batyska sozylgan Tasty Talas koterilimimen ojys ekige bolinedi Soltүstik shygys zhagynda Zhezkazgan Betpakdala Tasbulak Mojynkum Shygys Shu ontүstik shygys boliginde Қakpansor Sozak Bajkadam kurylymdary ornalaskan Orogendik shogindilerden munaj gaz mys tuz kenderi ashyldy Bor men eocen shogindilerinde artezian sulary bar Derekkozder Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 VIII tomBul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet