Шамшырақ, маяк — кеменің жағалауды бағдарлауына әрі өз орнын анықтауын және оны әр түрлі навигациялық қауіптерден сақтандыруға арналған мұнаралық құрылыс. Шамшырақ жарықтауыш оптикалық жүйелермен және әр түрлі сигнал беруге арналған техникалық құралдармен: акустикалық (, , сирена, , ), радиотехникалық (радиошамшырақ) және аппараттармен жабдықталады.
Шамшырақ мұнарасы теңізге сұғынып жатқан жағалауға, портқа кіре беріске, өзендердің сағаларына не шығанақтарға, кейде жағалаулық жартастарға, құм қайраңдар мен су асты жартастарына орнатылады. Кемені теңіздегі қауіптерден сақтандыру үшін жүзбе Шамшырақтартар пайдаланылады. Шамшырақтарды бір-бірінен оңай ажырату үшін олардың әрқайсысына өзіне тән сигнал беретін құрал-жабдықтар орнатылады. Жарқырауық Шамшырақтардың алыстан көріну қашықтығы 20 — 50 км, ал радиошамшырақтардың сигналы 30 — 500 км және одан да қашықтықтан, акустикалық сигналдар 5 — 15 км-ден, гидроакустикалық Шамшырақтыңтың сигналдары 25 км-ге дейінгі қашықтан ажыратылады.
Шамшырақ ежелгі заманнан белгілі. Мысалы, б.з.б. 283 жылы ақ мәрмәрдан салынған “Әлемнің жеті кереметінің” бірі атанған Александрия шамшырағы (биікт. 143 м) 1500 жыл қызмет атқарған. Шамшырақтың жарықтауыш оптик. жүйесі жарық көзінен, оптик. аппарат пен фонарлық құрылыстан (атмосфераның зиянды әсерінен қорғау үшін) тұрады. Жарық көзі ретінде электрлік қыздыру және импульстік, т.б. шамдар, кейде ацетиленді, керосинді-калийлі шамдар қолданылады. Оптикалық аппараттарда жарық сәуле шағылыстырғыш, т.б. линзалар болады. Шамшырақтартар туралы нақтылы деректер навигациялық теңіз карталарында, су жолы туралы анықтамаларда, т.б. беріледі. 1974 жылы Балтық теңізінде радиоизотопты термоэлектрлі генератормен жабдықталған атомдық Шамшырақ іске қосылды.
Cілтемелер
"Қазақ Энциклопедиясы", 9 том
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Shamshyrak mayak kemenin zhagalaudy bagdarlauyna әri oz ornyn anyktauyn zhәne ony әr tүrli navigaciyalyk kauipterden saktandyruga arnalgan munaralyk kurylys Shamshyrak zharyktauysh optikalyk zhүjelermen zhәne әr tүrli signal beruge arnalgan tehnikalyk kuraldarmen akustikalyk sirena radiotehnikalyk radioshamshyrak zhәne apparattarmen zhabdyktalady ShamshyrakKronshtadtta Shamshyrak munarasy tenizge sugynyp zhatkan zhagalauga portka kire beriske ozenderdin sagalaryna ne shyganaktarga kejde zhagalaulyk zhartastarga kum kajrandar men su asty zhartastaryna ornatylady Kemeni tenizdegi kauipterden saktandyru үshin zhүzbe Shamshyraktartar pajdalanylady Shamshyraktardy bir birinen onaj azhyratu үshin olardyn әrkajsysyna ozine tәn signal beretin kural zhabdyktar ornatylady Zharkyrauyk Shamshyraktardyn alystan korinu kashyktygy 20 50 km al radioshamshyraktardyn signaly 30 500 km zhәne odan da kashyktyktan akustikalyk signaldar 5 15 km den gidroakustikalyk Shamshyraktyntyn signaldary 25 km ge dejingi kashyktan azhyratylady Shamshyrak ezhelgi zamannan belgili Mysaly b z b 283 zhyly ak mәrmәrdan salyngan Әlemnin zheti keremetinin biri atangan Aleksandriya shamshyragy biikt 143 m 1500 zhyl kyzmet atkargan Shamshyraktyn zharyktauysh optik zhүjesi zharyk kozinen optik apparat pen fonarlyk kurylystan atmosferanyn ziyandy әserinen korgau үshin turady Zharyk kozi retinde elektrlik kyzdyru zhәne impulstik t b shamdar kejde acetilendi kerosindi kalijli shamdar koldanylady Optikalyk apparattarda zharyk sәule shagylystyrgysh t b linzalar bolady Shamshyraktartar turaly naktyly derekter navigaciyalyk teniz kartalarynda su zholy turaly anyktamalarda t b beriledi 1974 zhyly Baltyk tenizinde radioizotopty termoelektrli generatormen zhabdyktalgan atomdyk Shamshyrak iske kosyldy Ciltemeler Қazak Enciklopediyasy 9 tom Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet