Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Хеопс пирамидасы — дүние жүзіндегі аса ірі пирамидалардың бірі . Бұл пирамиданы перғауын Хеопс (Хуфу) көзі тірісінде өзіне арнап б.з.б. 3 - мыңжылдықтың 1 - жартысында Гиза қаласы маңындағы Ливия шөлінде салғызған . Кезінде ежелгі мысырлықтар осынау алып кесене-пирамиданы “Хуфу көкжиегі” деп атаған . Хеопс пирамидасының табаны төрт бұрышты болып басталады да , жоғары қарай басқыш тәрізді көтеріліп , көп сатылы құрылыс түрінде тұрғызылған . Ұшар басы сүйірленіп бітетін Хеопс пирамидасының архитектуралық құрылысына сәулетші Хемиун басшылық жасаған.
| Хеопс | ||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Хеопс пирамидасы
| ||||||||||||||||||||||||||||||
| Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: Хеопс |
Тарихы
Алғашында пирамида биіктігі 146,6 м болған еді. Алайда, қазіргі кезде оның биіктігі 138,8 метр болып тұр. Ежелгі грек тарихшысы Геродоттың жазбасында пирамиданы 100 мың адам 20 жыл бойы салғандығы айтылады. Пирамидалардың салынуы, құрылысы жөнінде айтылған пікірлер сан алуан. Дегенмен аптапты Египет аспаны астында мыңдаған құл тас қарумен дәу тастарды бөліп алып, оны құрылыс орнына арқанмен сүйретіп жеткізген, пирамида биіктеген сайын тас блоктарды қолмен жоғары көтерген деген пікірлер басым. Хеопс пирамидасы салынғалы бергі 4 мың жыл бойы осы сұрақтар кімді де болсын мазалауын қояр емес. Ол туралы аңыз да көп. Осыншалық алып пирамиданы адамның салуы мүмкін емес, деп күмәнданғандар да бар. Біреулері жындар салған болуы ықтимал десе, енді бірі Жер бетінде болған басқа өркениеттің белгісі дейді. Ал бәзбіреулер мұндай кереметті өзге ғаламшардан келгендер салған деген болжамдарын ұсынуда.Өйткені бүгінге дейін және технология дамыған қазіргі заманда да дәл осындай теңдессіз құрылысты адамдар әлі де салған жоқ. Мысалы, 1989 жылы Париж қаласындағыЛувр мұражайының жанына салынған суретші Пейдің шыны пирамидасының биіктігі 22 метрден аспайды.1972 жылы АҚШ-тың Сан-Франциско қаласында пирамидаға еліктеп салынған халықаралық штаб-пәтердің алып құрылысы бар. 48 қабаттан тұратын ғимараттың биіктігі 260 метр болғанымен, көлемі Хеопс пирамидасының жартысына да жетпейді. Сондықтан да, Хеопс пирамидасы адамзат тарихындағы жеті кереметтің бірі. Үлкен пирамида мен жердің центрі арасындағы қашықтық, Солтүстік полюс арасындағы қашықтықпен бірдей. Биіктігін миллиардқа көбейткенде күнге дейінгі ара-қашықтықты береді. Яғни ол кездегі адамдар астрономияны, жағрафияны жақсы білген. Сәулет өнерінде де маман болған, пирамиданың биіктігі 210 қабат. Тарихшы Гередоттың айтуы бойынша, құрылыс материалдарын жоғарыға шығару үшін 925 метр ұзындықта ені 19 метр болатын бір кран тәріздес сырық жасалған. Бұл сырықтың да соғылуы ең аз дегенде 10 жылға созылады. Хеопс пирамидасы ауырлықтары 60 тонна мен 3 тонна арасында болатын 2 300 000 дана блок тастан жасалған. Ені 227 метрболатын шаршы негізінде құрылған.Ал оның алып жатқан алаңы 55 мың м2.Пирамиданың ортасында, жоғарыдан шамамен 100 метр төменде перғауын бөлмесі бар және тек төрт қабырға ғана. Хеопс пирамидасының тастары 3 метр биіктігіндегі бір қабырға халіне келтірілсе, бұл қабырғамен бүкіл Францияны қоршауға болады екен. (Наполеон есептетуге бұйрық берген екен).Құрылысқа пайдаланған тас «асуаннан» 2,5 т текше тас түрінде дайындалған. Хеопс пирамидасына осындай текше тастың 2 млн 2300- і қолданылған екен.
Пирамиданың 20 жылда біткені айтылуда. Ол үшін, Нілдің суы көтерілген маусымда, күніне 4000 блок тасылуы керек. 60 миллион тонна тастың тасымалдануы үшін 1000 қайық қажет. Қолмен тегістеліп, жылтыратылған 460 000 таспен қапталған. Бұлар ұқыпты орналастырылғаны соншалық, тіпті араларына қағаз да симайды екен. Пирамидаларға біреулер әуе жолдары үшін бір белгі деп, біреулер геологиялық тербелістермен резонансқа кіре алатын бір энергия орталығы деп, ал ендігі біреулер тарихқа бағыт беретін бір архив деп сенеді.
1953 жылы араб ғалымдары осы пирамида маңынан 17 метр тереңдікте, мүлде бекітіліп тасталған үлкен зал тапты. Залдан қару-жарақ, асыл бұйымдар және ұзындығы 35 метр желкенді қайық шықты. Ежелгі мысырлықтар тұрғызған пирамидалардың ішіндегі ең үлкені болып табылатын Хеопс пирамидасы адам еңбегінің ғажайып туындысы саналады.
Бүгінге дейін және технология дамыған қазіргі заманда да дәл осындай теңдессіз құрылысты адамдар әлі өз қолымен сала алған жоқ. Мысалы, 1989 жылы Париж қаласындағы Лувр мұражайының жанына салынған сәулетші Пэйдің шыны пирамидасының биіктігі 22 метрден аспайды. 1972 жылы АҚШ-тың Сан-Франсиско қаласында пирамидаға еліктеп салынған халықаралық штаб-пәтердің алып құрылысы бар. 48 қабаттан тұратын ғимараттың биіктігі 260 метр болғанмен, көлемі Хеопс пирамидасының жартысына жетпейді. Сондықтан да, Хеопс пирамидасы - адамзат тарихындағы 7 кереметтің бірі. Грек тарихшылары 7 кереметке: Олимпиядадағы Зевстің статуясын, Галикарнастағы мавзолейді, Ирактағы Семирамиданың аспалы бағын, Родос аралындағы 32 метрлік Гелиос алып мүсінін, Александрия маягын, Эфестегі Артемида ғибадатханасын жатқызады. Бірақ, осылардан бүгінге дейін аман жеткені осы Хеопс пирамидасы ғана. Аңыздарға қарамастан оны салғызған иесі мен қалай тұрғызылғаны жөніндегі деректердің анықталғаны рас. Енді сол тылсым қызықтарға кезек берейік.Таңғаларлық деректернге Мысырдың Гиза жазығында тұрған Хеопс пирамидасын «Ұлы пирамида» деп те атайды. Себебі, 4 мың жылдан аман жеткен жалғыз жәдігер - биіктігі 147 метрге жететін әлемдегі ең алып ғимарат. Әрі өте дәл құрастырылған, ең ірі тастан жасалынған бірден-бір құрылыс. Хеопс пирамидасының жалпы салмағы 5 млн. тоннаға жетеді. Бүкіл құрылысты салуға 2 млн. куб тасблок жұмсалған. Пирамиданың ірге көлемі 5,15 гектар жерді алып жатыр. Оған 200 теннис алаңын, Римдегі Әулие Петрдің екі шіркеуін орналастыруға болар еді. Кезінде Наполеон Гизадағы басты үш пирамиданың тас блоктарымен Францияның барлық шекарасын 3 метр биік, 30 см қалың қорғанмен қоршауға жетеді деген қызық есеп шығарған екен. Осындай ақылға сия бермейтін алып дүниені IV әулеттің екінші басқарушысы перғауын Хуфу б.э.д 2551-2528 жылдары Ніл өзенінің батыс жағалауына өзінің болашақ моласы етіп салғызған. Пирамидадан бүгінге жетпей жоғалғаны - құрылыстың ұшар басынан көз шағылыстырып тұратын үшбұрышты сом алтын, пирамиданың сыртын түгелдей қаптап, алыстан аппақ қардай етіп көрсететін әктас тақталар.Пирамидалар салынуы ең әуелі пирамидалардың өте дәлдікпен салынғаны таңғалдырады. Соншама көп тастардың қандай жолмен өңделіп, қалай жеткізіліп, қалайша қаланғаны да жұмбақ. Геометриялық орналасуы да ғажап: оның төрт жағы дүниенің төрт бұрышына бағытталған, бар-жоғы 8 минуттық ауытқу байқалады. (20 см). Ал, Хеопске көрші 143,5 метрлік биік Хафр пирамидасы, келесі 65 метрлік Менкаур пирамидасы үшеуі биіктен қарағанда, батысқа қарай дәл өлшеммен шұбырта бағытталып салынған (2-сурет). Хеопс пен Менкаур пирамидаларына қатарласа қаз-қатар үш-үш кіші пирамидалар орналасқан. Ол перғауындардың әйелдері мен апа-қарындастарына арналған молалар болған. Олардың да өзара өлшем ұқсастықтары егіз тамшыдай.
Хафрдың тұсына таман салынған адам басты, арыстан денелі 20 метрлік әйгілі алып Сфинкс тұтас жартастан қашалып жасалынған . Қарапайым құрал-саймандармен мұншама сұсты дүниелерді қалай салғаны туралы дәлелді болжамдар ғана айтылады. Әйтпесе, сырлы жұмбақтар сол алып тастармен бірге қаланып, уақыт қойнауына мәңгі жұтылып кеткенге ұқсайды. Пирамидаларды салмас бұрын оның тұратын орны тегістелген. Мінсіз тегістеу үшін құрылыс алаңына су жіберілген. Құрылыс алаңы дымқылданып, жібіген соң торкөз жыралар қазылған. Жыралардың тереңдігі бірдей болу үшін арнайы таяқтармен өлшеп теңестіріп отырған. Су тартылған кезде жыраларда шамалы су қалдырылған. Осылайша судың көмегімен жібітілген тасты қыртыстарды түгел тегістеген.
Әрі жырадағы қалдырылған судың деңгейін бір тегіс өлшем үшін құрал ретінде қолданған. Осылайша тегістелгендіктен пирамида бір сызат түсіп жарылмай, сәл қисайып ауытқымастан мызғымай тұр. Хеопс пирамидасын салуға пайдаланылатын тастар Гизадан оңтүстікке қарай 300 метр қашықтықта болған. Жұмысшылар жартастарды бөліп алу үшін оның жарықтарына ағаш қазықтар қағып, су құйған. Ісінген қазықтар жартастарды оңай бөліп жіберетін. Бөлінген тасблоктарды құлату үшін ағаш иінтіректер мен берік арқандар пайдаланылған . Алып тасблоктар аунап түскен кезде, жылжытып әкету үшін астына тізілген жұмыр ағаштар қойылған. Тасты өндіруге 1200 жұмысшы қатысқан. Тастар Ніл өзені және арна арқылы құрылыс алаңына жеткізіліп отырған. Бұл тастар жағада өңдеуден өткізіліп ағаш шаналарға тиелетін.
Пирамиданың биіктеуіне сәйкестіре отырып, балшық кірпіштерден көлбеу саты-жолдар жасалған. Оған жұмыр ағаштар төселіп, тас тиелген шаналардың әрбірін екі қатар тұрған 24 жұмысшы арқанмен тартып биікке шығарған . Қалайтын алаңға жеткізген соң ағаш иінтірек, арқан, төселген жұмыр ағаштар арқылы керек жерге тасты орналастыратын. Мұндай құрылысқа бір кезекте 20 мыңдай адам жұмылдырылған. Пирамиданы салуға Хеопстың ұлы Хафр өзі басшылық етті, ал сәулетшілер, ерекше талантты өнертапқыштар таңдалып отырған.
Пирамида құпиялары
Хеопста басқа пирамидаларға қарағанда ішкі ауа жолдары мен камералар өте көп. Олардың бәрі фотокамера-роботтар арқылы зерттелсе де, жұмбақ нәрселер әлі де жетерлік. Пирамиданың дәл ортасына патша камерасы орналастырылған. Оның ұзындығы - 10,6 м, ені - 5,3 м, биіктігі - 5,9 м. Оның үстінде және 5 шағын камера бар. Олар қабір камерасын басып тұрған салмақты жеңілдетеді және оны бұзылудан қорғайды. Камералардың аралығындағы гранит тақталарға Хуфудың өз аты және шеберлердің аты ойылып жазылған. Хуфудың мәйітіне арналған тас саркофагін камерадан шығарып әкету мүмкін емес, оның көлемі камераға кіретін есіктен үлкен. Бұл оның алдын ала орналастырылғанын көрсетеді (6-сурет). Патша камерасына ауа ағыны солтүстіктен және Орион жұлдызы бағытынан келіп кіреді.
Бұл фараонның жаны жұлдызға көтерілсін деген тілектен туған. Фараонның мәйіті 43,3 метрлік кемемен молаға әкелінген. Пирамиданың іргесіндегі ғибадатханада жерлеу рәсімі жасалған соң, мәйіт жерасты жолымен патша камерасына жеткізілген. Оған кірген жұмысшылар мен абыздар жерасты жолына қарай түскен соң, қайтарда шығар жерді гранит тақталармен білінбейтіндей етіп бекітіп кететін. Ал, патша камерамен жалғасып жатқан «Үлкен галерея» деп аталатын ұзындығы 46,7 м, ені 2,1 м ұзын дәлізді қарақшылардан қорғау үшін үш гранит тақтамен бөгеп қойған. Оған солтүстік жақтан келіп кіретін есік әктасты қаптауыштың астында құпия жасырылған. Патша камерасынан төменіректе ханшайым камерасы да болған.
Оған да 2 ауа жолы және жер астына түскен соң екіге айырылатын бөлек дәліз жасалған. Бірақ, оған ханшайымның мәйіті қойылмаған, Фараонның мүсіні сақталған. Бұл да - шешуі жоқ жұмбақтардың бірі. Қазір бұл пирамидалар қалашығы саяхатшылардың сүйікті мекеніне айналып отыр. Түнге қарай онда сиқырлы музыкалар ойналып, төрт жағынан көз тартарлық лазер сәулесі түсіріліп тұрады. Пирамидада әлі де қазба мен қалпына келтіру жұмыстары бір толастамайды.
Жаны шығып кеткен мәйітін мумиялатып әуреге түспес еді. Жүз мыңдаған жұмысшы құлдардың қан мен терін ағызып, тас зәулім салғызбас еді. «Мәңгілік» деп өзін алдаусыратқан асқан берік гранит тастардың терең қуысына өз атын жазғызып, зергерлерді азапқа салмас еді. 4 мың жыл адамзат тарихы үшін ұзақ көрінгенмен замана үшін қас қағым сәттей ғана. Әрі асқар шыңдай тас пирамиданың шын мәнінде Перғауынның жанымен де, рухымен де еш қатысы жоқ. Асылында, ол тас ескерткіш мәңгілікті аңсаудың рәмізі болып қана қалған. Олай болса, мәңгілікті пәни дүниеден табам деу адасушылық. Әлемнің патшасы, мейлі көшенің қайыршысы болсын, иманға келмесе, мәңгілікке деген арманын қанағаттандыра алмайды. Бақи дүниеге сенбеген соң, мәңгіліктің де мәні жоқ. Кім болса да пирамиданың иелеріне ұқсап, «бұ дүниелік мәңгіліктердің» жетегінде адасумен торыққан күй кешеді. Ал, баяғыда салынып, бізге жеткен бұл пирамидалардан біз адам өмірінің де, дүниенің де өтпелі екендігін пайымдайтын ғибрат алсақ дейміз.
Сілтемелер
"Қазақ Энциклопедиясы",9 том
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Heops piramidasy dүnie zhүzindegi asa iri piramidalardyn biri Bul piramidany pergauyn Heops Hufu kozi tirisinde ozine arnap b z b 3 mynzhyldyktyn 1 zhartysynda Giza kalasy manyndagy Liviya sholinde salgyzgan Kezinde ezhelgi mysyrlyktar osynau alyp kesene piramidany Hufu kokzhiegi dep atagan Heops piramidasynyn tabany tort buryshty bolyp bastalady da zhogary karaj baskysh tәrizdi koterilip kop satyly kurylys tүrinde turgyzylgan Ұshar basy sүjirlenip bitetin Heops piramidasynyn arhitekturalyk kurylysyna sәuletshi Hemiun basshylyk zhasagan HeopsHeops piramidasyHeops piramidasy Mysyrlyk atauyAchet Chufu 3ḫt ḫwfw Gorizont Hufu AkparatOrnalaskan zheriTapsyrys berushi Heops Xewps nemese Soῦfis Turgyzylgan kezi b z d 2560 dan 2540 dejin Tipi PiramidaTabanynyn olshemi 230 mBiiktigi algashky 146 60 mBiiktigi kazir 138 75 mKolbeu 51 50 Dini piramidaPatshajymdar piramidalary 3Ortakkorda bugan katysty media sanaty bar HeopsTarihyAlgashynda piramida biiktigi 146 6 m bolgan edi Alajda kazirgi kezde onyn biiktigi 138 8 metr bolyp tur Ezhelgi grek tarihshysy Gerodottyn zhazbasynda piramidany 100 myn adam 20 zhyl bojy salgandygy ajtylady Piramidalardyn salynuy kurylysy zhoninde ajtylgan pikirler san aluan Degenmen aptapty Egipet aspany astynda myndagan kul tas karumen dәu tastardy bolip alyp ony kurylys ornyna arkanmen sүjretip zhetkizgen piramida biiktegen sajyn tas bloktardy kolmen zhogary kotergen degen pikirler basym Heops piramidasy salyngaly bergi 4 myn zhyl bojy osy suraktar kimdi de bolsyn mazalauyn koyar emes Ol turaly anyz da kop Osynshalyk alyp piramidany adamnyn saluy mүmkin emes dep kүmәndangandar da bar Bireuleri zhyndar salgan boluy yktimal dese endi biri Zher betinde bolgan baska orkeniettin belgisi dejdi Al bәzbireuler mundaj keremetti ozge galamshardan kelgender salgan degen bolzhamdaryn usynuda Өjtkeni bүginge dejin zhәne tehnologiya damygan kazirgi zamanda da dәl osyndaj tendessiz kurylysty adamdar әli de salgan zhok Mysaly 1989 zhyly Parizh kalasyndagyLuvr murazhajynyn zhanyna salyngan suretshi Pejdin shyny piramidasynyn biiktigi 22 metrden aspajdy 1972 zhyly AҚSh tyn San Francisko kalasynda piramidaga eliktep salyngan halykaralyk shtab pәterdin alyp kurylysy bar 48 kabattan turatyn gimarattyn biiktigi 260 metr bolganymen kolemi Heops piramidasynyn zhartysyna da zhetpejdi Sondyktan da Heops piramidasy adamzat tarihyndagy zheti keremettin biri Үlken piramida men zherdin centri arasyndagy kashyktyk Soltүstik polyus arasyndagy kashyktykpen birdej Biiktigin milliardka kobejtkende kүnge dejingi ara kashyktykty beredi Yagni ol kezdegi adamdar astronomiyany zhagrafiyany zhaksy bilgen Sәulet onerinde de maman bolgan piramidanyn biiktigi 210 kabat Tarihshy Geredottyn ajtuy bojynsha kurylys materialdaryn zhogaryga shygaru үshin 925 metr uzyndykta eni 19 metr bolatyn bir kran tәrizdes syryk zhasalgan Bul syryktyn da sogyluy en az degende 10 zhylga sozylady Heops piramidasy auyrlyktary 60 tonna men 3 tonna arasynda bolatyn 2 300 000 dana blok tastan zhasalgan Eni 227 metrbolatyn sharshy negizinde kurylgan Al onyn alyp zhatkan alany 55 myn m2 Piramidanyn ortasynda zhogarydan shamamen 100 metr tomende pergauyn bolmesi bar zhәne tek tort kabyrga gana Heops piramidasynyn tastary 3 metr biiktigindegi bir kabyrga haline keltirilse bul kabyrgamen bүkil Franciyany korshauga bolady eken Napoleon eseptetuge bujryk bergen eken Қurylyska pajdalangan tas asuannan 2 5 t tekshe tas tүrinde dajyndalgan Heops piramidasyna osyndaj tekshe tastyn 2 mln 2300 i koldanylgan eken Piramidanyn 20 zhylda bitkeni ajtyluda Ol үshin Nildin suy koterilgen mausymda kүnine 4000 blok tasyluy kerek 60 million tonna tastyn tasymaldanuy үshin 1000 kajyk kazhet Қolmen tegistelip zhyltyratylgan 460 000 taspen kaptalgan Bular ukypty ornalastyrylgany sonshalyk tipti aralaryna kagaz da simajdy eken Piramidalarga bireuler әue zholdary үshin bir belgi dep bireuler geologiyalyk terbelistermen rezonanska kire alatyn bir energiya ortalygy dep al endigi bireuler tarihka bagyt beretin bir arhiv dep senedi 1953 zhyly arab galymdary osy piramida manynan 17 metr terendikte mүlde bekitilip tastalgan үlken zal tapty Zaldan karu zharak asyl bujymdar zhәne uzyndygy 35 metr zhelkendi kajyk shykty Ezhelgi mysyrlyktar turgyzgan piramidalardyn ishindegi en үlkeni bolyp tabylatyn Heops piramidasy adam enbeginin gazhajyp tuyndysy sanalady Bүginge dejin zhәne tehnologiya damygan kazirgi zamanda da dәl osyndaj tendessiz kurylysty adamdar әli oz kolymen sala algan zhok Mysaly 1989 zhyly Parizh kalasyndagy Luvr murazhajynyn zhanyna salyngan sәuletshi Pejdin shyny piramidasynyn biiktigi 22 metrden aspajdy 1972 zhyly AҚSh tyn San Fransisko kalasynda piramidaga eliktep salyngan halykaralyk shtab pәterdin alyp kurylysy bar 48 kabattan turatyn gimarattyn biiktigi 260 metr bolganmen kolemi Heops piramidasynyn zhartysyna zhetpejdi Sondyktan da Heops piramidasy adamzat tarihyndagy 7 keremettin biri Grek tarihshylary 7 keremetke Olimpiyadadagy Zevstin statuyasyn Galikarnastagy mavzolejdi Iraktagy Semiramidanyn aspaly bagyn Rodos aralyndagy 32 metrlik Gelios alyp mүsinin Aleksandriya mayagyn Efestegi Artemida gibadathanasyn zhatkyzady Birak osylardan bүginge dejin aman zhetkeni osy Heops piramidasy gana Anyzdarga karamastan ony salgyzgan iesi men kalaj turgyzylgany zhonindegi derekterdin anyktalgany ras Endi sol tylsym kyzyktarga kezek berejik Tangalarlyk derekternge Mysyrdyn Giza zhazygynda turgan Heops piramidasyn Ұly piramida dep te atajdy Sebebi 4 myn zhyldan aman zhetken zhalgyz zhәdiger biiktigi 147 metrge zhetetin әlemdegi en alyp gimarat Әri ote dәl kurastyrylgan en iri tastan zhasalyngan birden bir kurylys Heops piramidasynyn zhalpy salmagy 5 mln tonnaga zhetedi Bүkil kurylysty saluga 2 mln kub tasblok zhumsalgan Piramidanyn irge kolemi 5 15 gektar zherdi alyp zhatyr Ogan 200 tennis alanyn Rimdegi Әulie Petrdin eki shirkeuin ornalastyruga bolar edi Kezinde Napoleon Gizadagy basty үsh piramidanyn tas bloktarymen Franciyanyn barlyk shekarasyn 3 metr biik 30 sm kalyn korganmen korshauga zhetedi degen kyzyk esep shygargan eken Osyndaj akylga siya bermejtin alyp dүnieni IV әulettin ekinshi baskarushysy pergauyn Hufu b e d 2551 2528 zhyldary Nil ozeninin batys zhagalauyna ozinin bolashak molasy etip salgyzgan Piramidadan bүginge zhetpej zhogalgany kurylystyn ushar basynan koz shagylystyryp turatyn үshburyshty som altyn piramidanyn syrtyn tүgeldej kaptap alystan appak kardaj etip korsetetin әktas taktalar Piramidalar salynuy en әueli piramidalardyn ote dәldikpen salyngany tangaldyrady Sonshama kop tastardyn kandaj zholmen ondelip kalaj zhetkizilip kalajsha kalangany da zhumbak Geometriyalyk ornalasuy da gazhap onyn tort zhagy dүnienin tort buryshyna bagyttalgan bar zhogy 8 minuttyk auytku bajkalady 20 sm Al Heopske korshi 143 5 metrlik biik Hafr piramidasy kelesi 65 metrlik Menkaur piramidasy үsheui biikten karaganda batyska karaj dәl olshemmen shubyrta bagyttalyp salyngan 2 suret Heops pen Menkaur piramidalaryna katarlasa kaz katar үsh үsh kishi piramidalar ornalaskan Ol pergauyndardyn әjelderi men apa karyndastaryna arnalgan molalar bolgan Olardyn da ozara olshem uksastyktary egiz tamshydaj Hafrdyn tusyna taman salyngan adam basty arystan deneli 20 metrlik әjgili alyp Sfinks tutas zhartastan kashalyp zhasalyngan Қarapajym kural sajmandarmen munshama susty dүnielerdi kalaj salgany turaly dәleldi bolzhamdar gana ajtylady Әjtpese syrly zhumbaktar sol alyp tastarmen birge kalanyp uakyt kojnauyna mәngi zhutylyp ketkenge uksajdy Piramidalardy salmas buryn onyn turatyn orny tegistelgen Minsiz tegisteu үshin kurylys alanyna su zhiberilgen Қurylys alany dymkyldanyp zhibigen son torkoz zhyralar kazylgan Zhyralardyn terendigi birdej bolu үshin arnajy tayaktarmen olshep tenestirip otyrgan Su tartylgan kezde zhyralarda shamaly su kaldyrylgan Osylajsha sudyn komegimen zhibitilgen tasty kyrtystardy tүgel tegistegen Әri zhyradagy kaldyrylgan sudyn dengejin bir tegis olshem үshin kural retinde koldangan Osylajsha tegistelgendikten piramida bir syzat tүsip zharylmaj sәl kisajyp auytkymastan myzgymaj tur Heops piramidasyn saluga pajdalanylatyn tastar Gizadan ontүstikke karaj 300 metr kashyktykta bolgan Zhumysshylar zhartastardy bolip alu үshin onyn zharyktaryna agash kazyktar kagyp su kujgan Isingen kazyktar zhartastardy onaj bolip zhiberetin Bolingen tasbloktardy kulatu үshin agash iintirekter men berik arkandar pajdalanylgan Alyp tasbloktar aunap tүsken kezde zhylzhytyp әketu үshin astyna tizilgen zhumyr agashtar kojylgan Tasty ondiruge 1200 zhumysshy katyskan Tastar Nil ozeni zhәne arna arkyly kurylys alanyna zhetkizilip otyrgan Bul tastar zhagada ondeuden otkizilip agash shanalarga tieletin Piramidanyn biikteuine sәjkestire otyryp balshyk kirpishterden kolbeu saty zholdar zhasalgan Ogan zhumyr agashtar toselip tas tielgen shanalardyn әrbirin eki katar turgan 24 zhumysshy arkanmen tartyp biikke shygargan Қalajtyn alanga zhetkizgen son agash iintirek arkan toselgen zhumyr agashtar arkyly kerek zherge tasty ornalastyratyn Mundaj kurylyska bir kezekte 20 myndaj adam zhumyldyrylgan Piramidany saluga Heopstyn uly Hafr ozi basshylyk etti al sәuletshiler erekshe talantty onertapkyshtar tandalyp otyrgan Piramida kupiyalaryHeopsta baska piramidalarga karaganda ishki aua zholdary men kameralar ote kop Olardyn bәri fotokamera robottar arkyly zerttelse de zhumbak nәrseler әli de zheterlik Piramidanyn dәl ortasyna patsha kamerasy ornalastyrylgan Onyn uzyndygy 10 6 m eni 5 3 m biiktigi 5 9 m Onyn үstinde zhәne 5 shagyn kamera bar Olar kabir kamerasyn basyp turgan salmakty zhenildetedi zhәne ony buzyludan korgajdy Kameralardyn aralygyndagy granit taktalarga Hufudyn oz aty zhәne sheberlerdin aty ojylyp zhazylgan Hufudyn mәjitine arnalgan tas sarkofagin kameradan shygaryp әketu mүmkin emes onyn kolemi kameraga kiretin esikten үlken Bul onyn aldyn ala ornalastyrylganyn korsetedi 6 suret Patsha kamerasyna aua agyny soltүstikten zhәne Orion zhuldyzy bagytynan kelip kiredi Bul faraonnyn zhany zhuldyzga koterilsin degen tilekten tugan Faraonnyn mәjiti 43 3 metrlik kememen molaga әkelingen Piramidanyn irgesindegi gibadathanada zherleu rәsimi zhasalgan son mәjit zherasty zholymen patsha kamerasyna zhetkizilgen Ogan kirgen zhumysshylar men abyzdar zherasty zholyna karaj tүsken son kajtarda shygar zherdi granit taktalarmen bilinbejtindej etip bekitip ketetin Al patsha kameramen zhalgasyp zhatkan Үlken galereya dep atalatyn uzyndygy 46 7 m eni 2 1 m uzyn dәlizdi karakshylardan korgau үshin үsh granit taktamen bogep kojgan Ogan soltүstik zhaktan kelip kiretin esik әktasty kaptauyshtyn astynda kupiya zhasyrylgan Patsha kamerasynan tomenirekte hanshajym kamerasy da bolgan Ogan da 2 aua zholy zhәne zher astyna tүsken son ekige ajyrylatyn bolek dәliz zhasalgan Birak ogan hanshajymnyn mәjiti kojylmagan Faraonnyn mүsini saktalgan Bul da sheshui zhok zhumbaktardyn biri Қazir bul piramidalar kalashygy sayahatshylardyn sүjikti mekenine ajnalyp otyr Tүnge karaj onda sikyrly muzykalar ojnalyp tort zhagynan koz tartarlyk lazer sәulesi tүsirilip turady Piramidada әli de kazba men kalpyna keltiru zhumystary bir tolastamajdy Zhany shygyp ketken mәjitin mumiyalatyp әurege tүspes edi Zhүz myndagan zhumysshy kuldardyn kan men terin agyzyp tas zәulim salgyzbas edi Mәngilik dep ozin aldausyratkan askan berik granit tastardyn teren kuysyna oz atyn zhazgyzyp zergerlerdi azapka salmas edi 4 myn zhyl adamzat tarihy үshin uzak koringenmen zamana үshin kas kagym sәttej gana Әri askar shyndaj tas piramidanyn shyn mәninde Pergauynnyn zhanymen de ruhymen de esh katysy zhok Asylynda ol tas eskertkish mәngilikti ansaudyn rәmizi bolyp kana kalgan Olaj bolsa mәngilikti pәni dүnieden tabam deu adasushylyk Әlemnin patshasy mejli koshenin kajyrshysy bolsyn imanga kelmese mәngilikke degen armanyn kanagattandyra almajdy Baki dүniege senbegen son mәngiliktin de mәni zhok Kim bolsa da piramidanyn ielerine uksap bu dүnielik mәngilikterdin zheteginde adasumen torykkan kүj keshedi Al bayagyda salynyp bizge zhetken bul piramidalardan biz adam omirinin de dүnienin de otpeli ekendigin pajymdajtyn gibrat alsak dejmiz Siltemeler Қazak Enciklopediyasy 9 tom Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet