Фотограмметрия

Фотограмметрия (Фото, гр. gramma — жазу және …метрия) — әр түрлі объектілердің фотосуреттегі кескіні бойынша олардың кеңістіктегі орналасу қалпын, пішінін, мөлшерін анықтау әдістерін зерттеумен айналысатын техникалық пән.

Фотограмметрия өңдеулер үшін қажетті фотосуреттер арнаулы фотоаппараттардың көмегімен жер бетінде, ұшақтан, тікұшақтан, ғарыш кемесінен, т.б. түсіріледі. Жазық объектінің мөлшері мен конфигурациясын анықтау үшін жеке фотосуреттерді пайдалануға болады. Ол үшін суретте кескінделген объектінің кем дегенде үш нүктесінің (тірек нүктелері) координатасын білу қажет. Бұл жағдайда суретті оптикалық немесе графиктік тәсілмен түрлендіруге және көлденең не тік координаталық жазықтықта түсірілген объектінің ортогонал проекциясына сәйкес келетін кескінді алуға болады. Объектінің әр түрлі нүктелерінің кеңістіктік орналасу қалпын анықтау үшін олардың әрқайсысы кеңістіктің әр түрлі нүктелерінен кем дегенде екі рет суретке түсіріледі. Бұл жағдайда екі суреттің де ішкі және сыртқы бағдарлау элементтерін не ішкі бағдарлау элементтері мен үш тірек нүктесінің кеңістіктік координаталарын білу қажет. Аэрофототүсірім кезінде қажетті тірек нүктелерін фотограмметрия тор (фототриангуляция) құру жолымен анықтауға болады. Фотограмметрия топография карталарды жасауда, орман шаруашылығында, геология іздеу жұмыстарында, архит. ескерткіштер мен ғимараттардың деформациясын зерттеу кезінде, жол оқиғаларын, мұздықтар қозғалысын, топырақ эрозиясын, теңіз толқуын, тау жыныстарының жатысын зерттегенде, т.б. кеңінен пайдаланылады.

Дереккөздер

1. "Қазақ Энциклопедиясы"