Фетальді алкогольді синдром немесе ұрықтың алькогольді синдромы (басқа атаулары: эмбриональді алкоголь синдромы, фетальды алкогольді салдарлар) — әйелдің жүктілік кезінде және оған дейінгі уақытта алкогольді (құрамында спирті бар) ішімдіктерді тұтыну салдарынан нәресте бойында пайда болатын психикалық және физикалық ақаулардың жиынтық атауы. Мұндай ақаулар алкогольді ішімдіктерден болатын зардаптардың ең қауіптілеріне жатады. ФАС зардаптары сәби туған кезден бастап, адам өмірінің соңына дейін сақталады. Ал ол кемшіліктерден емделу, құтылу жағы екіталай мәселе. Әйелдің арақ, сыра, шарап және тағы да басқа алкогольдік ішімдіктерді пайдалануының ұрпаққа тигізер кері әсері — осы. ФАС ішімдікке салынып кеткен әйелдер мен жиі ішіп тұратын әйелдерден туған балалар арасында көптеп кездеседі. Фетальді (фетальды)» сөзінің мағынасы «жүктіліктің 9 аптасынан бастап жатырда дамитын ұрыққа қатысты (байланысты)» деген мағынаны береді, яғни баланың жолдасы мен кіндік арқылы ұрықтың бойына уытын тарататын зиянды заттар ұрықтың дұрыс дамуына айтарлықтай кедергі келтіреді. Фетальді алкогольді синдромы бар адамның жүйке жүйесі мен дене құрылымындағы кемістіктері көрініп тұрады. Бірақ Даун синдромының белгілері сияқты айқын болып көрінбейді. Олардың өзін-өзі ұстаулары, қимыл әрекеттерінде аурудың ізі байқалады. Соның барлығы алкогольдік ішімдіктерді көп мөлшерде пайдаланудан туындаған салдарларға жатады.
Эмбриональді алкоголь синдромы бар нәрестенің белгілері мынадай:
массасы аз болып туылады (аз салмақты); бойы аласа, бойының өсуі баяу жүреді; құлақтары өзгеше пішінде болады; кейбір мүшелерінде ақау болады (мыс.: жүрегі, өкпесі дұрыс жұмыс жасамайды); түр-әлпетінде ауытқулар болады; ағза функционалының бұзылуы (мыс.: тітіркенгіштік, әлсіз сору рефлексі, мазасыздық); ақыл-ойындағы кемістіктер (мыс.: зияткерлік қабілетінің төмендігі, оқу-білімге қабілетсіздігі, зейін шоғырлануының бұзылуы). Фетальді алкогольді синдромы барлардың бойындағы және психикасындағы ақаулардан арылуы өте қиын, арылуы мүмкін жағдайлардың аз болатындығы соншалықты, мамандар арасында тартысты пікір бар. Мысалы, біреулері «айығу мүмкін емес» деген тұжырымды жақтаса, басқалары емделуге болатындығын айтады. Қалай болғанда да, толықтай құтылу мүмкін болмағанымен салдарларын жеңілдетуге болады. Сондай әрекеттердің қатарына көзінде ақауы бар балаларға көзілдірік арқылы көру қабілетін жақсартуға мүмкіндік беру әрекетін жатқызсақ болады. Анасының ішкен шайтансуынан келген зардаптарды өмір бойы көріп өтетін адамдар көп жағдайларда басқа адамдардың көмегі мен назарына мұқтаж болады.
ФАС-ты зерттеу тарихынан
Алкогольді ішімдіктерді тұтынудың салдарынан сәби бойында пайда болатын синдромдарды зерттеп, олар туралы алғаш жазған француз ғалымы Лемонье болды. Ол 1968 жылы өзінің зерттеу жұмысының қортындысын баяндады. Еңбегі «Карнавал балалары» деп аталды. 1973 жылы американдық зерттеуші Лионс Джонс және оның әріптестері анасы тұтынған ішімдіктердің салдарынан болатын ақауларды жүйелі түрде зерттеп, түсіндіріп, «Фетальді алкогольді синдром (Fetal alcohol syndrome)» деген атау берді.
ФАС пен Даун синдромының айырмашылығы
Екі синдромның басты айырмашылығы: біріншісі адами факторлардан болуды, екіншісі адамдардың қатысынсыз болады. Даун синдромы бар адамның бет-әлпетіндегі кемістіктер көзге бірден және алыстан байқалса, ФАС белгілері алыстан оңай байқалмайды. Баланың ақыл-ойының жағдайын салыстырғанда, Даун синдромы бар баланың ақыл-ойындағы даму мен жетілуде үлкен ауытқушылықтардың бар екендігі байқалады.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Fetaldi alkogoldi sindrom nemese uryktyn alkogoldi sindromy baska ataulary embrionaldi alkogol sindromy fetaldy alkogoldi saldarlar әjeldin zhүktilik kezinde zhәne ogan dejingi uakytta alkogoldi kuramynda spirti bar ishimdikterdi tutynu saldarynan nәreste bojynda pajda bolatyn psihikalyk zhәne fizikalyk akaulardyn zhiyntyk atauy Mundaj akaular alkogoldi ishimdikterden bolatyn zardaptardyn en kauiptilerine zhatady FAS zardaptary sәbi tugan kezden bastap adam omirinin sonyna dejin saktalady Al ol kemshilikterden emdelu kutylu zhagy ekitalaj mәsele Әjeldin arak syra sharap zhәne tagy da baska alkogoldik ishimdikterdi pajdalanuynyn urpakka tigizer keri әseri osy FAS ishimdikke salynyp ketken әjelder men zhii iship turatyn әjelderden tugan balalar arasynda koptep kezdesedi Fetaldi fetaldy sozinin magynasy zhүktiliktin 9 aptasynan bastap zhatyrda damityn urykka katysty bajlanysty degen magynany beredi yagni balanyn zholdasy men kindik arkyly uryktyn bojyna uytyn taratatyn ziyandy zattar uryktyn durys damuyna ajtarlyktaj kedergi keltiredi Fetaldi alkogoldi sindromy bar adamnyn zhүjke zhүjesi men dene kurylymyndagy kemistikteri korinip turady Birak Daun sindromynyn belgileri siyakty ajkyn bolyp korinbejdi Olardyn ozin ozi ustaulary kimyl әreketterinde aurudyn izi bajkalady Sonyn barlygy alkogoldik ishimdikterdi kop molsherde pajdalanudan tuyndagan saldarlarga zhatady Embrionaldi alkogol sindromy bar nәrestenin belgileri mynadaj massasy az bolyp tuylady az salmakty bojy alasa bojynyn osui bayau zhүredi kulaktary ozgeshe pishinde bolady kejbir mүshelerinde akau bolady mys zhүregi okpesi durys zhumys zhasamajdy tүr әlpetinde auytkular bolady agza funkcionalynyn buzyluy mys titirkengishtik әlsiz soru refleksi mazasyzdyk akyl ojyndagy kemistikter mys ziyatkerlik kabiletinin tomendigi oku bilimge kabiletsizdigi zejin shogyrlanuynyn buzyluy Fetaldi alkogoldi sindromy barlardyn bojyndagy zhәne psihikasyndagy akaulardan aryluy ote kiyn aryluy mүmkin zhagdajlardyn az bolatyndygy sonshalykty mamandar arasynda tartysty pikir bar Mysaly bireuleri ajygu mүmkin emes degen tuzhyrymdy zhaktasa baskalary emdeluge bolatyndygyn ajtady Қalaj bolganda da tolyktaj kutylu mүmkin bolmaganymen saldarlaryn zhenildetuge bolady Sondaj әreketterdin kataryna kozinde akauy bar balalarga kozildirik arkyly koru kabiletin zhaksartuga mүmkindik beru әreketin zhatkyzsak bolady Anasynyn ishken shajtansuynan kelgen zardaptardy omir bojy korip otetin adamdar kop zhagdajlarda baska adamdardyn komegi men nazaryna muktazh bolady FAS ty zertteu tarihynanAlkogoldi ishimdikterdi tutynudyn saldarynan sәbi bojynda pajda bolatyn sindromdardy zerttep olar turaly algash zhazgan francuz galymy Lemone boldy Ol 1968 zhyly ozinin zertteu zhumysynyn kortyndysyn bayandady Enbegi Karnaval balalary dep ataldy 1973 zhyly amerikandyk zertteushi Lions Dzhons zhәne onyn әriptesteri anasy tutyngan ishimdikterdin saldarynan bolatyn akaulardy zhүjeli tүrde zerttep tүsindirip Fetaldi alkogoldi sindrom Fetal alcohol syndrome degen atau berdi FAS pen Daun sindromynyn ajyrmashylygyEki sindromnyn basty ajyrmashylygy birinshisi adami faktorlardan boludy ekinshisi adamdardyn katysynsyz bolady Daun sindromy bar adamnyn bet әlpetindegi kemistikter kozge birden zhәne alystan bajkalsa FAS belgileri alystan onaj bajkalmajdy Balanyn akyl ojynyn zhagdajyn salystyrganda Daun sindromy bar balanyn akyl ojyndagy damu men zhetilude үlken auytkushylyktardyn bar ekendigi bajkalady