Уберизация

Уберизация — Uber компаниясының атауынан туындаған термин. Компания тұтынушыларға, өз кезегінде жеке автомобильдерін пайдаланатын компания жүргізушілеріне сапарға шығуға сұрау жіберуге мүмкіндік беретін мобильдік қосымша жасап шығарған. "Уберизация термині" дәстүрлі жоспарлы корпорациялардан жиі бас тартуға мүмкіндік беретін клиенттер мен қызметтерді жеткізушілер арасындағы пирингтік мәмілелерді өткізу үшін мобильдік қосымшалар сияқты компьютерлік платформаларды пайдалануға жатқызылады. Модель дәстүрлі бизнеспен салыстырғанда айтарлықтай пайдаланудың аз шығындарымен ерекшеленеді.[5]

Тарихы

Уберизация, XX ғасырда негізі қаланған және XXI ғасырда одан әрі дамыған сандық технологиялардың өркендеуі арқасында мүмкін болды. Uber, GrabCar сияқты компаниялар және Airbnb қызметі әлеуетті қызмет көрсетушілердің әлеуетті клиенттерге тікелей байланыс орнатуға мүмкіндік береді. Уберизация феномені делдалдарды жоюмен немесе квази-жоюмен сипатталады.[5]

Уберизацияланған бизнес-форматтардың мынадай белгілері бар:[6]

• Пирингтік немесе квази-пирингтік транзакциялар жасауға мүмкіндік беретін сандық платформаларды пайдалану.
• Жеткізуші мен тапсырыс беруші арасындағы буындарының қызметтер санын азайту.
• Провайдер көрсететін қызмет көрсету сапасының рейтингтік бағалау жүйесін пайдалану.

Таралуы

Уберизация әзірше шектеулі таралған, бірақ салалар саны үздіксіз өсіп келе жатыр. Мысалы, Airbnb қызметінің пайда болуы қонақүй өндірісін түбегейлі өзгертті, ол бір ғана Нью-Йоркте 2,1 миллиард доллардан астам соммаға бағаланады. Уберизация әлеуетті хаос көзі ретінде және, тиісінше, қолданыстағы қонақ үй және көлік бизнесінің, корпоративтік моделін әлсіретудің ықтимал себебі ретінде сынға ұшырап жатқан кезде, маркетинг сияқты салаларда әрекет ететін компаниялар, бұл феноменді шығындарды азайту үшін және клиенттерге неғұрлым мамандандырылған қызметтер көрсете бастауда.

Мысалдар

Уберизацияның жарқын мысалдары мен көріністері арасында мыналарды атауға болады:

• Көлік саласыда (Comfort Delgro сияқты такси желілерін  және халықаралық баламаларын ығыстырады):
  • Uber (бүкіл құбылыс берген компания атауы)
  • Gett
  • GrabCar
  • Didi Kuaidi
  • Lyft
• Қонақ үй индустриясындағы қонақжайлылық (дәстүрлі отельдермен бәсекелестік және жеке сектордағы тұрғын үйді жалға беру)
  • Airbnb
• Ойын-сауық индустриясы (DVD прокаты және және дәстүрлі кинотеатрлар компанияларын ығыстыра отырып):
  • Tudou
• Заңды қызметтер
  • Pravovoz
• Қызметкерлерді іріктеу
  • JungleJobs
• Курьерлік және басқа да жеткізу салаларында:
  • Blooms&Roses

Этикалық мәселелері

Уберизация жиі сынға ұшырайды, себебі ол еңбекті көп қажетсінетін өндірістерді құлауына ықпал етеді, бұл, өз кезегінде, жұмыс орындарының қысқаруына әкеліп соғады.

Уберизация сондай-ақ мемлекеттік реттеуші органдардың және салықтан жалтару органдарының алаңдаушылығын туғызып отыр, өйткені бірлескен тұтыну ресімдеу қағидаларын нақты қосымшалар түріндегі өз жұмысында уберизацияланған платформаны пайдаланатын қызмет көрсетушінің, тиісінше қызмет көрсету сапасын қалай жауапкершілікке алуға болады, салық міндеттемелерінің орындалуын қалай бақылауға алуға болатыны дауларға әкеледі.

Сондай-ақ,

• Цифрлау
• Әмбебап тауар белгісі
• Заттар интернеті
• Желілік экономика

Ескертпелер

Дереккөздер

1. Uber Dispatches trips, Wall Street Journal (June 6, 2014). Тексерілген 7 қараша 2014.
2. Goode, Lauren.
3. Taking uberization to the Field - Disruption is coming for Field Marketing (9 May 2016).
4. Uberisation and the New Economy.
5. New study confirms Airbnb’s negative impact on hotel industry Мұрағатталған 18 қарашаның 2018 жылы..
6. Taxi operators must pick up the challenge Мұрағатталған 1 маусымның 2016 жылы..
7. Uber rival GrabTaxi plans carpooling service in Singapore.
8. Daniel Roberts.
9. Victoria Ho. Lyft makes big play for Asia by partnering with 3 main Uber rivals.
10. Evan Schuman.
11. The ‘uberisation’ of the workplace is a new revolution.
12. Tomas Chamorro-Premuzic.
13. 'Uberisation' of economies pinching state tax revenues Мұрағатталған 14 желтоқсанның 2018 жылы..
14. Execs wary ‘disruptive tech’ to heighten biz competition – IBM Мұрағатталған 18 шілденің 2016 жылы..
15. Les artisans face au choc de l'ubérisation Мұрағатталған 6 тамыздың 2016 жылы. 12–15.

Сілтемелер

• Бұқаралық уберизация/Коммерсантъ
• Экономиканың "уберизациясы". Дұрыс "убер" теориясы