Тұщы су — минералдану дәрежесі 1 г/л-ден аспайтын табиғи су атауы, минералдануы 1%-дан кем су.
Жер бетіндегі судың көлемі 1400 млн текше шақырым. Оның 2,5 пайызы, яғни 35 миллион текше шақырымы ғана ішуге жарамды тұщы су. Егер де адам саны (қазірдің өзінде 7 миллиард) жылдан-жылға өсе берсе, алдағы 30-40 жылда бір жұтым су табудың өзі жер шарының кейбір аймақтарында қиямет-қайымға айналмақ. БҰҰ зерттеуінде алысқа бармай-ақ 2030 жылдары 5 миллиард халық тұщы судың зардабын тарта бастамақ. Бұл - әлемдегі халықтың 67 пайызы ауызсуға қаталайды деген сөз. Дамушы елдердегі аурулардың 80 пайызы сапасыз суды пайдаланғаннан болуда. Содан жыл сайын 3 миллион адам шейіт болады екен. Шөлді, шөлейтті, жартылай шөлейтті болып келетін Қазақстанда суға қаталап жатқан ел. Бүгінгі күні Қазақстанда жер үстіндегі сулардың көлемі 42 млрд т. м. құрайды. Ал жерасты суларының қоры 19 млрд т. м. 2012 жылы қаңтар соңында Ресей ғалымдары Антарктида мұзын 30 жыл бұрғылап, 4000 метр тереңдіктен әлемдегі аса ірі тұщы көлді тапты. Ол көл жалғыз емес екен. Мәңгілік мұзды аймақта ірілі-уақты 80 көл бар болып шықты. Егер де ол суларға қолжетімді болса, жер бетіндегі халықты 150 жыл ауызсумен қамтамасыз етуге болады екен. Бірақ тұщы су мұз астында, тым тереңде жатыр
Табиғаттағы тұщы су
Дүние жүзінің көптеген елдерінде тұщы су тапшы. Адамдардың өмір сүруіне ең қажетті табиғи зат болғандықтан, онымен қамтамасыз ету жолдарын іздестіруде. Дүние жүзінде ең бірінші Қазақстанда Каспий теңізінен алынған ащы теңіз суын тазартатын қонырғы Ақтау қаласында салынған. Ол қазір қаланы тұщы сумен толық қамтамасыз етіп отыр. Таза, Тұщы судың азаю себебі табиғаттағы таза су көздеріне зауыт, фабрика, тұрмыстық мекемелер пайдаланған лас сулар, ауыл шаруашылығында пайдаланылған тыңайтқыштар және зиянкестерге себілген улы химикаттар қосылып, табиғи таза су ластанады. Әсіресе өнеркәсібі жақсы дамыған, халық жиі қоныстанған Еуропа мемлекеттері тұщы суға зәру.
Дереккөздер
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Қ 17 Геология/Жалпы редакциясын басқарған — түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайышов — Алматы: "Мектеп" баспасы" ЖАҚ , 2003. — 248 бет. ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
Бұл — геология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Tushy su mineraldanu dәrezhesi 1 g l den aspajtyn tabigi su atauy mineraldanuy 1 dan kem su Tushy su Zher betindegi sudyn kolemi 1400 mln tekshe shakyrym Onyn 2 5 pajyzy yagni 35 million tekshe shakyrymy gana ishuge zharamdy tushy su Eger de adam sany kazirdin ozinde 7 milliard zhyldan zhylga ose berse aldagy 30 40 zhylda bir zhutym su tabudyn ozi zher sharynyn kejbir ajmaktarynda kiyamet kajymga ajnalmak BҰҰ zertteuinde alyska barmaj ak 2030 zhyldary 5 milliard halyk tushy sudyn zardabyn tarta bastamak Bul әlemdegi halyktyn 67 pajyzy auyzsuga katalajdy degen soz Damushy elderdegi aurulardyn 80 pajyzy sapasyz sudy pajdalangannan boluda Sodan zhyl sajyn 3 million adam shejit bolady eken Sholdi sholejtti zhartylaj sholejtti bolyp keletin Қazakstanda suga katalap zhatkan el Bүgingi kүni Қazakstanda zher үstindegi sulardyn kolemi 42 mlrd t m kurajdy Al zherasty sularynyn kory 19 mlrd t m 2012 zhyly kantar sonynda Resej galymdary Antarktida muzyn 30 zhyl burgylap 4000 metr terendikten әlemdegi asa iri tushy koldi tapty Ol kol zhalgyz emes eken Mәngilik muzdy ajmakta irili uakty 80 kol bar bolyp shykty Eger de ol sularga kolzhetimdi bolsa zher betindegi halykty 150 zhyl auyzsumen kamtamasyz etuge bolady eken Birak tushy su muz astynda tym terende zhatyrTabigattagy tushy suDүnie zhүzinin koptegen elderinde tushy su tapshy Adamdardyn omir sүruine en kazhetti tabigi zat bolgandyktan onymen kamtamasyz etu zholdaryn izdestirude Dүnie zhүzinde en birinshi Қazakstanda Kaspij tenizinen alyngan ashy teniz suyn tazartatyn konyrgy Aktau kalasynda salyngan Ol kazir kalany tushy sumen tolyk kamtamasyz etip otyr Taza Tushy sudyn azayu sebebi tabigattagy taza su kozderine zauyt fabrika turmystyk mekemeler pajdalangan las sular auyl sharuashylygynda pajdalanylgan tynajtkyshtar zhәne ziyankesterge sebilgen uly himikattar kosylyp tabigi taza su lastanady Әsirese onerkәsibi zhaksy damygan halyk zhii konystangan Europa memleketteri tushy suga zәru DerekkozderҚazak tili terminderinin salalyk gylymi tүsindirme sozdigi Қ 17 Geologiya Zhalpy redakciyasyn baskargan tүsindirme sozdikter toptamasyn shygaru zhonindegi gylymi baspa bagdarlamasynyn gylymi zhetekshisi pedagogika gylymdarynyn doktory professor Қazakstan Respublikasy Memlekettik syjlygynyn laureaty A Қ Қusajyshov Almaty Mektep baspasy ZhAҚ 2003 248 bet ӀSVN 5 7667 8188 1 ӀSVN 9965 16 512 2 Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet Bul geologiya bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz