Трансляция

Аудару (Трансляция; tranlation) — 1) белгілі бір ереже бойынша бір тілден екінші тілге мағынасын көп өзгертпей аудару; 2) программалау тілдерінің бірінде берілген программаны оған эквивалент басқа тілдегі программаға түрлендіру.

Түрлері

• Бөлшектеп аудару (Раздельная трансляция; separate compilation) — программа 1 бөліктерін жеке-жеке аударып, соңында біртұтас модульге біріктіру.
• Динамикалық аудару (Динамическая трансляция; dynamic translation) — адресті жадқа қатынас құру процесінде нақты адреске айналдыру.
• Келісімді аудару (Согласованная трансляция; consistent compilation) — бір жалпы сипаттамалы бірнеше программалық модульдерді аудару. Мұнда барлық жеке аудару сипаттамалары бірдей болады.

Мәліметтерді аудару

Мәліметтерді аудару (Трансляция данных; data tranlation) — бір мәліметтер базасын басқару жүйелері арқылы үйымдастырылған алғашқы мәліметтер базасын басқа жүйенің (мүмкін, басқа компьютерге) айналдыру.

Түрлері

• Адресті аудару (Трансляция адреса; address translation) - виртуаль жадты жүйелерде — логикалық (математикалық, виртуалъдық) адрестерді негізгі жадтың нақтылы адрестеріне айналдыратын процедура.
• Арна программаларын аудару (Трансляция программы канала; channel program) - виртуаль жадты жүйелерде - виртуаль адрестерді негізгі жадтың нақты программасына орналастыру процедурасы.

Әдісі

Аудару әдісі (Метод трансляции; translation method) — алғашқы программаны объектілік модульге түрлендіру ережелері мен тәсілдерінің аударғышта пайдаланылатын жүйесі. Аударудың тура және синтаксистік әдістері бар.

Түрлері

• Аударудың синтаксистік әдісі (Синтаксический метод трансляций; syntactic translation method) — нақты кірістік тілге икемделген, синтаксистік және семантикалық талдау кезеңдерінің бөлінуі айқын көрсетілген аудару әдісі.
• Аударудың тіке әдісі (Прямой метод трансляции; direct translation method) — нақты кірістік тіл мен жеке алгоритмге бейімделген, синтаксистік және семантикалық талдау кезеңдеріне айқын бөлінбейтін аудару әдісі.

Реті

Аудару реті (Порядок трансляции; compilation order) — модулінің аударылуы тиіс реті.

Уақыты

Аудару уақыты (Время трансляции; translating time) — жұмысына жұмсалған уақыт; транслятордың бастапқы бағдарламаны объектілік модульге түрлендіруге жұмсаған уақыты.

Дереккөздер

1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі:Информатика және компьютерлік техника/ Жалпы редакциясын басқарған – түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдаламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайынов. – Алматы: «Мектеп» баспасы» ЖАҚ, 2002. – 456 бет. ISBN 5-7667-8284-5